Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Wągrowcu

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym dnia 14.02.2025 r. przedstawicielka ustawowa małoletniej powódki, reprezentowana przez pełnomocnika, wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniej W. B. podwyższonej renty alimentacyjnej w kwocie 1.300 zł miesięcznie. Jednocześnie w pozwie wniesiono o udzielenie zabezpieczenia powództwa poprzez zobowiązanie pozwanego do uiszczania tymczasowej podwyższonej renty alimentacyjnej w kwocie 1.000 zł na rzecz małoletniej powódki.

W uzasadnieniu wskazano, że ostatni raz wysokość alimentów należnych małoletniej powódce od pozwanego ustalona została ugodą zawartą dnia 05 kwietnia20016 r. przed Sądem Rejonowym w Wągrowcu. Od tego czasu z uwagi na rozwój małoletniej, zmianę zakresu jej potrzeb oraz wzrost cen, wzrosły koszty jej utrzymania, w związku czym alimenty w dotychczasowej wysokości stały się nieadekwatne. Aktualnie całkowite koszty utrzymania małoletniej wynoszą 4.778 zł miesięcznie. Pozwany nie interesuje się córką, nie utrzymuje z nią kontaktów, a cały ciężar wychowania małoletniej spoczywa na matce. Matka małoletniej nie posiada informacji na temat zarobków pozwanego.

W odpowiedzi na pozew M. B., reprezentowany przez pełnomocnika, uznał powództwo do kwoty 600 zł miesięcznie i wniósł o jego oddalenie w pozostałym zakresie wskazując, że choć nie kwestionuje kosztów utrzymania małoletniej powódki, to alimenty w kwocie 600 zł miesięcznie wyczerpują jego możliwości zarobkowe. Pozwany wskazał, że obecnie przebywa w Zakładzie Karnym w P., poza małoletnią powódką ma na swoim utrzymaniu trójkę innych małoletnich dzieci, na rzecz których obciążony jest rentą alimentacyjną w łącznej wysokości 2.100 zł miesięcznie, a nadto posiada zadłużenie zarówno u osób fizycznych jak i w instytucjach finansowych, w związku z czy prowadzone jest wobec niego wiele postępowań egzekucyjnych.

Postanowieniem z dnia 03.04.2025 r. Sąd Rejonowy w Wągrowcu udzielił zabezpieczenia w sprawie poprzez zobowiązanie pozwanego M. B. do uiszczania na rzecz małoletniej powódki W. B. tymczasowej podwyższonej renty alimentacyjnej w kwocie 700,00 zł miesięcznie, począwszy od dnia 14.02.2025 r., płatnej z góry do 10 dnia każdego kolejnego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki J. K. i to w miejsce alimentów ustalonych ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Wągrowcu dnia 05.04.2016 r. w sprawie sygn. akt III RC 176/15/2 w pozostałej części wniosek o udzielenie zabezpieczenia oddalając.

Sąd ustalił, co następuje:

Małoletnia W. B. ur. (...) jest córką J. K. i M. B., pochodzącą z ich nieformalnego związku. Dotychczasowa renta alimentacyjna w wysokości 400 zł miesięcznie, ustalona została ugodą zawartą w sprawie sygn. akt III RC 176/15/2, przed Sądem Rejonowym w Wągrowcu dnia 05.04.2016 r.

Obecnie małoletnia W. ma 14 lat, zamieszkuje z matką i jej partnerem w L. w domu jednorodzinnym, którego średnie miesięczne koszty utrzymania, w tym opłaty za media, wywóz odpadów komunalnych, opał i usługi internetowe, wynoszą około 980 zł miesięcznie. Małoletnia uczęszcza do VII klasy szkoły podstawowej w L., a nadto korzysta z zajęć dodatkowych w cenie 120 zł miesięcznie, na które dojeżdża do C.. W. korzysta z obiadów szkolnych, nie ma żadnych specjalnych wymagań w zakresie żywienia, higieny, pielęgnacji czy leczenia.

J. K. utrzymuje się z dochodów w postaci czynszu dzierżawnego za ziemię rolną, a nadto z prowadzenia własnego gospodarstwa rolnego. Jej średnie miesięczne dochody wynoszą łącznie około 3.700 zł netto miesięcznie.

