Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Wągrowcu

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 06.12.2024 r.

Pozwem złożonym w dniu 31.05.2024r. przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda M. F. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanego D. W. (1) na rzecz małoletniego D. F. podwyższonej renty alimentacyjnej w kwocie po 1.500 zł miesięcznie i to w miejsce renty alimentacyjnej zasądzonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Wągrowcu z dnia 07.09.2012r., w sprawie sygn. akt III RC 242/12 oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniego powoda kosztów procesu. Jednocześnie w pozwie zawarto wniosek o udzielenie zabezpieczenia, na czas trwania postępowania.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że od czasu poprzedniego ustalenia wysokości renty alimentacyjnej minęło 12 lat, a w tym czasie potrzeby małoletniego powoda uległy zmianie. Wzrosły też koszty ich zaspokojenia. Obecnie średnie miesięczne koszty utrzymania małoletniego powoda wynoszą 3.134 zł miesięcznie. Dodatkowo do kosztów tych doliczyć należy wydatki na wyjazdy w kwocie 2.000 zł rocznie, umeblowanie pokoju w kwocie 1.550 zł rocznie i zakupu sprzętu elektronicznego. Łącznie 450 zł miesięcznie. Matka małoletniego nie pracuje, a nadto na swoim utrzymaniu posiada drugiego, młodszego syna, pochodzącego z jej obecnego związku małżeńskiego. Pozwany, który został pozbawiony władzy rodzicielskiej, nie interesuje się synem, nie utrzymuje z nim kontaktów i nie uczestniczy w jego życiu. Ojciec małoletniego w przeszłości pracował jako pracownik budowlany, sprzedawał samochody, a obecnie jest barberem.

Wnioskiem z dnia 24.06.2024r. D. W. (1) wniósł o przyznanie mu pełnomocnika z urzędu.

Postanowieniem z dnia 28.06.2024. Sąd Rejonowy w Wągrowcu udzielił zabezpieczenia na czas trwania procesu poprzez zobowiązanie pozwanego D. W. (1) do uiszczania na rzecz małoletniego powoda D. F. tymczasowej podwyższonej renty alimentacyjnej w kwocie po 700 zł miesięcznie, począwszy od dnia 31.05.2024 r. płatnej z góry do 10-tego dnia każdego kolejnego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia w zapłacie którejkolwiek z rat do rąk matki małoletniego powoda M. F. w miejsce alimentów orzeczonych wyrokiem zaocznym z dnia 7.09.2012r. w sprawie III RC 242/12/1 tut. Sądu, w pozostałym zakresie wniosek małoletniego powoda o udzielenie zabezpieczenia oddalając.

Kolejnym postanowieniem z dnia 28.06.2024r. tut. Sąd ustanowił dla pozwanego D. W. (1) adwokata z urzędu, o którego wyznaczenie zwrócił się do Okręgowej Rady Adwokackiej w P..

W odpowiedzi na pozew D. W. (2), reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o uchylenie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia wskazując, że z posiadanych przez niego informacji wynika, że małoletni powód został przysposobiony w pełni przez obecnego męża jego matki S. F. i w związku z tym powództwo podlega oddaleniu. Niezależnie od tego pozwany wskazał, że kwestionuje podane w pozwie koszty utrzymania małoletniego powoda jako zawyżone, w szczególności w zakresie wydatków na zakup odzieży i obuwia, utrzymanie lokalu mieszkalnego oraz szeroko rozumianą rozrywkę. Dalej pozwany podniósł, ze choć posiada przygotowanie do pracy w zawodzie barbera, to stan zdrowia utrudnia mu regularne zarobkowanie, a nadto, że wstąpił w związek małżeński, z którego posiada pięcioro małoletnich dzieci.

W toku rozprawy z dnia 25.09.2024r. pełnomocnik pozwanego wniósł o zasądzenie na swoją rzecz kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu, które nie zostały uiszczone w żadnej części.

Zarządzeniem z dnia 205.09.2024r. tut. Sąd zwrócił wniosek pozwanego o uchylenie prawomocnego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia z dnia 28.06.2024r.

Pismem procesowym z dnia 09.10.2024r. swoje uczestnictwo w sprawie w charakterze pełnomocnika strony powodowej zgłosiła adw. A. M., jednocześnie zaprzeczając jakoby małoletni powód został przysposobiony przez S. F. oraz wskazując, że strona powodowa podtrzymuje swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

W piśmie procesowym z dnia 09.10.2024r. pełnomocnik pozwanego wskazał, że podtrzymuje stanowisko w sprawie, a nadto poinformował, że z uwagi na utrudniony kontakt z pozwanym nie może wykonać zarządzenia Sądu z dnia 25.09.2024r.

Sąd ustalił, co następuje:

Małoletni D. F. (poprzednio W.) ur. (...) jest dzieckiem M. F. (poprzednio W.) i D. W. (3), pochodzącymi z ich nieformalnego związku. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Wągrowcu z dnia 18.09.2012r., sygn. akt III Nsm 222/12/1 pozwany został pozbawiony władzy rodzicielskiej nad małoletnim powodem, a wyrokiem z dnia 07.09.2012r. wydanym przez Sąd Rejonowy w Wągrowcu zobowiązany został do łożenia na rzecz małoletniego D. renty alimentacyjnej w wysokości 500 zł miesięcznie. W tamtym czasie małoletni miał 2 lata i zamieszkiwał wraz z matką, jej dziadkami oraz bratem babci, w mieszkaniu spółdzielczym w M.. M. F. (1) zatrudniona była w firmie P.W. (...) K. C. w P. jak operator maszyny, z wynagrodzeniem w kwocie 1.456,62 zł netto miesięcznie. D. W. (1) pracował jako pracownik budowalny i nie utrzymywał kontaktów z małoletnim powodem ani nie interesował się jego sprawami.

