III RC 15/18 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Wągrowcu z 2019-02-14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 lutego 2019 r.
Sąd Rejonowy w Wągrowcu, Wydział III Rodzinny i Nieletnich w składzie:
Przewodniczący: SSR Katarzyna Szymczewska
Protokolant: sekr. sąd. Włodzimierz Żmuda
po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 2019 r. w Wągrowcu
na rozprawie
sprawy z powództwa Prokuratora Rejonowego w Wągrowcu na rzecz małoletnich K., J. i M. rodz. S. reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową P. S.
przeciwko M. S. (1)
o alimenty
oraz z powództwa P. S.
przeciwko M. S. (1)
o zaspokojenie potrzeb rodziny
1. Zasądza od pozwanego M. S. (1) na rzecz małoletniej powódki K. S. rentę alimentacyjną w kwocie 500,- zł miesięcznie (pięćset złotych), na rzecz małoletniej powódki J. S. rentę alimentacyjną w kwocie 500,- zł miesięcznie (pięćset złotych) i na rzecz małoletniego powoda M. S. (2) rentę alimentacyjną w kwocie 500,- zł miesięcznie (pięćset złotych), łącznie 1.500,- zł miesięcznie (tysiąc pięćset złotych) począwszy od dnia 01.02.2018 r. płatnej z góry do 10-tego dnia każdego kolejnego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w zapłacie którejkolwiek z rat, do rąk matki małoletnich powodów P. S.,
2. Oddala w całości powództwo P. S.,
3. Wyrokowi w pkt 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności,
4. Nie obciąża powódki P. S. obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego,
5. Nie obciąża pozwanego M. S. (1) obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.
SSR Katarzyna Szymczewska
UZASADNIENIE
Pozwem złożonym w dniu 16.01.2018 r. Prokurator Prokuratury Rejonowej w Wągrowcu, działając na podstawie art. 7 kpc w zw. z art. 133 § 1 krio, wniósł o zasądzenie na rzecz małoletnich powodów K. S. ur. (...), J. S. ur. (...) i M. S. (2) ur. (...), reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową P. S., renty alimentacyjnej w kwocie po 500 zł miesięcznie na każdego z małoletnich powodów, łącznie 1.500 zł, płatnych z góry do 10-tego dnia każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku opóźnienia w zapłacie którejkolwiek z rat, do rąk matki małoletnich P. S.. Jednocześnie w pozwie wniesiono o udzielenie zabezpieczenia powództwa poprzez zobowiązanie pozwanego do uiszczania na rzecz małoletnich powodów renty alimentacyjnej 800 zł miesięcznie na czas trwania postępowania. W pismach z dnia 30.01.2018 r. oraz 02.02.2018 r. Prokurator sprecyzował, że domaga się tytułem zabezpieczenia kwoty po 400 zł na każdego z trojga małoletnich powodów.
W uzasadnieniu pozwu wskazano, że małoletnie dzieci K., J. i M. rodz. S. pochodzą ze związku małżeńskiego P. i M. S. (1), zawartego w dniu 20.07.2013 r., i zamieszkują wraz z matką P. S. w wynajmowanym mieszkaniu, przy czym obecnie małoletni pozostają na wyłącznym utrzymaniu matki, gdyż pozwany M. S. (1) przebywa w Areszcie Śledczym jako tymczasowo aresztowany do sprawy toczącej się przed Sądem Rejonowym w Wągrowcu pod sygn. akt II K 19/18. Z tytułu użytkowania mieszkania matka małoletnich ponosi koszty w kwocie 300 zł – czynsz najmu oraz około 350 zł miesięcznie – opłaty za media (ok. 100 zł – woda na 2 miesiące, ok. 200 zł – prąd na 2 miesiące oraz 400 zł - gaz na 2 miesiące). Nadto P. S. opłaca także przedszkole małoletniego M. – 80 zł miesięcznie, obiady dla małoletnich K. i J. – po 70 zł miesięcznie, wyjazdy małoletnich do kina i na basen – 100 zł miesięcznie, a nadto ponosi koszt opieki ortodontycznej dla małoletnich K. i J. w kwocie 100 zł za co 2-3 miesiące oraz koszt kursu nauki pływania dla małoletniej K. w kwocie 340 zł rocznie. Ponadto P. S. pokrywa też wydatki na zakup żywności, odzieży i obuwia, leków, środków czystości dla dzieci oraz inne wydatki związane z ich nauką. Od czasu gdy pozwany został tymczasowo aresztowany, P. S. podejmowała uzyskiwała dochód z tytułu pracy dorywczej jako opiekun osoby starszej - 500 zł miesięcznie i udzielania korepetycji z języka angielskiego - ok. 300 zł miesięcznie. Dodatkowo w grudniu matka małoletnich otrzymała jednorazowy zasiłek z MOPS w B. w kwocie 400 zł. Obecnie zaś P. S. zatrudniona jest na umowę o pracę w Domu Pomocy Społecznej w C. i z tego tytułu pobiera wynagrodzenie w kwocie 2.000 zł miesięcznie brutto. Nadto do końca września 2018 r. pobierać będzie świadczenie z MOPS w B. w kwocie 460 zł miesięcznie oraz świadczenie 500+ w kwocie 1.500 zł miesięcznie. Ojciec małoletnich powodów z zawodu jest natomiast stolarzem, a nadto ukończył szereg kursów dokształcających m.in. operatora wózków jezdniowych, operatora narzędzi udarowych ręcznych, operatora pompy do mieszanki betonowej czy też kurs spawania blach i rur elektrodami otulonymi. W okresie od kwietnia 2016 r. do marca 2017 r. prowadził także własną działalność gospodarczą w branży transportu drogowego, a od marca 2017 r. do końca czerwca 2017 r. pracował w firmie (...) sp. z o.o. na stanowisku kierowca – operator maszyn drogowych, za co pobierał wynagrodzenie w kwocie 2.000 zł brutto miesięcznie oraz otrzymywał ryczałt z tytułu nadgodzin w kwocie 480 zł brutto.
Postanowieniem z dnia 05.02.2018r. tut. Sąd udzielił zabezpieczenia roszczenia na czas trwania procesu poprzez zobowiązanie pozwanego M. S. (1) do uiszczania na rzecz małoletniej powódki K. S. tymczasowej renty alimentacyjnej w kwocie 360,- zł miesięcznie, na rzecz małoletniej powódki J. S. tymczasowej renty alimentacyjnej w kwocie 360,- zł miesięcznie i na rzecz małoletniego powoda M. S. (2) tymczasowej renty alimentacyjnej w kwocie po 380,- zł miesięcznie, łącznie 1.100,- zł miesięcznie.
W odpowiedzi na pozew M. S. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości, ewentualnie jego zawieszenie do czasu zakończenia się postępowania karnego prowadzonego wobec niego lub zwolnienia go z aresztu śledczego oraz nie obciążanie powodów kosztami postępowania, podnosząc że choć nie kwestionuje on potrzeb swoich małoletnich dzieci, to ze względu na status osoby tymczasowo aresztowanej, nie ma możliwości łożenia na ich zaspokojenie. M. S. (1) wskazał, że nie może bowiem podjąć pracy zarobkowej. Nadto pozwany podniósł, że w przypadku zakończenia się postępowania karnego lub ewentualnego zwolnienia go z Aresztu Śledczego, zobowiązuje się podjąć pracę i łożyć na utrzymanie swoich dzieci. Natomiast do tego czasu brak jest w jego mniemaniu podstaw do obciążenia go obowiązkiem łożenia renty alimentacyjnej, nawet tymczasowej. Doprowadzi to bowiem do pogorszenia jego sytuacji majątkowej, a w efekcie również do pogorszenia sytuacji jego dzieci.