M. B., który z zawodu jest tapicerem, odbywa obecnie karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w P.. Pozwany jest zatrudniony odpłatnie, jednak jego wynagrodzenie za pracę obciążone jest egzekucją komorniczą z tytułu zaległych alimentów, na trójkę małoletnich dzieci, pochodzących z małżeństwa z M. B. (1) Postanowieniem z dnia 29 grudnia 2023 r., w sprawie z powództwa M. B. (1) przeciwko M. B. o rozwód, prowadzonej pod sygn. akt XIV C 1150/23 Sąd Okręgowy w Poznaniu XIV Wydział Zamiejscowy w z siedzibą w P. zobowiązał M. B. do uiszczania na rzecz małoletniej N. B. (1) ur. (...) alimentów w kwocie 750 zł miesięcznie, na rzecz małoletniego S. B. 03 listopada 2017 r. alimentów w kwocie 750 zł miesięcznie i na rzecz małoletniego A. B. ur. (...) alimentów kwocie 600 zł miesięcznie. Poza zadłużeniem z tytułu renty alimentacyjnej pozwany posiada także szereg innych zadłużeń, w związku z czym przeciwko niemu prowadzona jest obecnie także egzekucja z będącej jego własnością nieruchomości w postaci lokalu mieszkalnego położonego w miejscowości P. gmina B..

Pozwany nie utrzymuje kontaktów z małoletnią W. B..

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następujące dowody: odpis aktu urodzenia /k. 9-9v/; dane z systemy PESEL-SAD /k. 14-16v/; dokumentacja dotyczące egzekucji komorniczej /k. 20-23v/; upomnienie z (...) B. /k. 4/; zaświadczenie z banku /k. 25/; kopia orzeczeń /k. 26, 274/; wydruk z systemu (...) /k. 33/; wydruk treści KW /k. 47-52/ oraz zeznania J. K. /k. 64v, 66-płyta CD/ i pozwanego M. B. /k. 64v, 66-płyta CD/.

W ocenie Sądu zeznania przedstawicielki ustawowej małoletniej powódki J. K. zasługiwały na miano wiarygodnych jedynie w części. Sąd nie dał wiary matce małoletniej powódki jakoby na utrzymanie córki faktycznie przeznaczała 3.000 zł miesięcznie i biorąc pod uwagę, wskazywane przez J. K. możliwości zarobkowe, kwotę tę uznać należało za zawyżoną. Tym bardziej, że zeznań swoich matka małoletniej nie poparła żadnymi dowodami. Za częściowo wiarygodne Sąd uznał także zeznania J. K. co do wydatków na utrzymanie domu, uwzględniając wskazywane przez nią kwoty opłat do wysokości zgodne z wiedzą i doświadczeniem życiowym Sądu, posiadanych w związku z prowadzeniem wielu innych postępowań alimentacyjnych. Za wiarygodne Sąd uznał natomiast zeznania matki małoletniej co do źródła jej dochodów i ich średniej miesięcznej wysokości.

Co do zasady, za wiarygodne Sąd uznał zeznania pozwanego M. B., były one bowiem szczere i logiczne. W szczególności Sąd dał wiarę pozwanemu co do faktu, że przebywając w Zakładzie Karnym w P. pracuje zarobkowo, a jego wynagrodzenie za pracę podlega egzekucji komorniczej. Okoliczności te zostały bowiem udowodnione za pomocą przedłożonej do akt sprawy dokumentacji. Sąd dał także wiarę pozwanemu co do faktu, że będące jego własnością mieszkanie w P. również stanowi przedmiot egzekucji komorniczej. Okoliczności te znalazły bowiem potwierdzenie przedłożonym przez stronę powodową wydruku treści księgi wieczystej tej nieruchomości. Wreszcie Sąd dał wiarę M. B. co do tego, że poza alimentami na rzecz małoletniej powódki, obciążony jest on rentą alimentacyjna na troje innych małoletnich dzieci oraz, że wysokość jego zobowiązań z tego tytułu wynosi 2.100 zł miesięcznie. Również bowiem te okoliczności zostały udowodnione za pomocą kopii orzeczenia SO w Poznaniu z 29 grudnia 2023 r., przedłożonej do akt sprawy.

Treść i autentyczność zebranych w sprawie dokumentów, przy uwzględnieniu wyżej opisanych uwag, nie wzbudziła wątpliwości Sądu, wobec czego uznano dokumenty z wartościowy dowód w sprawie.