Obecnie małoletni powód zamieszkuje wraz z matką, jej mężem i ich wspólnym małoletnim synem, w domu będącym współwłasnością M. F. i jej męża, wybudowanym za środki pochodzące z kredytu hipotecznego, którego rata wynosi 2.530 zł miesięcznie. Średnie miesięczne koszty utrzymania domu, w tym opłata za prąd, wodę, wywóz odpadów komunalnych, TV i Internet oraz opał w ilości 4 ton rocznie po 1.700 zł za tonę, wynoszą około 1.420 zł. Udział małoletniego w tych wydatkach wynosi 355 zł miesięcznie.

D. uczęszcza do klasy VIII szkoły podstawowej w M., w związku z tym matka małoletniego ponosi wydatki na opłacenie składki na komitet, radę rodziców i ubezpieczenie. Małoletni bierze udział w wycieczkach szkolnych, a nadto w organizowanych przez szkołę wyjściach do kina czy innych jednodniowych wyjazdach i wydarzeniach. Średnia miesięczna wysokość usprawiedliwionych wydatków, związanych z uczęszczaniem przez małoletniego do szkoły, w tym na opłacenie składek, zakup wyprawki czy wycieczki, wynoszą 70 zł. Poza szkołą D. udziela się w orkiestrze i gra na saksofonie. W ramach uczestnictwa w orkiestrze małoletni wyjeżdża na występy raz na 2-3 dniowe wycieczki. Przy okazji takich wyjazdów matka małoletniego wręcza mu kieszonkowe, a dodatkowo przy wyjeździe na wycieczkę ponosi opłaca ubezpieczenie. Na pokrycie tych wydatków niezbędna jest kwota średnio 50 zł miesięcznie.

D. ma wadę wzorku i w związku z tym korzysta z okularów korekcyjnych. W październiku 2024r. matka małoletniego nabyła dla syna okulary za kwotę 1.700 zł. Poprzednie okulary korekcyjne były zakupione dla małoletniego 2 lata temu. Chłopiec ma alergii, która ujawnia się w okresie wiosenno-letnim i w związku z tym przyjmuje leki, których średni miesięczny koszt wynosi 20 zł. Nadto małoletni korzysta z kropli do oczu, których koszt wynosi 10 zł miesięcznie, a od początku stycznia 2024r. do września 2024r. odbył 6 wizyt u stomatologa, każda za kwotę 200 zł. Natomiast począwszy od listopada 2024r., trzy razy w miesiącu D. korzysta z prywatnej rehabilitacji, w związku z bólami kolana. Koszt jednej wizyty wynosi 130 zł. Nadto pozostaje pod opieką ortopedy, z wizyt u którego korzysta prywatnie. Dotychczas odbyła się jednak wizyta za kwotę 260 zł. Usprawiedliwione koszty związane z szeroko rozumiana opieką zdrowotną wynoszą 150 zł miesięcznie.

Małoletni nie posiada żadnych szczególnych wymagań w zakresie żywienia, higieny, pielęgnacji czy użytkowanej odzieży. Na zaspokojenie jego pozostałych usprawiedliwionych potrzeb niezbędne są co miesiąc kwoty 600 zł na wyżywienie, 200 zł na zakup odzieży i obuwia, 100 zł na zakup środków higieny i czystości, 100 zł na rozrywkę i kieszonkowe, 50 zł na dojazdy.

M. F. (1) posiada prawo jazdy kat. B i ukończyła licencjat z administracji publicznej. W 2022r. zrezygnowała z pracy jako operator maszyny, którą wykonywała przez ostatnich 15 lat i obecnie jest osobą bezrobotną, nie zarejestrowaną w Urzędzie Pracy. Przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda pozostaje obecnie na utrzymaniu swojego męża S. F., z którym związek małżeński zawarła dnia 25.10.2014r. Ze związku tego pochodzi małoletni M. ur. (...) S. F. prowadzi własną działalność gospodarczą w branży budowlanej i osiąga z tego tytułu dochody w wysokości 7.000 – 8.000 zł miesięcznie.

Dnia 12.03.2012r. D. W. (1) zawarł związek małżeński z E. W., z którą posiada pięcioro małoletnich dzieci: I. W. ur. (...), A. W. ur. (...), T. W. ur. (...), M. W. ur. (...) i K. W. ur. (...) Obecnie pozwany zamieszkuje wraz z żoną i 5 ich wspólnych, małoletnich dzieci w wynajmowanym mieszkaniu w Z.. Koszt najmu lokalu wynosi 1.500 zł miesięcznie. Średnie miesięczne opłaty za prąd i wodę wynoszą łącznie 3850 zł. Na opłacenie abonamentu za łącznie 5 numerów telefonów pozwany przeznacza 252 zł miesięcznie, a za TV i Internet 140 zł miesięcznie. Pozwany pozostaje pod opieką poradni ortopedycznej z powodu bólu kolana oraz kręgosłupa.