Pismem z 22.03.2018 r. (data stempla pocztowego) P. S. działając przez pełnomocnika obok powództwa o alimenty z 12.01.2018 r. wniesionego przez Prokuratora Rejonowego w Wągrowcu wniosła o zasądzenie od pozwanego kwoty 400 zł miesięcznie tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny, począwszy od 20.10.2017 r. i płatne z góry do 10-tego dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w zapłacie którejkolwiek z rat. Jednocześnie wniesiono o udzielenie zabezpieczenia powództwa poprzez zobowiązanie pozwanego do uiszczania na rzecz powódki 300 zł miesięcznie tytułem zabezpieczenia potrzeb rodziny. Powódka podtrzymała także żądanie pozwu z dnia 12.01.2018 r. w zakresie zasądzenia od pozwanego na rzecz małoletnich dzieci stron K., J. i M. rodz. S. renty alimentacyjnej w łącznej kwocie 1500 zł miesięcznie.
W uzasadnieniu wskazano, że powódka znajduje się obecnie w trudnej sytuacji materialnej, pracuje bowiem w pełnym wymiarze czasu pracy i osiąga dochód w kwocie 1425,02 zł netto miesięcznie, podczas gdy koszt zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb powódki wynosi ok. 1774 zł miesięcznie. Na kwotę te składają się koszty eksploatacji samochodu użytkowane w celu dojazdu z miejsca zamieszkania do pracy (B.-C.) oraz dowożeniem małoletnich dzieci do szkoły i na zajęcia dodatkowe w łącznej wysokości 300 zł miesięcznie, koszty leczenia, w tym ginekologicznego (1 raz w miesiącu - 150 zł) i stomatologicznego oraz zakupu leków w łącznej kwocie 350 zł, udział powódki w kosztach utrzymania mieszkania (opłaty za czynsz – 300 zł, energię elektr. – 100 zł, gaz – 200 zł, wodę – 50 zł, telewizja i Internet - 70 zł i telefon – 95 zł / 4 os.) w kwocie 204 zł miesięcznie oraz wyżywienie – 500 zł, środki higieny i czystości, a także chemia gospodarcza – 100 zł, odzież i obuwie 150 zł, wakacje – 120 zł i fryzjer – 50 zł. Powódka wskazała nadto, że dochód jaki faktycznie może osiągać pozwany oscyluje w granicach co najmniej 5000-6000 zł netto miesięcznie, a choć obecnie pozbawiony jest on wolności, to sytuacja taka jest wynikiem wyłącznie jego postępowania. P. S. podniosła także, iż M. S. (1) zawsze żył na wysokim poziomie i dużą część zarobków przeznaczał na używki w postaci kosztownych trunków oraz środków psychoaktywnych, a środki które uzyskiwał z zaciąganych pożyczek i kredytów nigdy nie były przeznaczone na zaspokojenie potrzeb rodziny.
W odpowiedzi z dnia 04.05.2018 r. (data stempla pocztowego) pozwany reprezentowany przez pełnomocnika wniósł o oddalenie wszelkich żądań strony powodowej, w tym żądania zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki P. S. kwoty 400 zł miesięcznie tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny oraz o oddalenie wniosku o zabezpieczenie tego roszczenia. Przedstawiono argumentację, że żądanie to jest bezzasadne, gdyż roszczenia powódki nie zostały przez nią udowodnione ani co do zasady ani też co do wysokości. Nadto wskazano, iż nie wszystkie koszty wskazane przez P. S. usprawiedliwione są interesem rodziny oraz że zostały przez nią znacznie zawyżone. W szczególności do tej kategorii zaliczono: wydatki na odzież i obuwie, koszty bezpośredniej opieki sprawowanej przez P. S. nad małoletnim M. S. (2) w trakcie jego wyjazdów wakacyjnych, koszty wizyt powódki u fryzjera. M. S. (1) zakwestionował także jakoby powódka rzeczywiście ponosiła wydatki na ubezpieczenie OC samochodu który użytkuje, wydatki na leki oraz na spłatę kredytu konsolidacyjnego, który od momentu zatrzymania pozwanego spłacany był przez jego rodzinę. Co do kosztów opieki lekarskiej pozwany wskazał, iż P. S. ma możliwość korzystania z nich w ramach bezpłatnej opieki zdrowotnej refundowanej przez NFZ. W ocenie pozwanego żądanie powódki jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego oraz nie odpowiada zasadzie jednakowej stopy życiowej wszystkich członków rodziny. Pozwany podniósł nadto, że powódka pracuje i z związku z tym posiada wystarczające środki na pokrycie własnych potrzeb bez uszczerbku dla dobra małoletnich dzieci, a nadto jej wykształcenie oraz doświadczenie zawodowe w postaci wielu odbytych staży dają jej możliwość podjęcia lepiej płatnej pracy. Niezależnie od powyższego pozwany wskazał, iż roszczenie powódki jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, bowiem P. S. nie tylko sama doprowadziła do szeregu zobowiązań zaciągając pożyczki i dopuszczając się zaniedbań finansowych nie informując o żadnej z tych okoliczności pozwanego, ale też w żaden sposób nie przyczyniała się do ich spłaty.
Dnia 17.05.2018 r. pełnomocnik pozwanego wystąpił z wnioskiem, aby na podstawie art. 742 § 1 kpc Sąd uchylił postanowienie z dnia 05.02.2018 r. o udzieleniu zabezpieczenia na czas trwania niniejszego postępowania poprzez zobowiązanie pozwanego do łożenia na rzecz małoletnich dzieci stron K., J. i M. rodz. S. tymczasowej renty alimentacyjnej w łącznej kwocie 1100 zł miesięcznie. We wniosku tym wskazano, iż P. S. składając pozew z dnia 22.03.2018 r., w treści którego wniosła o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego kwoty 400 zł miesięcznie tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny, dokonała przedmiotowej zmiany powództwa żądając w miejsce dotychczasowej tymczasowej renty alimentacyjnej dla małoletnich dzieci, zasądzenia świadczenia tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny i w związku z tym uległa zmianie podstawa materialno – prawna zabezpieczenia.
Postanowieniem z dnia 17.05.2018r. tut. Sąd w pkt. 1 oddalił wniosek pełnomocnika strony powodowej o udzielenie zabezpieczenia roszczenia przysługującego powódce P. S. z tytułu zaspokojenia potrzeb rodziny, oraz w pkt. 2 oddalił wniosek pełnomocnika pozwanego o uchylenie postanowienia o zabezpieczeniu wydanym przez tut. Sąd z dnia 05.02.2018 r.
Pismem złożonym dnia 18.06.2018 r. pełnomocnik pozwanego wniósł o stwierdzenie upadku zabezpieczenia udzielonego przez tut. Sąd postanowieniem wydanym dnia 05.02.2018 r. w całości wskazując, ze pismem z dnia 22.03.2018 r. strona powodowa dokonała przedmiotowej zmiany powództwa. Jednocześnie złożono wniosek o zwolnienie pozwanego od kosztów sądowych w całości.
Postanowieniem z dnia 22.06.2018r. tut. Sąd w pkt. 1 oddalił wniosek o stwierdzenie upadku zabezpieczenia roszczenia udzielonego postanowieniem wydanym dnia 05.02.2018r., a w pkt. 2 zwolnił pozwanego M. S. (1) od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w całości.
Postanowieniem wydanym w sprawie o sygn. akt XV Cz 1284/18, wydanym dnia 20.11.2018 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział XV Cywilny Odwoławczy oddalił zażalenie strony pozwanej złożone na powyższe postanowienie.