Sąd zważył co następuje:

Podstawą roszczenia małoletniej powódki był art. 138 k.r.o., zgodnie z którym zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego można żądać jedynie w razie zmiany stosunków. Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zwiększenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie się możliwości zaspokojenia potrzeb własnymi siłami. Przy ocenie, czy zachodzą przesłanki do zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w myśl art. 138 k.r.o. należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków, a zwłaszcza możliwości zarobkowe i majątkowe stron oraz usprawiedliwione potrzeby uprawnionego.

Obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.

Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci wynika z art. 133 § 1 k.r.o., w myśl którego rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zgodnie zaś z art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu, odpowiedni do jego wieku i uzdolnień, prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody. Dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie, czy też oddzielnie. Oznacza to, że im wyższy standard życia rodziców tym na wyższym poziomie powinni oni zaspokajać potrzeby dzieci i gwarantować zaspokojenie nie tylko potrzeb podstawowych, ale i potrzeb na wyższym poziomie. Ponadto ustawodawca w § 2 art. 135 k.r.o. przewidział możliwość wykonania obowiązku alimentacyjnego w całości lub części względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie także poprzez osobiste starania o jego utrzymanie lub wychowanie. W tym wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego ( por. teza IV i VII uchw. SN z 16.12.1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988r., nr 4, poz. 42 oraz orz. SN z 10.10.1969 r. III CRN 350/69, OSNCP 1970, nr 2, poz. 15 ).

W przypadku opóźnienia w zapłacie przez zobowiązanego świadczeń alimentacyjnych na rzecz uprawnionego, temu ostatniemu przysługuje nadto roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w oparciu o art. 481 § 1 i 2 k.c.

Przenosząc powyższe rozważania prawne na grunt niniejszej sprawy Sąd uznał, że roszczenie małoletniej powódki względem pozwanego o podwyższenie alimentów zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części. Od czasu poprzedniego ustalenia wysokości alimentów należnych małoletniej W. od jej ojca upłynęło bowiem 9 lat i w tym okresie zmianie uległ zarówno zakres usprawiedliwionych potrzeb dziecka jak i wysokość kosztów ich zaspokojenia, co związane jest z naturalnym rozwojem małoletniej, a także powszechnym wzrostem cen popularnych towarów i usług. Niemniej jednak, w tym czasie zmiany nastąpiły także w zakresie możliwości zarobkowych obojga rodziców małoletniej powódki, a także zmieniła się sytuacja osobista pozwanego. Jak bowiem ustalono, pozwany odbywa obecnie karę pozbawienia wolności. Nadto jednak Sąd ustalił, że w minionym czasie pozwanemu urodziła się kolejna dwójka małoletnich dzieci. Oznacza to, że obecnie pozwany posiada na swoim utrzymaniu łącznie 4 małoletnich dzieci, przy czym postanowieniem z dnia 29 grudnia 2023 r., w sprawie sygn. akt XIV C 1150/23 Sąd Okręgowy w Poznaniu XIV Wydział Zamiejscowy w z siedzibą w P. zobowiązał M. B. do uiszczania na rzecz małoletniej N. B. (1) alimentów w kwocie 750 zł miesięcznie, na rzecz małoletniego S. B. alimentów w kwocie 750 zł miesięcznie i na rzecz małoletniego A. B. alimentów kwocie 600 zł miesięcznie. któremu urodziło się kolejne dziecko.