E. W. (1) jest osobą bezrobotną. Żona pozwanego pobiera świadczenie wychowawcze 800+ na 5 małoletnich dzieci.

Do września 2024r. pozwany prowadził własną działalność gospodarczą w branży budowalnej i wykończeniowej, przy czym z dniem 30.09.2024r. zawiesił wykonywanie działalności. D. W. (1) posiada także przyuczenie do pracy w zawodzie barbera.

Pozwany nie utrzymuje kontaktów z małoletnim powodem, nie interesuje się jego sprawami i nie łoży na jego utrzymanie. Alimenty na rzecz małoletniego D. wypłacane są z funduszu alimentacyjnego.

Wyrokiem nakazowym z dnia 29.03.2019r., wydanym w sprawie sygn. akt II K 204/19 Sąd Rejonowy w Wągrowcu uznał D. W. (3) za winnego czynu z art. 209 § 1 k.k., popełnionego na szkodę małoletniego D. F. w okresie od 14.11.2013r. do 14.11.2018r., z wyłączeniem okresów od 24.03.2014r. do 07.05.2014r., od 08.01.2015r. do 22.06.2015r., od 26.10.2015r. do 08.11.2015r. oraz od 06.01.2017r. do 29.05.2017r. i wymierzył mu karę 2 lat ograniczenia wolności zobowiązując go do wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym.

W okresie ostatnich 6 miesięcy Powiatowy Urząd Pracy w Ś., Ś. i P. posiadały oferty pracy na stanowisku pracownik budowlany z wynagrodzeniem w wysokości 4.242 zł brutto miesięcznie i do 5.600 zł brutto miesięcznie oraz od 27,70 zł brutto/1 godz. – 100 zł brutto/1 godz., a na stanowisku pracownik fryzjer męski-barber oraz dla osób bez zawodu z wynagrodzeniem w wysokości 4.242 zł brutto miesięcznie i do 5.200 zł brutto miesięcznie.

Natomiast Powiatowe Urzędy Pracy w G. i W. posiadały w okresie ostatnich 6 miesięcy oferty pracy na stanowisku operator maszyn, kierowca z prawem jazdy kat. B oraz dla osób bez zawodu z wynagrodzeniem w wysokości 4.300 zł brutto miesięcznie.

D. W. (1) nie złożył zeznania podatkowe za rok podatkowy 2023r. ani też do Urzędu Skarbowego w Ś. nie wpłynęły informacje od płatników o uzyskanych dochodach i pobranych zaliczkach, dotyczące pozwanego.

Pozwany nie figuruje w ewidencji gruntów i budynków jako właściciel, współwłaściciel ani jako wieczysty użytkownik żadnej nieruchomości położonej na terenie powiatu (...).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następujące dowody: odpis aktu urodzenia /k. 8/; odpis wyroku SR w Wągrowcu, sygn. akt III RC 242/12/1 /k. 9/; zeznania podatkowe przedłożone przez stronę powodową /k. 10-14/; rachunki, faktury, potwierdzenia zapłaty, paragony, potwierdzenia przelewów, polisy przedłożone przez stronę powodową /k. 15-32, 124-162/; postanowienie SR w Wągrowcu, sygn. akt III Nsm 222/12/1 /k. 34/; dane z systemy PESEL-SAD /k. 35-40/; informacje z PUP /k. 47, 49, 51, 110, 111/; wyrok SR w Wągrowcu, sygn. akt II K 204/19 /k. 53-54/; dokumentacja medyczna pozwanego /k. 84-85, 176-180, 217v-218/; wydruk z (...) /k. 88-81/; dokumentacja medyczna małoletniego powoda /k. 92/; informacja z US /k. 116-116v/; wydruk zestawienia operacji na rachunku bankowym pozwanego /k. 181/; informacja z katastru /k. 192/; kopia umowy najmu /k. 196-197/; rachunki i faktury przedłożone przez pozwanego /k. 198-215/ oraz zeznania M. F. /k. 93v-94, 95-płyta CD, 220, 223-płyta CD/, a także dokumenty zgormadzone w aktach sprawy SR w Wągrowcu sygn. akt III RC 242/12/1.

Zeznania przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda M. F. nie wzbudziły wątpliwości Sądu, były bowiem jasne i logiczne, a nadto korelowały z pozostałym zgromadzonym w toku postępowania materiałem dowodowym. W szczególności za wiarygodne Sąd uznał zeznania matki małoletniego co do braku opłat za uczestnictwo w orkiestrze, aktualnego stanu zdrowia małoletniego, rodzaju terapii z jakich korzysta. Sąd za wiarygodne uznał także zeznania M. F. co do posiadanego przez nią wykształcenia i doświadczenia zawodowego, stanu cywilnego, liczby posiadanych dzieci oraz co do sytuacji majątkowej i zarobkowej jej męża S. F..