P. S. pracuje za wynagrodzeniem 2000 zł brutto oraz pobiera świadczenia z MOPS w B. i z tego tytułu dysponuje każdego miesiąca kwotą łącznie ok. 3410 zł netto.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
Małoletnie K. ur. (...), J. ur. (...) i M. ur. (...) rodzeństwo S. są dziećmi P. S. i M. S. (1), którzy dnia 20.07.2013 r. zawarli związek małżeński. Pozwany zamieszkiwał wraz z żoną i małoletnimi dziećmi w wynajmowanym mieszkaniu w B. do dnia 20.10.2017 r. kiedy to został zatrzymany w związku z podejrzeniem popełnienia przez niego przestępstwa z art. 197 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. i od tego czasu przebywa w Areszcie Śledczym jako tymczasowo aresztowany, gdzie pozostaje do dyspozycji Sądu Rejonowego w Wągrowcu do sprawy sygn. akt II K 19/18.
okoliczności bezsporne, nadto odpisy aktów małżeństwa /k. 4/ i aktów urodzenia /k. 5-7/, kopia aktu oskarżenia w sprawie PR Ds. 1260.2017 /k. 16-20/
Małoletni powodowie nadal zamieszkują wraz z matką w wynajmowanym mieszkaniu w B., na koszty utrzymania którego składają się: czynsz najmu – 300 zł miesięcznie, abonament TV – 70 zł miesięcznie oraz opłaty za prąd – 200 zł za 2 miesiące, wodę – 100 zł za 2 miesiące i gaz – 340 zł za 2 miesiące. Łącznie miesięczne koszty utrzymania lokalu wynoszą niespełna 700 zł. Udział jednego domownika w kosztach utrzymania mieszkania wynosi ok. 175 zł. Nadto P. S. opłaca także abonament telefoniczny dla siebie i małoletniej K. S. w łącznej kwocie 90 zł miesięcznie oraz zakupuje środki higieny i czystości dla całej rodziny za kwotę 100 zł miesięcznie.
dowody: kopia umowy najmu mieszkania /k. 23-25/, rachunki, faktury, potwierdzenia zapłaty /k. 92-94, 100, 102, 104, 336, 337, 339-341, 344/ oraz zeznania P. S. /k. 111 i 642-645/
K., J. i M. rodz. S. uczęszczają obecnie do szkoły podstawowej. Podręczniki do nauki dzieci zapewnione mają bezpłatnie ze szkoły, natomiast na zakup wyprawki szkolnej matka małoletnich otrzymała jednorazowe bezzwrotne dofinasowanie z programu „Dobry Start” w kwocie po 300 zł na każde z dzieci. Na pokrycie pozostałych wydatków szkolnych typu komitet rodzicielski, ubezpieczenie czy dodatkowe pomoce naukowe i artykuły szkolne niezbędna jest kwota ok. 25 zł miesięcznie dla każdego z małoletnich. Koszty wyżywienia każdego z małoletnich powodów wynoszą po ok. 370 zł miesięcznie, przy czym w przypadku małoletniej K. i J. kwota ta zawiera także koszt obiadów szkolnych w wysokości średnio po 70 zł miesięcznie; Sąd przyjął analogiczną kwotę dla małoletniego M., który od września 2018 r. również rozpoczął naukę w szkole. Zaś na zakup odzieży i obuwia dla każdego z małoletnich powodów niezbędna jest każdego miesiąca kwota po 125 zł. Małoletnie J. i K. uczęszczają na zajęcia taneczne, które refundowane są przez Urząd Gminy B. oraz do szkoły muzycznej Y., gdzie uczą się gry odpowiednio na skrzypcach i na gitarze (roczny koszt kursu 1.800 zł). Nadto wszyscy troje małoletnich powodów korzystają z rozrywek jak wyjścia na basen, na lodowisko, do kina, czy ZOO oraz biorą udział w różnego rodzaju wycieczkach szkolnych i wyjazdach, a małoletni K. i M. uczęszczają na kurs nauki pływania. Łączny koszt związany z uczestnictwem dzieci w zajęciach dodatkowych oraz zapewnieniem im rozrywki, a także obejmujący wydatki na zakup zabawek, książeczek, itp. wynosi około 230 zł w przypadku małoletnich K. i J. oraz około 100 zł miesięcznie w przypadku małoletniego M.. Matka małoletnich ponosi także wydatki na leczenie dzieci, zakup leków i dojazdy do specjalistów. W przypadku małoletnich K. i J., które pozostają pod stałą opieką lekarza ortodonty i stomatologa wydatki te wynoszą po 50 zł miesięcznie, natomiast w przypadku małoletniego M. który ze względu na swoją nadpobudliwość pozostaje pod opieką specjalisty neurologa i psychiatry dziecięcego oraz przyjmuje leki koszty te wynoszą po ok. 200 zł miesięcznie. Do pozostałych kosztów utrzymania małoletnich powodów należą udziału każdego z nich w kosztach utrzymania domu - 175 zł miesięcznie oraz koszt zakupu środków higieny i czystości w kwocie po 25 zł miesięcznie dla każdego z dzieci. Łącznie koszt zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małoletnich powódek wynosi po 1.000 zł miesięcznie dla każdej z nich oraz 1.020 zł dla M..
dowody: rachunki, faktury, potwierdzenia zapłaty, zaświadczenia szkolne /k. 76-107, 171-173, 324-364, 372-391, 532-536/ oraz zeznania P. S. /k. 111 i 642-645/
P. S. z wykształcenia jest pedagogiem specjalność resocjalizacja i pomoc społeczna i zatrudniona jest na cały etat w Domu Pomocy Społecznej w C. jako młodszy opiekun. Matka małoletnich pracuje w systemie dwuzmianowym po 12 godzin, przy czym w większości wykonuje pracę na nocnej zmianie. W okresie od września 2018 r. do grudnia 2018 r. uzyskała z tego tytułu wynagrodzenie w przeciętnej wysokości 2.161,96 zł netto miesięcznie. Nadto P. S. ma możliwość osiągnięcia dodatkowe dochodu w kwocie około 200 zł – 300 zł miesięcznie z tytułu udzielania korepetycji z języka angielskiego. Natomiast na zaspokojenie swoich usprawiedliwionych potrzeb matka małoletnich potrzebuje każdego miesiąca kwotę około 1.100 zł, w tym udział P. S. w kosztach utrzymania mieszkania – 170 zł, abonament telefoniczny – 90 zł, wyżywienie - 400 zł, środki higieny i czystości – 25 zł, odzież i obuwie – 100 zł, leki i wizyty lekarskie – 100 zł, użytkowanie samochodu i ubezpieczenie OC – 200 zł.
dowody: kopia umowy o pracę /k. 8/, zaświadczenie o wynagrodzeniu /k. 758/ oraz zeznania P. S. /k. 111 i 642-645/
M. S. (1) z wykształcenia jest stolarzem, przy czym w zawodzie tym pracował krótko w 2002 r. Nadto pozwany ukończył także szereg kursów i szkoleń dokształcających, w tym dla ręcznych przecinaczy gazowych, operatora wózków jezdniowych, operatora narzędzi udarowych ręcznych, operatora pompy do mieszanki betonowej, operatora ciężkich maszyn i urządzeń budowalnych oraz maszyn do robót drogowych czy też kurs spawania blach i rur elektrodami otulonymi. Ostatnio M. S. (1) zatrudniony była w firmie (...) sp. z o.o. sp.k. gdzie pracował w pełnym wymiarze czasu jako kierowca i operator maszyn drogowych, a jego średnie miesięczne wynagrodzenie z tego tytułu wyniosło około 3.500 netto, przy czym część wynagrodzenia pozwany otrzymywał przelewem na rachunek bankowy, zaś pozostała kwota przekazywana była mu „do ręki”. Dodatkowo w okresie wiosenno-letnim ojciec małoletnich podejmował prace dorywcze w weekendy i w ten sposób osiągał dochód w kwocie około 500 – 600 zł miesięcznie.
dowód: zeznania M. S. (1) /k. 112 i 645-647/ oraz zeznania świadków: B. S. /k. 554-557/, B. G. /k. 558-560/, A. G. /k. 560-563/
Dnia 17.01.2019r. Sąd Rejonowy w Wągrowcu Wydział II Karny uznał M. S. (1) za winnego popełnienia przestępstwa z art. 197 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w związku z art. 11 § 2 kk i za to przestępstwo na podstawie art. 197 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Na dzień zakończenia postępowania w niniejszej sprawie, wyrok ten pozostawał nieprawomocny.
okoliczność znana Sądowi z urzędu /k. 763/
Powyższe okoliczności Sąd ustalił w oparciu o wymienione dowody z dokumentów oraz zeznania świadka i stron.