Okoliczności te są o tyle istotne, że zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, wysokość renty alimentacyjnej należnej małoletniemu dziecku od jego rodziców zależna od wysokości usprawiedliwionych kosztów utrzymania dziecka, a z drugiej strony od możliwości zarobkowych jego rodziców. Oznacza to, że rodzice są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb bytowych tj. wyżywienie, mieszkania, odzieży, higieny osobistej czy leczenia w razie choroby, jak i kulturalnych oraz edukacyjnych oraz do dostarczania rozrywek i wypoczynku, przy czym wysokość środków, jaki rodzice powinni przeznaczać na zaspokojenie tych potrzeb, ograniczona jest ich możliwościami zarobkowymi. Każde dziecko musi mieć bowiem zapewnione przynajmniej podstawowe warunki egzystencji. Wyjście poza ten poziom zależy zaś już tylko od osobistych cech dziecka oraz od zamożności jego rodziców i poziomu oraz stylu ich życia. Innymi słowy pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia te w praktyce pozostają we wzajemnej zależności i obie przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustalaniu przez sąd wysokości alimentów (por. wyrok SN- Izba Cywilna z 21 maja 1975r., III CRN 72/75). Nadto wskazać należy, że ustalając wysokość świadczenia alimentacyjnego Sąd kieruje się także zasadą równej stopy życiowej, przy czym zasada ta obowiązuje nie tylko pomiędzy rodzicami i dzieckiem, ale także pomiędzy dzieckiem i jego rodzeństwem, w tym również rodzeństwem przyrodnim.

W ocenie Sądu możliwości majątkowe i zarobkowe pozwanego, na którego utrzymaniu oprócz małoletniej powódki jest jeszcze troje małoletnich dzieci, nie uzasadniają podwyższenia alimentów na rzecz W. B. powyżej kwoty 700 zł miesięcznie. W toku postępowanie nie stwierdzono by pozwany żył na wysokim poziomie. Nie tylko strona powodowa takich okoliczności nie udowodniła, ale wręcz jak ustalono, na tą chwilę, po opuszczeniu przez pozwanego Zakłady Karnego, co będzie miało miejsce w czerwcu 2025 r., M. B. nie będzie nawet w stanie samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb mieszkaniowych. Z zeznań pozwanego oraz zgromadzonych w toku postępowania dowodów wynika bowiem, że lokal mieszkalny będący jego własnością jest przedmiotem egzekucji komorniczej. Oznacza to, że M. B. będzie musiał wynająć inny lokal mieszkalny, a co za tym idzie ponosić z tego tytułu zdecydowanie wyższe wydatki, niż utrzymanie własnego lokalu. Oczywiste jest, że poza wydatkami na zaspokojenie swoich potrzeb mieszkaniowych pozwany będzie musiał pokryć także inne elementarne potrzeby, przynajmniej na ich podstawowym poziomie. Należy przy tym pamiętać, że koszty utrzymania dorosłego, pracującego fizycznie mężczyzny są co do zasady wyższe, niż koszty utrzymania małoletnich dzieci.

Następnie Sąd zważył, że w toku postępowania pozwany przyznał, że z zawodu jest tapicerem oraz, że posiada doświadczenie w tym zawodzie, a po opuszczeniu Zakładu Karnego, będzie poszukiwał pracy na takim stanowisku. Z wiedzy i doświadczenia Sądu, posiadanej w związku z prowadzeniem wielu innych postępowań alimentacyjnych, w toku których konieczne było zasięganie informacji w Powiatowych Urzędach Pracy w W. i powiatach ościennych wynika zaś, że zarobki w zawodzie tapicer oscylują w granicach kwoty od 3 500 zł – 5 500 zł netto miesięcznie. W tych okolicznościach Sąd uznał, że możliwości zarobkowe pozwanego, w rozumieniu art. 135 § 1 k.r.o. zostały udowodnione do kwoty około 4 500 zł netto miesięcznie. Strona powodowa nie udowodniła bowiem jakoby pozwany faktycznie posiadał wyższe możliwości zarobkowe. De facto matka małoletniej powódki, ograniczyła się jedynie do argumentowania, że pozwany posiada możliwości zarobkowe pozwalające mu na łożenie na rzecz małoletniej powódki dochodzonych pozwem alimentów. Na potwierdzenie tych twierdzeń nie przedstawiono jednak Sądowi żadnych dowodów.

Skoro zatem, jak wskazano wcześniej, poza małoletnią powódką, pozwany posiada na swoim utrzymaniu jeszcze troje młodszych małoletnich dzieci, zaś z osiąganych przez siebie dochodów winien, zgodnie zasadą równej stopy życiowej, zaspokoić również własne usprawiedliwione potrzeby, Sąd uznał, że alimenty w kwocie 700 zł miesięcznie będą wyczerpywały możliwości zarobkowe M. B.. Godzi się zauważyć, że alimenty w tej wysokości odpowiadają także zasadzie równej stopy życiowej rodziców i dzieci oraz rodzeństwa, w tym rodzeństwa przyrodniego.