Pozwany D. W. (3) nie stawił się na żadną z wyznaczonych rozprawy i do zamknięcia rozprawy nie skorzystał z prawa do złożenia zeznań, przy czym nieobecności swej w żaden sposób nie usprawiedliwił. Na wstępie wskazać należy, że pomimo nieobecności pozwanego na rozprawie z dnia 06.12.2024r., Sąd nie znalazł podstaw do jej odroczenia lub do zawieszenia postępowania. Co prawda pełnomocnik pozwanego przedłożył na rozprawie z dnia 06.12.2024r. wydruk wiadomości e-mail przesłanej do niego przez D. W. (1) w dniu 05.12.2024r. z informacją, że nie może stawić się na wyznaczonej rozprawie i prosi o jej „przesunięcie”, załączając wydruk scanu skierowania do szpitala, wystawionego dla pozwanego dnia 02.12.2024r. Zgodnie zaś z treścią art. 214 § 1 k.p.c. rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd stwierdzi nieprawidłowość w doręczeniu wezwania albo jeżeli nieobecność strony jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć. Sąd miał jednak na uwadze, że w toku rozprawy z dnia 06.12.2024r. pełnomocnik pozwanego nie złożył formalnego wniosku o zawieszenie postępowania bądź odroczenie rozprawy. Nawet jednak gdyby pełnomocnik pozwanego wniosek taki złożył, powołując się przy na treść wiadomości e-mail przesłanej przez pozwanego, a zawierającej skierowanie do szpitala, to i tak podlegał on by oddaleniu. Zgodnie bowiem z treścią art. 214 ¹ § 1 k.p.c. usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby stron, ich przedstawicieli ustawowych, pełnomocników, świadków i innych uczestników postępowania, wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie sądu, wystawionego przez lekarza sądowego. Tymczasem ze przedłożonego skierowania nie wynika nawet w jakiej dacie pozwany winien był stawić się w szpitalu, a tym bardziej by z tego powodu nie mógł wziąć udziału w rozprawie w dniu 06.12.2024r. Skierowanie nie świadczy bowiem o tym, że w dacie przeprowadzenia rozprawy pozwany faktycznie przebywał już w szpitalu. D. W. (3) nie przedstawił żadnego dowodu na potwierdzenie tej okoliczności ani też żadnego innego dokumentu, z którego wynikałoby, że w dniu 06.12.2024r. z powodów zdrowotnych lub jakichkolwiek innych obiektywnych przyczyn, nie mógł stawić się na rozprawie. W tych okolicznościach Sąd postanowił nieobecność pozwanego na rozprawie w dniu 06.12.2024r. uznać za nieusprawiedliwioną i nie zachodziły żadne przesłanki do odroczenia rozprawy określony w art. 214 § 1 kpc i art. 214(1) § 1 kpc. Profesjonalny pełnomocnik pozwanego nie złożył też formalnego wniosku o odroczenie rozprawy, wobec czego nie było żadnych przeszkód do przeprowadzenia rozprawy i wydania wyroku.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt. 1, 2 i 5 k.p.c. w zw. z art. 261 § 1 k.p.c. Sąd pominął dowód z zeznań świadka E. W. i w ten sposób zmienił pkt 5 postanowienia wydanego w toku rozprawy z dnia 25.09.2024r. Sąd miał bowiem na uwadze, że pomimo wezwania do stawienia się na rozprawie, doręczonego skutecznie w dniu 30.09.2024r. E. W. (2) nie stawiła się na wyznaczonym terminie rozprawy i nieobecności swojej w żaden sposób nie usprawiedliwiała, przy czym mając na uwadze, że świadek jest żoną pozwanego, a zatem osobą najbliższą, której na mocy art. 261 § 1 k.p.c. przysługuje prawo do odmowy składania zeznań, Sąd uznał niestawiennictwo świadka za równoznaczne brakiem woli złożenia w sprawie zeznań i chęcią skorzystania przez nią z prawa do odmowy składania zeznań. Nadto jednak Sąd uznał, że zeznania E. W. pozostawały bez istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, gdyż sytuacja majątkowa i zarobkowa pozwanego została ustalona w oparciu o pozostałe, zgormadzone w toku postępowania materiały dowodowe, w szczególności w oparciu o zgromadzone dokumenty, których wartość dowodowa jest znacząca wyższa niż subiektywne zeznania żony pozwanego bezpośrednio materialnie zainteresowanej w wygranej w sprawie jej męża.

Treść i autentyczność zebranych w sprawie dokumentów, przy uwzględnieniu wyżej opisanych uwag, nie wzbudziła wątpliwości Sądu, wobec czego uznano dokumenty z wartościowy dowód w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Podstawą roszczenia małoletniego powoda był art. 138 k.r.o., zgodnie z którym zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego można żądać jedynie w razie zmiany stosunków. Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zwiększenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie się możliwości zaspokojenia potrzeb własnymi siłami. Przy ocenie, czy zachodzą przesłanki do zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w myśl art. 138 k.r.o. należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków, a zwłaszcza możliwości zarobkowe i majątkowe stron oraz usprawiedliwione potrzeby uprawnionego.

Obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.

Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci wynika z art. 133 § 1 k.r.o., w myśl którego rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zgodnie zaś z art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu, odpowiedni do jego wieku i uzdolnień, prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody. Dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie, czy też oddzielnie. Oznacza to, że im wyższy standard życia rodziców tym na wyższym poziomie powinni oni zaspokajać potrzeby dzieci i gwarantować zaspokojenie nie tylko potrzeb podstawowych, ale i potrzeb na wyższym poziomie. Ponadto ustawodawca w § 2 art. 135 k.r.o. przewidział możliwość wykonania obowiązku alimentacyjnego w całości lub części względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie także poprzez osobiste starania o jego utrzymanie lub wychowanie. W tym wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego ( por. teza IV i VII uchw. SN z 16.12.1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988r., nr 4, poz. 42 oraz orz. SN z 10.10.1969 r. III CRN 350/69, OSNCP 1970, nr 2, poz. 15 ).