Na wstępie, przed omówieniem oceny zeznań stron należy zauważyć, że choć zasadniczo zgodnie z art. 299 k.p.c. dowód z przesłuchania stron winien mieć charakter jedynie pomocniczy, to specyfika spraw alimentacyjnych czyni dowody z dokumentów oraz zeznań stron zdecydowanie pierwszoplanowymi. Zwykle głównie same strony, a nie osoby postronne są zorientowane w skali życiowych potrzeb i wydatków ponoszonych na ich pokrycie. Również przy ocenie zeznań stron większe znaczenie niż w sprawach innego typu ma ich weryfikacja przez pryzmat zasad doświadczenia życiowego. To oznacza, że Sąd analizuje zeznania stron w aspekcie przeciętnej wysokości podstawowych kosztów utrzymania osób dorosłych i dzieci w różnym wieku, znanej Sądowi w oparciu o własne doświadczenie życiowe, z doświadczenia związanego z prowadzeniem wielu innych postępowań alimentacyjnych oraz z uwagi na posiadanie powszechnie dostępnej wiedzy o cenach popularnych produktów i usług.
Należy także wskazać, że znaczna część zeznań złożonych zarówno przez rodziców małoletnich powodów jak i przez powołanych w sprawie świadków pozostawała bez znaczenia dla istoty niniejszego postępowania. Zeznający skupiali się bowiem na kwestii sposobu w jaki funkcjonowało małżeństwo P. S. i M. S. (1), tego kto w ich domu dysponował pieniędzmi, uiszczał opłaty czy też łożył na utrzymanie rodziny. W opinii Sądu okoliczności te nie mają natomiast decydującego znaczenia dla ustalenia zakresu potrzeb małoletnich powodów, kosztów ich zaspokojenia, możliwości finansowych P. S. i M. S. (1) oraz zakresu w jakim każde z nich winno przyczyniać się do utrzymania małoletnich dzieci. Dlatego ustalając powyższy stan faktyczny Sad skupił się wyłącznie na tej części zeznań rodziców małoletnich powodów oraz przesłuchanych w sprawie świadków, która istotna była dla ustalenia wymienionych wyżej okoliczności.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd ocenił zeznania P. S. za wiarygodne w przeważającej części. Sąd miał przy tym na względzie, że w toku przesłuchania informacyjnego M. S. (1) nie kwestionował, że w okresie wspólnego zamieszkiwania stron, wydatki na utrzymanie dzieci były na poziomie podawanym przez powódkę. W szczególności koszty utrzymania mieszkania przedstawione przez matką małoletnich nie wzbudziły wątpliwości Sądu, ich wysokość została bowiem potwierdzona dowodami przedłożonymi do akt sprawy. Podobnie za wiarygodne uznać należało oszacowanie wydatków na zakup środków higieny i czystości dla całej rodziny na kwotę 100 zł miesięcznie oraz wydatki na zakup wyżywienia małoletnich dzieci w kwocie po 300 zł miesięcznie na każdego z nich, (z wyłączeniem obiadów szkolnych). Nadto wobec faktu, że wszyscy małoletni powodowie uczęszczają do szkoły, oczywiste jest, że ich matka ponosić musi koszty opłaty komitetu rodzicielskiego czy też ubezpieczenia. Niemniej wydatki na ten cel nie powinny przekroczyć kwoty 25 zł miesięcznie dla każdego z dzieci. W kwocie tej uwzględniono także koszty związane z zakupem wyprawki szkolnej lub jej uzupełnieniem w ciągu roku, a niepokryte z dofinasowania uzyskanego z programu „Dobry Start”. Co do zasady Sąd dał również wiarę P. S. odnośnie ponoszenia przez nią kosztów zakupu odzieży i obuwia dla małoletnich powodów, konieczności korzystania przez nich z opieki lekarzy specjalistów oraz ponoszenia kosztów zapewniania im rozrywki i ich uczestnictwa w zajęciach dodatkowych, zaś kwota do jakiej zasadne jest ich ponoszenie, zostanie omówiona w dalszej części tego uzasadnienia. Podobnie za wiarygodne uznać należało zeznania powódki dotyczące jej zatrudnienia, w szczególności w zakresie świadczenia przez nią pracy w systemie dwuzmianowym, po 12 h i preferowania pracy na nocnej zmianie. Natomiast wysokość wynagrodzenia osiągniętego przez nią z tego tytułu w ostatnim okresie ustalona została na podstawie informacji udzielonej przez jej pracodawcę (k. 758), z którego wynika, że w okresie od września do grudnia 2018 r. P. S. uzyskała dochód w kwocie około 2.100 zł netto, a nie jak wskazała w toku rozprawy z dnia 30.10.2018 r. około 1.700 zł netto. Co do zasady Sąd dał również wiarę twierdzeniom powódki co do zakresu jej usprawiedliwionych potrzeb, a w szczególności, że korzysta ona z opieki lekarzy specjalistów stomatologa, ginekologa i dermatologa. Jednakże Sąd nie podzielił argumentacji P. S. co do konieczności korzystania przez nią z prywatnych wizyt lekarskich. Należy bowiem wskazać, że o ile wcześniej częstsze wizyty u ginekologa uzasadnione były chorobą powódki, to obecnie minęło już dużo czasu od zabiegu. Brak jest zatem obecnie powodów, dla których musiałaby korzystać z wizyt u tego lekarza częściej niż w celu odbycia okresowych kontroli, czyli raz na pół roku lub raz na rok. Brak jest również przeciwskazań do odbywania tych wizyt w ramach NFZ. Co do opieki dermatologa i konieczności stosowania specjalistycznych maści, to P. S. sama wskazała, że wizyty u tego specjalisty odbywa w ramach NFZ, zaś choć maść którą stosuje kosztuje 70 zł za tubkę i wystarcza na tydzień, to zakupują ona ją tylko doraźnie. Przy czym w toku rozprawy z dnia 30.10.2018 r. powódka oświadczyła, że taka potrzeba wystąpiła ostatnio tj. w październiku 2018 r., a poprzednio podobna sytuacja miała miejsce w 2016 r. Wreszcie Sąd miał na uwadze, że matka małoletnich jest obecnie w trakcie leczenia kanałowego zębów, którego koszty nie są pokrywane przez NFZ. Jednakże w opinii Sądu wydatek z tym związany ma charakter incydentalny, a więc ponoszony jest tylko w razie doraźnej potrzeby, po zaspokojeniu której stanie się nieaktualny, w tym wypadku będzie to po zakończeniu leczenia. Wydatek ten nie zatem charakteru stałego i ponoszonego co miesiąc. W pozostałym zakresie wizyty u stomatologa powódka może natomiast odbywać w ramach NFZ. Dlatego też koszty leczenie i zakupu leków dla P. S., Sąd ustalił na kwotę nie przewyższającą 100 zł miesięcznie. Podobnie za zawyżone Sąd uznał także podane przez matkę małoletnich koszty użytkowania samochodu. W opinii Sądu na opłatę obowiązkowego ubezpieczenia OC oraz na pokrycie kosztów paliwa niezbędnych powódce na dojazd do pracy i dowożenie małoletnich na zajęcia dodatkowe oraz do lekarzy wystarczająca winna być kwota 200 zł miesięcznie. Tym bardziej, że koszty paliwa Sąd uwzględnił już ustalając koszty leczenie małoletnich dzieci i uczestnictwa przez nie w zajęciach dodatkowych. Wreszcie wskazać należy, że twierdzenia P. S. co do wysokości zarobków pozwanego udowodnione zostały jedynie w części tj. do kwoty około 3.500 zł – 4.000 zł netto miesięcznie, przyznanej ostatecznie przez pozwanego oraz potwierdzonej zeznaniami świadków spokrewnionych z pozwanym, i w związku z tym Sąd uwzględnił je tylko w tym zakresie.