Sąd miał zresztą na uwadze, że w toku postępowania strona powodowa nie udowodniła jakoby jej roszczenie o podwyższenie alimentów było uzasadnione powyżej kwoty 700 zł miesięcznie. Po pierwsze strona powodowa w żaden sposób nie udowodniła podawanych w pozwie wydatków na rzecz małoletniej, przy czym nie przedstawiono Sądowi ani dowodów potwierdzających ponoszenie tych wydatków co do zasady ani co do wysokości. Po drugie, strona powodowa w żaden sposób nie uzasadniła ponoszenia tych wydatków we wskazanych przez siebie kwotach. W szczególności, w toku postępowania nie stwierdzono by małoletnia W. posiadała jakiekolwiek szczególne wymagania w zakresie żywienia, leczenia, higieny czy pielęgnacji. Niezrozumiałe jest zatem z jakich powodów na zakup środków higieny i czystości oraz kosmetyków dla małoletniej konieczne jest ponoszenie wydatku w wysokości aż 300 zł miesięcznie. Wątpliwości Sądu wzbudziła także wysokość wydatków na telefon i Internet dla małoletniej. Tym bardziej, że na rynku usług telekomunikacyjnych dostępne są ofert abonamentów telefonicznych już od kwoty 30 zł miesięcznie, zapewniające abonentom możliwości korzystania z nielimitowanych rozmów i wiadomości oraz z pakietu Internetu. Brak jest także wyjaśnienia dlaczego na zakup samej tylko odzieży dla 14-latki niezbędna jest kwota 600 zł miesięcznie, a na pokrycie udziału W. w kosztach zakupu paliwa konieczna jest kwota 500 zł miesięcznie, która jest nawet wyższa niż średni miesięczny koszt dojazdu dorosłego człowieka do pracy. Również pozostałe wskazane pozwie wydatki na rzecz małoletniej powódki wzbudziły znaczne wątpliwości Sądu. Po trzecie Sąd miał na uwadze, że wskazane w pozwie koszty utrzymania małoletniej W. dość istotnie różniły się od tych, jakie podawała w toku swoich zeznań jej matka J. K.. Na rozprawie w dniu 14 maja 2025 r. matka małoletniej oświadczyła bowiem, że koszty utrzymania W. wynoszą około 3 000 zł miesięcznie, podczas gdy w pozwie wskazywano na wydatek rzędu niemal 5 000 zł miesięcznie. Nie tylko zatem strona powodowa nie udowodniła swojego roszczenia ani co do wysokości ani co do zasady, ale też nie była konsekwentna w swoich twierdzeniach co do wysokości średnich miesięcznych kosztów utrzymania małoletniej W., a tym bardziej nie udowodniła, jakoby wskazywane w toku postępowania wydatki na zaspokojenie poszczególnych jej potrzeb, zasługiwały na miano usprawiedliwionych. Należy bowiem podkreślić, że alimenty nie są środkami mającymi zapewnić realizację wszelkich potrzeb dziecka, a jedynie tych usprawiedliwionych, tj. racjonalnych i celowych.

Na marginesie wskazać jedynie należy, że ostatecznie alimenty zostały zasądzone w takiej samej wysokości, w jakiej ustalono je na poziomie postępowania zabezpieczającego. Co istotne, żadna ze stron postępowania nie zaskarżyła postanowienia z dnia 03 kwietnia 2025 r., w tym w szczególności, orzeczenia tego nie skarżyła strona powodowa.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w pkt 1 sentencji wyroku, w pozostałym zakresie oddalając powództwo o podwyższenie alimentów (pkt. 2).

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 108 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. i art. 102 k.p.c., mając na uwadze obowiązek alimentacyjny jakim obciążony został pozwany M. B. oraz konieczność zaspokojenia przez niego swoich usprawiedliwionych potrzeb i przyczynienia się do zaspokojenia potrzeb łącznie czwórki małoletnich dzieci, a także fakt, że co do zasady strony wygrały i przegrały proces w niemal równych częściach. W tej sytuacji Sąd odstąpił od obciążania pozwanego kosztami sądowymi, a koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie zniósł.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. wyrokowi w pkt 1, zasądzającym alimenty, nadano z urzędu rygor natychmiastowej wykonalności.

sędzia Dariusz Ratajczak