W przypadku opóźnienia w zapłacie przez zobowiązanego świadczeń alimentacyjnych na rzecz uprawnionego, temu ostatniemu przysługuje nadto roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w oparciu o art. 481 § 1 i 2 k.c.

Przechodząc do meritum sprawy w pierwszej kolejności Sąd zważył, że od poprzedniego ustalenia wysokości alimentów upłynęło 12 lat. Od tamtego czasu istotnej zmianie uległa zaś zarówno sytuacja małoletniego powoda jak i pozwanego. Małoletni D. ma obecnie 14 lat, zamieszkuje wraz z matką, jej mężem i ich wspólnym dzieckiem w domu własnościowym w M. i jest uczniem VIII klasy szkoły podstawowej, a nadto poszerzyły się jego potrzeby w zakresie szeroko rozumianego leczenia oraz pojawiły się nowe potrzeby związane z zajęciami dodatkowymi, zainteresowaniami itp. Oczywiste jest zatem, że zmianie uległ zarówno zakres usprawiedliwionych potrzeb dziecka jak i wysokość kosztów ich zaspokojenia, co związane jest z naturalnym rozwojem małoletniego, a także powszechnym wzrostem cen popularnych towarów i usług. Co istotne sam pozwany, co do zasady nie kwestionował, że w porównaniu do 2012r. potrzeby D. uległy zmianie, a koszt ich zaspokojenia wzrósł. Istotna zmiana nastąpiła także w sytuacji pozwanego. Nie tylko bowiem zawarł on związek małżeński, ale też ze związku tego posiada 5 małoletnich dzieci. Niewątpliwie zmianie uległy także możliwości zarobkowe pozwanego, o czym świadczy chociażby fakt, że w tym czasie wzrosła minimalna płaca krajowa. Wreszcie zmianie uległa też sytuacja matki małoletniego powoda, która w minionym okresie również wstąpiła w związek małżeński, a nadto urodziła kolejne dziecko, ale również i jej możliwości zarobkowe wzrosły w porównaniu z 2012r.

Mając zatem na uwadze powyższe należało uznać, że nastąpiła zmiana okoliczności w rozumieniu art. 138 k.r.o. uzasadniająca ponowne ustalenie wysokości renty alimentacyjnej należnej małoletniemu powodowi.

Ostatecznie, w oparciu o cały zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy Sąd uznał, że na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb małoletniego M. niezbędna jest kwota około 1.675 zł miesięcznie. Podkreślić przy tym należy, że ustalając usprawiedliwione koszty utrzymania małoletniego powoda Sąd kierował się przede wszystkim zasadą równej stopy życiowej oraz możliwościami zarobkowymi obojga rodziców małoletniego powoda. Jak bowiem wskazano wcześniej zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, przy czym dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej niezależnie od tego, co oznacza, że wyznacznikiem standard życia małoletniego dziecka jest standard życia obojga jego rodziców, przy czym zasad ta obowiązuje również pomiędzy rodzeństwem, w tym rodzeństwem przyrodnim. Tymczasem w toku niniejszego postępowania ustalono, że pozwany posiada możliwości zarobkowe w rozumieniu art. 135 § 1 krio na poziomie około 5.000 zł netto miesięcznie, natomiast matka małoletniego powoda posiada możliwości zarobkowe na poziomie co najmniej minimalnego wynagrodzenia krajowego, tj. około 3.260 zł netto miesięcznie. Co więcej, każde z nich posiada na swoim utrzymaniu nie tylko małoletniego powoda, ale też kolejne małoletnie dzieci. M. F. (1) posiada bowiem małoletniego syna M. pochodzącego z jej małżeństwa ze S. F., a pozwany posiada kolejnych 5 małoletnich dzieci pochodzących z małżeństwa z E. W. (1). W tych okolicznościach Sąd uznał, że łożenie na rzecz małoletniego kwoty ponad 1.675 zł miesięcznie byłoby nieuzasadnione i niezgodne z zasadą równej stopy życiowej, bowiem przekraczałoby możliwości zarobkowe biologicznych rodziców powoda, przy uwzględnieniu ich zobowiązań alimentacyjnych wobec pozostałych ich dzieci i konieczności zaspokojenia również własnych kosztów utrzymania.