Oceniając zeznania pozwanego M. S. (1), Sąd uznał że zasługują one na przymiot wiarygodności w zakresie wysokości zarobków osiąganych przez pozwanego z tytułu pracy w firmie (...) oraz dodatkowych środków uzyskiwanych od pracodawcy. Należy bowiem wskazać, że pozwany ostatecznie przyznał, że jego realne wynagrodzenie wynosiło w granicach kwoty 3.500 zł netto miesięcznie, przy czym jedynie część tej kwoty przelewana była na jego rachunek bankowy. Pozostałą część wypłaty pozwany otrzymała natomiast „do ręki”. Nadto ojciec małoletnich przyznał także, że w okresie wiosenno-letnim pracował dorywczo i uzyskiwał w ten sposób dodatkowo 500 zł – 600 zł miesięcznie. Natomiast w pozostałym zakresie Sąd uznał zeznania pozwanego za pozostające bez znaczenia dla istoty niniejszego postępowania i jako takie nie zasługujące na uwzględnienie przy ustalaniu stanu faktycznego w sprawie. Należy bowiem wskazać, że pozwany od ponad 1 roku przebywa w Areszcie Śledczym powoduje. W opinii Sądu okoliczność ta sprawia, że jego wiedza na temat potrzeb małoletnich powodów stała się co najmniej nieaktualna. Dla istoty sprawy bez znaczenia pozostaje natomiast fakt, kto finansował studia (...) i dowoził ją do szkoły. Podobnie jak nieważne jest dla niniejszego postępowania kto i za czyją wiedzą lub zgodą zaciągał zobowiązania finansowe. Niemniej w tym miejscu wskazać należy, że dla ustalenia zakresu obowiązku alimentacyjnego pozwanego względem jego dzieci, bez znaczenia pozostają ewentualne zobowiązania finansowe M. S. (1). Świadczenie alimentacyjne ma bowiem charakter szczególny i jego realizacja wyprzedza konieczność spłaty zobowiązań z tytułu zaciągniętych pożyczek czy kredytów. Nadto jak wskazał Sąd Najwyższy „Osoba, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, musi się z tym liczyć przy podejmowaniu rozmaitych decyzji finansowych, m.in. przy zaciąganiu kredytów i ich wysokość planować stosownie do posiadanych możliwości z uwzględnieniem wspomnianego obowiązku alimentacyjnego” (wyrok SN z 12 listopada 1976 roku, III CRN 236/76).
Analizując zeznania świadków R. C., R. G., Ż. S. i M. H., Sąd brał pod uwagę tylko tą ich część, która pozostawała istotna dla przedmiotu niniejszego postępowania. Niemniej wskazać należy, że co do zasady wiedza tych osób na temat np. wysokości zarobków pozwanego w okresie przed jego aresztowaniem, czy też na temat kosztów utrzymania P. S. i małoletnich powodów, jest niewielka i pochodzi właściwie tylko od jednej ze stron postępowania. Okoliczności te były zresztą wielokrotnie podnoszone przez samych świadków w toku składanych przez nich zeznań. W związku z tym zeznania tych świadków Sąd uznał za wiarygodne tylko w tym zakresie w jakim korelują one z pozostałymi dowodami zebranymi w toku postępowania.
Podobnie w przypadku D. W., W. W., B. S., B. G. i A. G., Sąd miał na uwadze, że również większość wiadomości posiadanych przez tych świadków pochodzi od stron postępowania. Nadto jednak Sąd miał na uwadze, że osoby te są krewnymi P. S. bądź M. S. (1), a więc osobami im najbliższymi i w związku z tym ze szczególną ostrożnością podszedł do oceny ich zeznań. Wreszcie podobnie jak w przypadku wskazanych wyżej świadków, znaczna część zeznań D. W., W. W., B. S., B. G. i A. G. pozostawała co do zasady bez znaczenia dla istoty niniejszego postępowania, dotyczyła bowiem przede wszystkim kwestii rozliczeń finansowych, czy też tego kto w małżeństwie P. S. i M. S. (1) zapewniał środki na utrzymanie domu i dysponował pieniędzmi. W związku z tym zeznania tych świadków Sąd uznał za wiarygodne tylko w tym zakresie w jakim korelują one z pozostałymi dowodami zebranymi w toku postępowania.
Sąd oddalił wniosek dowodowych zawarty w pkt. 4b i 4d-f pisma procesowego powodów z dnia 22.03.2018 r., bowiem większość wymienionych tam dokumentów przedłożona została przez stronę pozwaną do akt sprawy, natomiast w pozostałej części okoliczności na udowodnienie których zawnioskowane zostały dowody, pozostawała bez znaczenia dla istoty sprawy.
Autentyczność przedstawionych przez stronę powodową i pozwanego dokumentów nie była kwestionowana przez strony, jak również nie wywołała żadnych uzasadnionych wątpliwości Sądu co do ich prawdziwości. Zgodnie z art. 245 k.p.c. stanowiły one dowód tego, że osoby, które je podpisały złożyły oświadczenie zawarte w ich treści. Do sprawy przedłożono również odpisy aktów urodzenia powodów, informacje z urzędów pracy i z Urzędu Skarbowego. Jako dokumenty urzędowe zgodnie z dyspozycją art. 244 § 1 i 2 k.p.c. stanowiły dowód tego, co zostało w nich w sposób urzędowy zaświadczone.
Sąd zważył co następuje:
Powództwo P. S. przeciwko M. S. (1) nie zasługiwało na uwzględnienie.
W myśl art. 27 krio oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym. Ten obowiązek istnieje w czasie trwania małżeństwa niezależnie od tego, czy małżonkowie mieszkają wspólnie czy oddzielnie.
W opinii Sądu powódka nie wykazała, aby osiągany przez nią dochód nie wystarczał na pokrycie jej usprawiedliwionych potrzeb, które w toku postępowania ustalono na kwotę 1.100 zł miesięcznie.
Za zawyżone Sąd uznał bowiem wskazane przez powódkę koszty wyżywienia, zakupu odzieży i obuwia, leczenia i zakupu leków w tym wizyt u ginekologa, podzielając w tym zakresie zastrzeżenia zgłaszane przez stronę pozwaną. W toku dotychczasowego postępowania P. S. nie podniosła bowiem, iż wymaga stosowania specjalnej, a przez to droższej diety czy też z jakichkolwiek powodów szybciej niż przeciętnie zużywa obuwie czy odzież – w odniesieniu do rodzin w podobnej sytuacji materialnej. Za zbędne Sąd uznał także wydatki powódki na prywatne wizyty u lekarza ginekologa i u stomatologa o czym mowa była już we wcześniejszej części tego uzasadnienia. Odnosząc się natomiast do wskazania przez powódkę wydatków związanych z wakacjami, to należy zauważyć, iż nie zostały one w żaden sposób uprawdopodobnione ani co do zasady ani co do wysokości. Przede wszystkim jednakże, należy wskazać, iż wydatki takie stanowią koszty incydentalne i jako takie nie podlegają zaliczeniu przy ustalaniu wysokości obowiązku alimentacyjnego zobowiązanego, które z założenia są świadczeniami cyklicznymi; powyższe odnosi się również do występującego w zestawieniach kosztu 100 zł jako wydatków okolicznościowych. Co do kosztów eksploatacji samochodu i zakupu paliwa, to wysokość tych wydatków w kwocie uwzględnionej przez Sąd również omówiona została we wcześniejszej części tego uzasadnienia.