Przechodząc do sposobu ustalenia wysokości wydatków na zaspokojenie poszczególnych potrzeb D. wskazać należy, że w toku postępowania nie stwierdzono by małoletni posiadał szczególne wymagania w zakresie żywienia, higieny, pielęgnacji czy użytkowanej odzieży, w związku z czym wskazane w pozwie koszty zaspokojenia tych potrzeb Sąd uznał za zawyżone. W szczególności za zawyżone, biorąc pod uwagę wiek dziecka i zasadę równej stopy życiowej, Sąd uznał wydatki na zakup odzieży. W ocenie Sądu możliwości zarobkowe rodziców małoletniego powoda nie są na tyle wysokie, by uzasadniały zakupywanie dla dziecka odzieży markowej. Tym bardziej, że choć jego rozwój fizyczny nie jest już tak intensywny jak u młodszych dzieci, a co za tym idzie nie wyrasta on już tak szybko z garderoby, to jednak nadal rośnie, przez co zarówno buty jak i ubrania musi wymieniać zdecydowanie częściej niż osoby dorosłe. Zresztą podkreślić należy, że matka małoletniego może sobie pozwolić na kupowanie dziecku butów firmy (...) czy pasków firmy (...) nie dlatego, że sama uzyskuje wysokie zarobki, a dlatego, że środki na ten cel pozyskuje od swojego męża. Jak zaś wskazano już wcześniej, to możliwości zarobkowe rodziców dziecka są granicami usprawiedliwionych kosztów małoletniego dziecka. W tych okolicznościach Sąd zweryfikował wydatki na wyżywienie, odzież i obuwie oraz środki higieny i czystości w oparciu o wiedzę na temat przeciętnej wysokości tego rodzaju kosztów, ponoszonych na rzecz małoletnich dzieci w wieku D., a posiadanej w związku z prowadzeniem wielu innych postępowań alimentacyjnych oraz uwzględniając powszechnie dostępną wiedzę na temat aktualnych cen popularnych towarów i usług. Kolejno ustalając udział małoletniego powoda w kosztach utrzymania domu Sąd nie uwzględnił ani raty na spłatę kredytu hipotecznego ani też podatku od nieruchomości. Są to bowiem koszty ściśle związane z własnością nieruchomości i byłyby ponoszone przez matkę małoletniego i jej męża nawet gdyby D. z nimi nie zamieszkiwał. Wysokość pozostałych opłat, a co za tym idzie udział małoletniego w ich pokrywaniu, Sąd ustalił w oparciu o twierdzenia zawarte w pozwie i dokumenty przedłożone do akt sprawy, uwzględniając przy tym zasady współżycia społecznego zgodnie, z którymi koszty utrzymania domu obciążają każdego z jego mieszkańców w stopniu równym. Natomiast wysokość wydatków związanych z uczęszczaniem przez małoletniego do szkoły, w tym kosztów wycieczek szkolnych Sąd ustalił mając na uwadze, że na etapie nauki w szkole podstawowej podręczniki do nauki szkolnej są zapewniane dzieciom bezpłatnie, średni miesięczny wydatek na opłacenie składek i ubezpieczenia wynosi około 20 zł, a na zakup części wyprawki szkolnej M. F. (1) pobiera co roku kwotę 300 zł z programu (...). Dalej biorąc pod uwagę zeznania matki małoletniego powoda Sąd uznał, że udział chłopca w orkiestrze i związane z tym wyjazdy na występy czy na wycieczki generuje koszt nie wyższy niż 50 zł miesięcznie. M. F. (1) sama bowiem przyznała, że poza ubezpieczeniem opłacanym w przypadku wyjazdów na kilkudniowe wycieczki i kieszonkowym, przekazywanym małoletniemu przy okazji wyjazdów na występy, nie ponosi z tego tytułu żadnych dodatkowych opłat. Nadto pamiętać należy, że tego rodzaju wydarzenia nie są organizowane co miesiąc, na potrzeby niniejszego postępowania wszelkie koszty utrzymania małoletniego powoda są zaś uśredniane w stosunku rocznym. Podobnie ustalając wysokość wydatków na rozrywkę i kieszonkowe Sąd kierował się zeznaniami matki małoletniego. W szczególności Sąd miał na uwadze, że nie podnosiła ona jakoby D. ponadprzeciętnie często korzystał z jakichkolwiek form rozrywki lub by posiadał zainteresowania lub hobby generujące szczególnie wysokie koszty, co uzasadniałoby przekazywanie mu kwoty aż 100 zł miesięcznie na kieszonkowe. Matka małoletniego sama zeznała, że poza uczestnictwem w orkiestrze D. nie ma innych zainteresowań, a jego rozgrywka polega na wspólnych wyjazdach z rodziną do zoo itp. Nadto Sąd uznał, że łożenie na zaspokojenie tych potrzeb kwoty wyższej niż 100 zł miesięcznie byłoby sprzeczne z zasadą równej stopy życiowej i przekraczałoby możliwości zarobkowe obojga rodziców dziecka. Co do kosztów leczenia, zakupu leków i opłacania wizyt lekarskich Sąd miał na uwadze, że D. korzysta z okularów korekcyjnych, przy czym wymienia je nie częściej niż co 2 lata, przy czym ostatnio na zakup okularów dla chłopca matka małoletniego przeznaczyła kwotę 1.700 zł. W kosztach leczenia powoda Sąd uwzględnił nadto wydatki na zakup leków na alergię i kropli do oczu, a także na opłacenie wizyt specjalistów np. stomatologa, okulisty, ortopedy itp. Sąd miał przy tym na uwadze, że choć obecnie małoletni pozostaje pod opieką ortopedy, to wizyty te odbywa nie częściej niż co 6 tygodni, nadto zaś pod opieką tego lekarza pozostaje z uwagi na występujący od pewnego czasu ból kolana. Podobnie wizyty u stomatologa małoletni odbywa w razie potrzeby, przy czym matka małoletniego zeznał, że na chwilę obecną ostatnia wizyta D. u tego lekarza miała miejsce przed rozprawą z dnia 26.09.2024r. W tych okolicznościach brak jest podstaw do uznania, że koszty wizyt u lekarzy specjalistów są wydatkami ponoszonymi stale, a tym bardziej, że są one ponoszone co miesiąc w tej samej wysokości. Dlatego też, na potrzeby niniejszego postępowania koszty leczenia D. zostały uśrednione w stosunku rocznym, podobnie jak w przypadku pozostałych kosztów utrzymania dziecka. Z tych samych powodów Sąd nie uwzględnił w ogóle wydatków na rehabilitację, jest to bowiem wydatek ponoszony incydentalnie. Wreszcie wskazać należy, że w kosztach utrzymania D. Sąd uwzględnił koszty związane z jego dojazdem, jednak tylko w zakresie w jakim obejmują one wydatki na zakup paliwa, albowiem utrzymanie samochodu, w tym jego naprawy i ubezpieczenie, obciążają wyłącznie jego właściciela.

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, w zakresie w jakim dochody z majątku dziecka nie wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Obowiązek ten obciąża rodziców małoletnich w stopniu uzależnionym od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców (art. 135 § 1 k.r.o. oraz art. 129 § 2 k.r.o.).

Matka małoletniego powoda częściowo realizuje swój obowiązek alimentacyjny wobec dziecka poprzez osobiste staranie o jego utrzymanie i wychowanie. Niemniej winna ona również pieniężnie partycypować w kosztach utrzymania syna. W toku postępowania Sąd ustalił, że M. F. (1) posiada prawo jazdy kat. B i ukończyła licencjat z administracji publicznej, nadto jednak posiada wieloletnie doświadczenie w pracy jako operator maszyn. Co prawda w toku postępowania matka małoletniego podnosiła, że z uwagi na konieczność zapewnienia opieki młodszemu ze swoich dzieci nie może podejmować pracy zarobkowej, niemniej Sąd miał na uwadze, że małoletni M. F. (2) urodził się (...), pomimo to M. F. (1) pracowała zarobkowo, aż do 2022r., co wynika wprost z zeznań złożonych przez nią w toku rozprawy z dnia 25.09.2024r. Twierdzenia matki małoletniego co do powodów z których zrezygnowała z pracy budzą zatem wątpliwości. Nadto jednak Sąd miał na uwadze, że małoletni M. ma już ukończone 6 lat oraz uczęszcza do przedszkola. Nadto brak jest informacji o tym by chłopiec przewlekle chorował, pozostawał pod opieką specjalisty lub z jakichkolwiek innych obiektywnych przyczyn wymagał ponadstandardowej opieki. Jest to tyle istotne, że podejmowanie pracy zarobkowej przez kobiety posiadające dzieci w podobnym wieku jak młodszy syn M. F. jest zjawiskiem powszechnym. W tych okolicznościach Sąd uznał, że matka małoletniego nie jest pozbawiona możliwości zarobkowych i w oparciu o informacje udzielone przez Powiatowe Urzędy Pracy w W. i G. Sąd uznał, że możliwości jej zarobkowe w rozumieniu art. 135 § 1 k.r.o. równe są co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu krajowemu, tj. 4.300 zł brutto czyli około 3.260 zł netto miesięcznie. Z uzyskiwanych przez siebie środków M. F. (1) winna, zgodnie z zasadą równej stopy życiowej, pokrywać swoje usprawiedliwione potrzeby oraz łożyć na utrzymanie wszystkich swoich małoletnich dzieci.

Jest oczywiste, że także pozwany, będąc świadomy ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego względem dziecka powinien w pełni wykorzystać swoje możliwości zarobkowe i majątkowe oraz w sposób odpowiedni gospodarować posiadanymi środkami. Nadto zaznaczyć należy, iż obowiązek łożenia na zaspokojenie potrzeb dzieci jest obowiązkiem szczególnym, którego realizacja powinna wyprzedzać wszelkie inne zobowiązania, czemu ustawodawca niejednokrotnie dał wyraz w przepisach. Zgodnie z przyjętą linią orzeczniczą dzieci mają w każdej sytuacji prawo do równej stopy życiowej z rodzicami. Oznacza to, iż oboje rodzice powinni zapewnić dziecku warunki materialne, w których sami żyją (por .uch. SN z 16.12.1987 - III CZP 81/86 - OSNC 1988, z. 4 poz. 42).

W toku postępowania ustalono, że pozwany nie tylko posiada wieloletnie doświadczenie w pracy jako pracownik ogólnobudowlany, a nadto przyuczenie do zawodu barbera. Co prawda pozwany podnosił, że z powodów zdrowotnych jego możliwości zarobkowe są ograniczone. Niemniej w toku postępowania okoliczności tych w żaden sposób nie udowodnił. W szczególności nie przedstawił orzeczenia o niepełnosprawności bądź o niezdolności do pracy, chociażby częściowej. W tych okolicznościach, w oparciu o informacje uzyskane od Powiatowych Urzędów Pracy w P., Ś. i Ś. W.. Sąd uznał, że możliwości zarobkowe pozwanego w rozumieniu art. 135 § 1 k.r.o. wynoszą 5.000 zł netto miesięcznie. Sąd miał bowiem na uwadze, że w toku postępowania strona powodowa reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie wykazała jakoby pozwany posiadał wyższe możliwości zarobkowe, niż te ustalone przez Sąd ( art. 6 kc ).

Z takich dochodów pozwany, według zasady równej stopy życiowej, winien pokrywać usprawiedliwione koszty własnego utrzymania oraz przyczyniać się do zaspokojenia potrzeb małoletnich dzieci. W toku postępowania ustalono, że poza małoletnim powodem pozwany posiada na swoim utrzymaniu 5 małoletnich dzieci, pochodzących z jego związku małżeńskiego z E. W..