Jak natomiast ustalono w toku postępowania P. S. zatrudniona jest na cały etat w Domu Pomocy Społecznej w C. jako młodszy opiekun. Matka małoletnich pracuje w systemie dwuzmianowym po 12 godzin i z tego tytułu uzyskała, w okresie od września 2018r. do grudnia 2018r. wynagrodzenie w kwocie 2.161,96 zł netto miesięcznie. W związku z tym jej możliwości zarobkowe w rozumieniu art. 135 § 1 krio kształtują się na poziomie co najmniej 2.100 zł netto miesięcznie. Należy także wskazać, iż powódka posiada możliwości uzyskania dodatkowych dochodów poza tymi wymienionymi powyżej. W przeszłości bowiem udzielała korepetycji z j. angielskiego i w ten sposób osiągała dodatkowy dochód w kwocie ok. 300 z miesięcznie. Co prawda w pozwie z dnia 22.03.2018r. P. S. podniosła, iż jej obecna sytuacja życiowa uniemożliwia zarobkowanie w tej formie, jednakże powódka nie wskazała żadnych okoliczności uzasadniających to twierdzenie. Zdaniem Sądu fakt, iż obecnie samodzielnie opiekuje się małoletnimi dziećmi nie jest wystarczającym argumentem. Należy bowiem wskazać, iż żadne z dzieci nie jest w wieku, w którym wymagana jest nieprzerwana 24-godzinna opieka. Oczywiste jest także, iż małoletni nie osiągnęli jeszcze wieku w którym pozostawieni mogą być bez żadnego nadzoru osoby dorosłej. Niemniej nic nie stoi na przeszkodzie aby P. S. udzielała korepetycji w swoim miejscu zamieszkania i w ten sposób przyczyniała się do pełniejszego zaspokojenia potrzeb swoich i małoletnich dzieci, równocześnie zapewniając im niezbędną opiekę.
Niemniej w opinii Sadu Paulina S. zarabiając przeciętnie 2.100 zł netto miesięcznie jest w stanie nie tylko zaspokoić własne usprawiedliwione potrzeby, ale też partycypować w pokrywaniu kosztów utrzymania małoletnich dzieci. Należy bowiem wskazać, ze nie tylko po uiszczeniu wydatków na własne potrzeby pozostaje jej kwota średnio 1.000 zł netto miesięcznie, ale też dysponuje ona każdego miesiąca kwotą 1.500 zł netto z tytułu świadczenia wychowawczego pobieranego na małoletnie dzieci. O ile bowiem w myśl art. 135 § 3 kro świadczenia z MOPS i świadczenie 500+ nie mają wpływu na ustalenie zakresu obowiązku alimentacyjnego pozwanego względem uprawnionych, to niezaprzeczalnie P. S. każdego miesiąca wykorzystuje te środki dla pokrycia usprawiedliwionych potrzeb swoich i małoletnich dzieci.
Nadto należy wskazać, że związek małżeński stron faktycznie nie istnieje. Choć bowiem formalnie są oni nadal małżonkami, to w toku niniejszego postępowania oczywiste stało się, iż więzi jakie łączyły P. S. i M. S. (1) wygasły i obie strony nie widzą szans na uratowanie małżeństwa. Natomiast świadczenie z art. 27 krio ma na celu zaspokojenie potrzeb komórki społecznej jaką jest rodzina. W doktrynie dominuje obecnie pogląd, że separacja faktyczna małżonków nie jest sama w sobie wystarczającą podstawą dla oddalenia powództwa o świadczenie "alimentów zbiorowych" (tak T. Smyczński, Glosa, s. 77; zob. także J. Gwiazdomorski, w: System PrRodz, s. 262). Separacja faktyczna w szczególności nie wyklucza zgłoszenia roszczenia wynikającego z art. 27 KRO przez małżonka, z którym wspólnie zamieszkują dzieci małżonków. Jak wskazał SN w uchwale z dnia 16.12.1987 r. sygn.. III CZP 91/86 (OSNCP 1988, Nr 4, poz. 42, uzasadnienie tezy I) separacja faktyczna "nie powinna wywierać ujemnego wpływu na zakres zaspokajania potrzeb dzieci z małżeństwa, a potrzeb tych w praktyce nie da się oddzielić od potrzeb tego z rodziców, przy którym dzieci pozostały. Dlatego nawet zupełne zerwanie pożycia małżeńskiego nie uchyla obowiązku przewidzianego w art. 27 k.r.o., ale może wpłynąć na jego ukształtowanie i zakres". W tej sytuacji Sąd uznał, że z uwagi na zgłoszone obok tego żądania roszczenie alimentacyjne małoletnich dzieci stron oraz dochody powódki w powiązaniu z faktycznym rozpadem rodziny, powództwo z art. 27 kro nie powinno zostać uwzględnione i w pkt 2 wyroku je oddalił. Sąd miał tu na względzie również zadłużenie pozwanego, co do którego strona powodowa nie wykazała, że pożyczki i kredyt konsolidacyjny były zaciągane wyłącznie na potrzeby osobiste pozwanego, a nie całej ich rodziny.
Powództwo małoletnich K., J. i M. rodz. S. zasługiwało na uwzględnienie w całości.
Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci wynika z art. 133 § 1 k.r.o., w myśl którego rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zgodnie zaś z art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu, odpowiedni do jego wieku i uzdolnień, prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody. Dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie, czy też oddzielnie. Oznacza to, że im wyższy standard życia rodziców, tym na wyższym poziomie powinni oni zaspokajać potrzeby dzieci i gwarantować zaspokojenie nie tylko potrzeb podstawowych, ale i potrzeb na wyższym poziomie. Ponadto ustawodawca w § 2 art. 135 k.r.o. przewidział możliwość wykonania obowiązku alimentacyjnego w całości lub części względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie także poprzez osobiste starania o jego utrzymanie lub wychowanie. W tym wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego (por. teza IV i VII uchw. SN z 16.12.1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988r., nr 4, poz. 42 oraz orz. SN z 10.10.1969 r. III CRN 350/69, OSNCP 1970, nr 2, poz. 15 ).
W przypadku opóźnienia w zapłacie przez zobowiązanego świadczeń alimentacyjnych na rzecz uprawnionego, temu ostatniemu przysługuje nadto roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w oparciu o art. 481 § 1 i 2 k.c.
W toku niniejszego postępowania Sąd ostatecznie ustalił, że na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb małoletnich powodów niezbędna jest każdego miesiąca kwota po ok. 1.000 zł dla każdego z małoletnich.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że powyższa suma wydatków różni się od tych ustalonych przez Sąd w treści postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia z dnia 05.02.2018 r. Różnice zaistniały przede wszystkim w zakresie kosztów wyżywienia małoletnich powodów, które obecnie wynoszą po 370 zł miesięcznie dla każdego z nich, kosztów leczenia małoletniego M. S. (2), które Sąd oszacował na kwotę 200 zł miesięcznie oraz kosztów zajęć dodatkowych i zapewnienia rozrywki dla małoletnich K. i J. rodz. S. uwzględnionych przez Sąd do kwoty 230 zł miesięcznie dla każdej z nich. Ich wzrost nie wynika zaś co do zasady z realnego wzrostu potrzeb małoletnich dzieci w toku procesu, lecz stanowi następstwo odmiennych ustaleń Sądu co do możliwości zarobkowych pozwanego i P. S.. Już bowiem na początkowym etapie postępowania strona powodowa zasygnalizowała w treści pozwu z dnia 16.01.2018 r., że małoletnie K. i J. uczęszczają na lekcje gry na instrumentach, zaś małoletni M. wymaga opieki psychologa. Niemniej w tamtym czasie możliwości zarobkowe pozwanego uprawdopodobnione zostały do kwoty 2.000 zł brutto miesięcznie, podobnie zresztą jak w przypadku P. S.. Dlatego też Sąd mając na uwadze zasadę równej stopy życiowej uznał, że wydatki na zakup wyżywienia dla małoletnich K. i J. rodz. S. nie powinny przekroczyć kwoty 270 zł miesięcznie, bowiem częściowo żywiły się one w szkole. Zaś w przypadku małoletniego M. kwotę tę ustalono na poziomie 250 zł miesięcznie, gdyż małoletni powód uczęszczał wtedy do przedszkola i korzystał tam z pełnego wyżywienia tj. trzech posiłków dziennie. W dalszej kolejności Sąd mając na uwadze stopę życiową rodziny S., uwzględnił wydatki jedynie na zapewnienie skromnej rozrywki małoletnim powodom, pomijając w całości koszty związane z uczestnictwem przez dzieci w zajęciach dodatkowych. Należy bowiem wskazać, że choć według strony powodowej małoletnia K. i J. rodz. S. uczęszczały na zajęcia gry na instrumentach, to ustalone w początkowej fazie postępowania możliwości zarobkowe rodziców dzieci nie uzasadniały korzystania przez nie z takich zajęć. Wreszcie kierując się tym samym argumentem Sąd jedynie częściowo uwzględnił koszty leczenia ortodontycznego i stomatologicznego małoletnich K. i J. ustalając te wydatki na poziomie 50 zł miesięcznie dla każdej z nich. Zaś w przypadku małoletniego M. S. (2) koszty wizyt u specjalistów Sąd uznał za nieuprawdopodobnione. Natomiast koszty zakupu odzieży i obuwia oszacowane zostały na kwotę 100 zł miesięcznie dla każdego z małoletnich powodów, natomiast obecnie na nieco wyższym poziomie, tj. 125 zł.