W tych okolicznościach Sąd, kierując się zasadą równej stopy życiowej, zobowiązał pozwanego do łożenia na rzecz małoletniego powoda podwyższonej renty alimentacyjnej w kwocie 700 zł miesięcznie. Kwota ta w ocenie Sądu w całości wyczerpuje możliwości zarobkowe D. W. (4). Zauważyć należy, że nie zawsze dochody rodziców wystarczają na zaspokojenie wszystkich usprawiedliwionych potrzeb dzieci. Według pkt XII uchwały pełnego składu Sądu Najwyższego z 9 czerwca 1976 r. (III CZP 46/75, OSNCP 1976, nr 9, poz. 184) podzielaną przez tut. Sąd, konsekwencją obowiązywania zasady równej stopy życiowej jest to, że rodzice w żadnym razie nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie może utrzymać się samodzielnie, tylko na tej podstawie, że wykonywanie obowiązku alimentacyjnego stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Rodzice muszą więc podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami. Pogląd ten podzielono i uzupełniono pkt IV uchwały pełnego składu Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987 r. (III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42) (zob. również np. wyroki SN: z 21 stycznia 1999 r., I CKN 1292/98; z 6 stycznia 2000 r., I CKN 1077/99; z 24 marca 2000 r., I CKN 1538/99; z 16 stycznia 2001 r., II CKN 40/99), gdzie wskazano nadto, że w szczególnych przypadkach, gdy sytuacja dziecka tego wymaga, rodzice mają obowiązek nie tylko dzielenia się choćby najszczuplejszymi swymi dochodami, lecz także wyzbywania się posiadanego majątku bądź jego niektórych składników, aby w ten sposób podołać ciążącemu na nich obowiązkowi alimentacyjnemu, np. dla ratowania zdrowia dziecka. Nie można od nich jednak wymagać zbycia przedmiotów majątkowych przynoszących dochód i stanowiących źródło utrzymania rodziny. W przywołanej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r. wskazano również, że zawsze zachodzi potrzeba zachowania rozsądnej równowagi pomiędzy zaspokojeniem potrzeb uprawnionego a poziomem życia zobowiązanego. Podkreślono, że uwzględnienie roszczenia dziecka nie może doprowadzić do niedostatku rodziców. W wyroku Sądu Najwyższe z 8 sierpnia 1980 r., III CRN 144/80 wskazano zaś, że niedopuszczalne jest rozstrzygnięcie sprawy, w rezultacie którego pozwany zostanie pozbawiony najniezbędniejszych środków utrzymania i możliwości najskromniejszej egzystencji. Jest to o tyle istotne, że jak ustalono w toku niniejszego postępowania, z osiąganych przez siebie dochodów pozwany musi zaspokoić nie tylko własne usprawiedliwione potrzeby, ale także przyczyniać się do utrzymania łącznie 6 małoletnich dzieci, tj. małoletniego powoda i pięcioro dzieci z obecnego małżeństwa. Górną granicą obowiązku alimentacyjnego zawsze pozostają możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej, nawet jeśli w tych granicach nie można w pełni zaspokoić wszystkich usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentów.

W ocenie Sądu alimenty w ustalonej powyżej kwocie nie tylko odpowiadają zasadzie równej stopy życiowej rodziców i dzieci, ale też pozwolą pozwanemu na pokrycia zgodnie z zasadą równej stopy życiowej usprawiedliwionych kosztów swojego utrzymania oraz partycypowanie w pokrywaniu kosztów utrzymania małoletnich dzieci pochodzących z jego związku z E. W..

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w pkt 1 sentencji wyroku, w pozostałym zakresie oddalając powództwo o podwyższenie alimentów (pkt. 2).

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 108 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c., 102 k.p.c. i na podstawie na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 959 z póź. zm.). I tak mając na uwadze sytuację materialną pozwanego i fakt, że jest on obciążony obowiązkiem alimentacyjnym na łącznie 6 małoletnich dzieci Sąd odstąpił od obciążania D. W. (1) kosztami sądowymi. Uwzględniając charakter roszczenia alimentacyjnego i sytuację małoletniego powoda, Sąd odstąpił również od obciążenia małoletniego pozostałymi kosztami sądowymi w części, w jakiej powództwo zostało oddalone, gdyż w przeciwnym wypadku zostałyby one ściągnięte z zasądzonego roszczenia. Wreszcie mając na uwadze, że strona powodowa przegrała proces w 80% (wartość przedmiotu sporu wynosiła 12.000 zł i stanowiła różnicę pomiędzy dotychczasowymi alimentami a alimentami dochodzonymi), a pozwany uległ w 20% Sąd pozasądowe koszty procesu pomiędzy stronami zniósł.

Z uwagi na ustanowienie dla pozwanego pełnomocnika z urzędu Sąd na wniosek pełnomocnika w pkt 6 wyroku Sąd na podstawie § 2 pkt 1 w zw. z § 8 pkt 5 i § 4 ust. 3 oraz w zw. z § 10 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 14.05.2024 r. ( Dz. U. z 2024 r. poz. 763) przyznał adw. K. S. wynagrodzenie z tytułu pomocy prawnej udzielonej uczestnikom z urzędu w kwocie 4.428,00 zł brutto.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. wyrokowi w pkt 1, zasądzającym alimenty, nadano z urzędu rygor natychmiastowej wykonalności.

sędzia Rafał Agaciński