Jednakże w toku przeprowadzonego postępowania ustalono, że standard życia małoletnich powodów był de facto wyższy niż w założeniach przyjętych początkowo. Szacując poziom wydatków na małoletnich w postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia Sąd przyjął utrzymanie w wariancie bardzo oszczędnym, uwzględniając skromne dochody rodziców małoletnich powodów. Przeprowadzone postępowanie dowodowe, w tym zeznania świadków spokrewnionych z M. S. (1) lub z nim zaprzyjaźnionych, pozwoliło jednak na ustalenie, że zarobki jakie faktycznie osiągał pozwany oscylowały w granicach kwoty co najmniej 3.800 netto miesięcznie, a nie 1.450 zł netto (2.000 zł brutto). Nadto również zarobki P. S. w końcowej fazie procesu były wyższe niż w pierwszych miesiącach jej zatrudnienia. Dlatego też w opinii Sądu uzasadnione stało się nie tylko przyjęcie w obliczeniach wyższych kwot na zaspokojenie potrzeb małoletnich powodów, ale też należało uwzględnić potrzeby te w szerszym zakresie, poza minimalnymi niezbędnymi do egzystencji – jak w postanowieniu z dnia 05.02.2018 r. Jak bowiem wskazano wcześniej, zgodnie zaś z art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
I tak ustalając ostateczne koszty utrzymania dzieci, Sąd uwzględnił opłacanie zajęć dodatkowych dla małoletniej K. i J. rodz. S., przy czym wydatki na ten cel zsumowane zostały z kosztami zapewnienia im rozrywki. Należy bowiem wskazać, że choć stopa życiowa małoletnich powodów jest faktycznie wyższa, to jednak nadal nie można uznać za usprawiedliwione przeznaczanie kwoty wyższej niż 230 zł miesięcznie na opłacanie zajęć typu nauka gry na instrumencie, naukę pływania czy na wyjść do kina, do ZOO i tym podobne rozrywki. Należało uwzględnić przy tym fakt, że również dziadkowie, w tym rodzice pozwanego, zapewniają małoletnim powodom dodatkowe atrakcje. Sąd miał także na uwadze, że małoletnie K. i J. korzystają co do zasady z opieki stomatologa i ortodonty w ramach NFZ. Skoro zaś koszty ich leczenie są stosunkowo niskie, bo wynoszą po około 50 zł miesięcznie dla każdej z nich, rodzice małoletnich dysponują wolnymi środkami, które mogą przeznaczyć na inne ich potrzeby. Również tą okoliczność Sąd miał na uwadze ustalając wydatki na zapewnienie rozrywki małoletniemu (w tym zakup zabawek) M. S. (2) oraz jego udział w zajęciach dodatkowych na poziomie 100 zł miesięcznie. Należy bowiem wskazać, że w przeciwieństwie do swoich sióstr M. korzysta z opieki lekarskiej prywatnie. Ze względu na swoją nadpobudliwość pozostaje on pod stałą opieką neurologa i psychiatry dziecięcego oraz przyjmuje specjalistyczne leki. W związku z tym Sąd uwzględnił potrzebę poczynienia wydatków tej kategorii, lecz ustalił koszt leczenie chłopca na kwotę nie przewyższającą 200 zł miesięcznie. Choć bowiem faktycznie stopa życiowa małoletnich powodów i ich rodziców jest wyższa niż początkowo przyjmowano, to w opinii Sądu uzasadnia ona korzystanie przez chłopca z prywatnej opieki lekarskiej jedynie w takim zakresie w jakim matka dziecka nie może mu takiej opieki zapewnić w ramach NFZ. Mając na uwadze możliwości zarobkowe pozwanego i P. S., Sąd uznał również, że faktycznie wydatki na wyżywienia małoletnich powodów mogą oscylować w graniach kwoty 370 zł miesięcznie w przypadku każdego z nich, w tym również w przypadku małoletniego M. który obecnie uczęszcza do szkoły i w związku z tym żywi się wyłącznie w domu, ewentualnie może korzysta z odpłatnych obiadów w szkole. Okoliczność tą Sąd miał zaś również na uwadze uwzględniając w kosztach utrzymania małoletniego powoda wydatki szkolne, natomiast nie biorąc już pod uwagę opłaty za przedszkole i wydatków związanych z pomocą niani. Wreszcie także wydatki na zakup odzieży i obuwia dla każdego z małoletnich powodów zostały uwzględnione przez Sąd na wyższym niż poprzednio poziomie tj. w kwocie po 125 zł miesięcznie.
Należy także wskazać, że mając na uwadze zeznania P. S. złożone w toku rozprawy z dnia 30.10.2018 r., Sąd ustalił ostatecznie, że na zakup środków higieny i czystości dla każdego z małoletnich powodów wystarczająca będzie kwota po 25 zł miesięcznie. Natomiast co do kosztów utrzymania mieszkania oraz udziału małoletnich powodów w tych wydatkach, to ich wysokość pozostała w opinii Sądu bez zmian.
Bezsporne jest, że małoletni powodowie ze względu na wiek nie są w stanie utrzymać się samodzielnie i w związku z tym oboje rodzice są zobowiązani do ich alimentowania, co zgodne jest z treścią art. 133 § 1 k.r.o. Obowiązek ten obciąża rodziców dziecka w stopniu uzależnionym od jego usprawiedliwionych potrzeb oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców (art. 135 § 1 k.r.o. oraz art. 129 § 2 k.r.o.).
Jak wskazano wyżej, na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb małoletnich powodów niezbędna jest każdego miesiąca kwota po ok. 1.000 zł na rzecz każdego z nich.
We wcześniejszej części tego uzasadnienia ustalono, że możliwości zarobkowe P. S. w rozumieniu art. 135 § 1 krio kształtują się na poziomie co najmniej 2.100 zł netto miesięcznie. Zatrudniona jest ona bowiem na cały etat w Domu Pomocy Społecznej w C. jako młodszy opiekun. Nadto matka małoletnich pobiera świadczenie wychowawcze 500+ w kwocie 1.500 zł miesięcznie. Zatem każdego miesiąca dysponuje środkami w łącznej kwocie około 3.600 zł netto. Z kwoty tej P. S. partycypuje w kosztach utrzymania małoletnich powodów, a nadto swój obowiązek alimentacyjny realizuje częściowo poprzez osobiste staranie o wychowanie dziecka (art. 135 § 2 kro). Jest to istotna okoliczność, której znaczenia nie sposób marginalizować zwłaszcza, że powódka obecnie musi łączyć obowiązki związane z pieczą i wychowaniem dzieci z pracą zawodową oraz prowadzeniem gospodarstwa domowego. Sam pozwany oświadczył w swych zeznaniach, że „zdaję sobie sprawę, ile trudu to wymaga” /k. 646/.
Oczywiste jest, że pozwany, będąc świadomy ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego względem dzieci powinien w pełni wykorzystać swoje możliwości zarobkowe i majątkowe oraz w sposób odpowiedni gospodarować posiadanymi środkami. Nadto zaznaczyć należy, iż obowiązek łożenia na zaspokojenie potrzeb dziecka jest obowiązkiem szczególnym, którego realizacja powinna wyprzedzać wszelkie inne zobowiązania, co zostało potwierdzone w utrwalonej linii orzecznictwa Sądu Najwyższego. Zgodnie z przyjętą linią orzeczniczą dzieci mają w każdej sytuacji prawo do równej stopy życiowej z rodzicami. Oznacza to, iż oboje rodzice powinni zapewnić dziecku warunki materialne, w których sami żyją ( por .uch. SN z 16.12.1987 - III CZP 81/86 - OSNC 1988, z. 4 poz. 42).
Z dokumentów w postaci kopii deklaracji PIT-37 za 2017r (k. 217) oraz zaświadczenia o wysokości zarobków z dnia 18.08.2018r. (k. 629) zgromadzonych w toku postępowania wynika, że wynagrodzenie jakie M. S. (1) uzyskiwał pracując w firmie (...) oscylowało w granicach kwoty 1.500 zł netto – 1.800 zł netto. Jednakże w toku rozprawy z dnia 30.10.2018r. M. S. (1) przyznał, że jego faktyczne zarobki z tego tytułu wynosiły około 3.500 zł netto miesięcznie, przy czym część tej kwoty otrzymywał on przelewem na rachunek bankowy, zaś pozostałą część wręczano mu „do ręki”. Nadto pozwany przyznał także, że dodatkowo uzyskiwał dochód w kwocie 500 zł – 600 zł miesięcznie z tytułu prac dorywczych, które podejmował głównie w okresie wiosenno-letnim. W związku z tym uznać należało, że możliwości zarobkowe pozwanego w rozumieniu art. 135 § 1 krio kształtują się na poziomie co najmniej 3.800 zł netto miesięcznie. W tym miejscu należy zauważyć, że również załączone do pozwu zaświadczenia o odbytych kursach i szkoleniach – czemu pozwany nie zaprzeczał – świadczą o jego wysokich kwalifikacjach zawodowych i znikomym prawdopodobieństwie osiągania dochodów na poziomie zaledwie nieco wyższym niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę.
W tym miejscu należy wskazać, że przy ustalaniu możliwości zarobkowych pozwanego Sąd kierował się treścią art. 136 krio w myśl którego jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych.
Jak ustalono w toku niniejszego postępowania, obecnie M. S. (1) nie pracuje i nie uzyskuje żadnego dochodu, gdyż od dnia 20.10.2017 r. pozostaje tymczasowo aresztowany. Zgodnie zaś z uchwałą Sadu Najwyższego "możliwości zarobkowe zobowiązanego do alimentacji, który odbywa karę pozbawienia wolności i nie jest zatrudniony, ustala się według zasad określonych w art. 135 KRO. Z uwagi na okoliczności sprawy, sąd może nie uwzględnić zmiany niekorzystnej dla możliwości zarobkowych zobowiązanego, jaką spowodowało umieszczenie go w zakładzie karnym (art. 136 KRO)" (uchwała z 26.5.1995 r., III CZP 178/94, OSNC 1995, Nr 10, poz. 136). W takiej sytuacji przyjmuje się bowiem, iż osoba która popełniła przestępstwo winna liczyć się z koniecznością poniesienia za nie kary i znacznym ograniczeniem jej możliwości zarobkowych.
Co prawda w doktrynie istnieje pogląd, że powołując się na zależność między przestępstwem a pozbawieniem wolności, należy odróżnić tymczasowo aresztowanych od skazanych prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności. Poszukiwanie jakiejkolwiek zależności między przestępstwem a tymczasowym aresztowaniem jest naruszeniem konstytucyjnej zasady domniemania niewinności. Tymczasowe aresztowanie służy zabezpieczeniu prawidłowego toku postępowania karnego i nie może być pretekstem do formułowania niekorzystnych wniosków prawnorodzinnych w stosunku do aresztowanego. Niemniej w toku niniejszego postępowania ustalono, że po tym jak M. S. (1) został tymczasowo aresztowany (zatrzymanie w dniu 20.10.2017 r.), przebywał w Areszcie Śledczym przez cały okres toczącego się przeciwko niemu postępowania karnego, prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Wągrowcu w sprawie o sygn. akt II K 19/18. Podkreślenia wymaga, że w myśl art. 249 § 1 k.p.k. zastosowanie tymczasowego aresztowania jest możliwe tylko w przypadku dużego prawdopodobieństwa zarzucanego czynu. W sprawie karnej środek zapobiegawczy nie został zastosowany wyłącznie w początkowej fazie postępowania, ale konsekwentnie był przedłużany w trakcie procesu i w miarę przeprowadzania kolejnych dowodów, przy czym zaznaczenia wymaga, że proces karny przeciwko podsądnemu nie był poszlakowy. W opinii Sądu zarówna ta okoliczność jak i fakt, że w sprawie tej dnia 17.01.2019 r. wydany został nieprawomocny wyrok, skazujący pozwanego na karę pozbawienia wolności w wymiarze aż 5 lat i 6 miesięcy, daje wszelkie podstawy do tego by uznać, że prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego jest w realiach tej sprawy niezwykle wysokie, wręcz graniczące z pewnością. W uzupełnieniu należy wskazać, że przestępstwo z art. 197 § 1 kk i art. 157 § 2 kk, o którego popełnienie oskarżony został M. S. (1) jest przestępstwem umyślnym.
W konsekwencji należało przyjąć, że z ustalonych przez Sąd dochodów pozwany według zasady równej stopy życiowej, winien pokrywać usprawiedliwione koszty własnego utrzymania, oraz przyczyniać się do zaspokojenia potrzeb dzieci. Wskazać przy tym należy, że w toku niniejszego postępowania w żaden sposób nie udowodniono wysokości miesięcznych kosztów zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb pozwanego. Nadto pamiętać trzeba, że pozwany przebywa obecnie w Areszcie Śledczym i w związku z tym, wszystkie jego usprawiedliwione potrzeby zaspokajane są ze środków publicznych. Sąd miał przy tym na uwadze, że w razie prawomocnego skazania i możliwości podjęcia przez M. S. (1) zatrudnienia w warunkach penitencjarnych, można zakładać otrzymywanie wynagrodzenia na poziomie bliskim kwocie minimalnego wynagrodzenia, co umożliwi regulowanie zasądzonych alimentów. W przypadku ewentualnego opuszczeniu zakładu penitencjarnego i związanej z tym istotnej zmiany sytuacji życiowej, pozwany będzie miał możliwość złożenia powództwa o zmianę wysokości zasądzonego obowiązku alimentacyjnego, na podstawie art. 138 kro.
Mając zatem powyższe na uwadze, należało uznać, że M. S. (1) dysponując każdego miesiąca kwotą 3.800 zł netto, będzie w stanie łożyć rentę alimentacyjną w kwocie po 500 zł miesięcznie na rzecz każdego z małoletnich powodów, łącznie 1.500 zł miesięcznie. Wskazać należy, że kwoty te stanowią i tak jedynie połowę kwoty potrzebnej na utrzymanie małoletnich powodów każdego miesiąca, a w chwili obecnej cały ciężar dbania o prawidłowy rozwój małoletnich i ich wychowywania spoczywa wyłącznie na ich matce – P. S.. Mając zatem na uwadze powyższe, należało orzec jak w pkt 1 wyroku.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 102 k.p.c. w myśl którego, w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami i odstąpił od obciążenia P. S. i M. S. (1) tymi kosztami.
Na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. wyrokowi w pkt 1, zasądzającym alimenty, nadano z urzędu rygor natychmiastowej wykonalności.
SSR Katarzyna Szymczewska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Wągrowcu
Osoba, która wytworzyła informację: Katarzyna Szymczewska
Data wytworzenia informacji: