Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Wągrowcu

POSTANOWIENIE

Dnia 13 grudnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w W. (...) I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sebastian Sawicki

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Kozłowska

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2024 roku w W. (...)

na rozprawie

sprawy z wniosku A. P. i G. P.

przy udziale K. P. (1) i M. P.

o zniesienie współwłasności

postanawia:

1.  ustalić, że wnioskodawcom i uczestnikom postępowania przysługują:

a)  prawo współużytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej stanowiącej działki ewidencyjne o nr (...) o łącznym obszarze 0,3399 ha,
dla której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą o nr (...),

b)  związane z prawem współużytkowania wieczystego prawo współwłasności stanowiących odrębne nieruchomości budynków hali warsztatowej
o powierzchni 207,40 m ² i kotłowni o powierzchni 268,80 m ² posadowionych na wspomnianym w pkt 1 lit. a) niniejszego postanowienia gruncie, ujawnione w prowadzonej przez tutejszy Sąd księdze wieczystej o nr (...),

2.  ustalić, że aktualna wartość praw wymienionych w pkt 1 niniejszego postanowienia wynosi 660 000,00 zł (sześćset sześćdziesiąt tysięcy),

3.  dokonać zniesienia współużytkowania wieczystego gruntu i związanego z nim prawa współwłasności budynków w ten sposób, że:

- prawo współużytkowania wieczystego gruntu i związane z nim prawo współwłasności budynków opisane w pkt 1 niniejszego postanowienia przyznać
na współwłasność w udziałach po ½ części uczestnikom postępowania,

4.  zasądzić tytułem spłaty od każdego z uczestników postępowania na rzecz wnioskodawców tytułem spłaty kwoty po 149 750,00 zł (sto czterdzieści dziewięć tysięcy siedemset pięćdziesiąt) płatne w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie do dnia zapłaty w razie opóźnienia w płatności,

5.  ustalić, że uczestnicy postępowania ponieśli na majątek opisany
w pkt 1 postanowienia nakłady o wartości 61 000,00 zł i przyznać
je na współwłasność w udziałach po ½ części uczestnikom postępowania oddalając żądanie rozliczenia nakładów w pozostałym zakresie,

6.  zasądzić tytułem wynagrodzenia za bezprawne korzystanie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawców kwotę 45 211,87 zł (czterdzieści pięć tysięcy dwieście jedenaście złotych i osiemdziesiąt siedem groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi:

- od kwoty 20 000,00 zł od dnia 13 września 2019 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty 25 211,87 zł od dnia 10 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty,

7.  oddalić żądanie zasądzenia wynagrodzenia za bezprawne korzystanie
w pozostałym zakresie,

8.  ustanowić na nieruchomościach opisanych w pkt 1 niniejszego postanowienia hipotekę przymusową na rzecz wnioskodawców zabezpieczającą
ich wierzytelności wobec uczestników postępowania z tytułu spłaty przewidziane
w pkt 4 niniejszego postanowienia,

9.  nakazać ściągnąć od uczestnika postępowania na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w W. (...) kwotę łącznie 2 951,78 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt jeden złotych i siedemdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych,

10.  nakazać ściągnąć od uczestniczki postępowania na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w W. (...) kwotę łącznie 2 951,79 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt jeden złotych i siedemdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych,

11.  nakazać ściągnąć od wnioskodawców na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w W. (...) kwotę łącznie 7 903,57 zł (siedem tysięcy dziewięćset trzy złote i pięćdziesiąt siedem groszy) tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych,

12.  oddalić żądania wnioskodawców oraz uczestników postępowania zasądzenia
od przeciwników kosztów postępowania i stwierdzić, że wnioskodawcy
i uczestnicy postępowania ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. sędzia

Sebastian Sawicki

Sygn. akt I Ns 498/19

UZASADNIENIE

Wnioskiem złożonym dnia 20 sierpnia 2019r. A. P. i G. P., reprezentowani przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wnieśli o zniesienie współwłasności zabudowanej nieruchomości będącej we współużytkowaniu wieczystym A. i G. małżonków P. oraz K. i M. małżonków P. położonej w W. przy ul. (...), stanowiącej działki o nr ewidencyjnych (...) i (...), dla których Sąd Rejonowy w W. (...) prowadzi księgę wieczystą (...). Wnioskodawcy domagali się przyznania na swoją rzecz na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej współużytkowania działki nr (...)
wraz ze znajdującymi się na niej budynkami, przyznania uczestnikom postępowania na zasadach wspólności ustawowej działki nr (...) wraz ze znajdującymi się na niej zabudowaniami, obciążenie działki nr (...) na rzecz wnioskodawców służebnością przechodu i przejazdu, w taki sposób by ustanowić dostęp do nieruchomości wnioskodawców od strony zachodniej, utrzymania w mocy na rzecz każdej z podzielonych nieruchomości służebności gruntowej przechodu i przejazdu przez działkę nr (...), a nadto
o zobowiązania uczestników do wydania wnioskodawcom działki nr (...) wraz
z zabudowaniami oraz orzeczenie, że uczestnik K. P. (2) ma zapłacić wnioskodawcom kwotę 65 322,70 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 września 2018r. do dnia zapłaty. Jednocześnie wnioskodawcy wnieśli o zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że wnioskodawcy i uczestnicy są współwłaścicielami nieruchomości, dla których Sąd Rejonowy w W. (...) prowadzi księgę wieczystą (...) oraz posadowionych na nich budynków. Dnia 27 sierpnia 1990r. A. P. i K. P. (1) zawarli umowę spółki cywilnej pod firmą Usługi (...) s.c. K. P. (1), A. P.”. Udziały ustalono po połowie. Swoją działalność strony prowadziły na terenie przedmiotowej nieruchomości. W dniu 17 lutego 2017r. do spółki przystąpił B. P., w związku z czym zmieniono jej nazwę, a udziały uczestnika zostały podzielone na pół pomiędzy niego i nowego wspólnika. Od tego czasu dwaj K. P. (1) i B. P. podejmowali czynności sprzeczne z interesem spółki i przekraczające zakres zwykłego zarządu majątkiem spółki z pominięciem wnioskodawcy. Pismem z 24 września 2018r. A. P. wypowiedział umowę spółki, informując jednocześnie pozostałych wspólników, że zabrania korzystania z nieruchomości przy
ul. (...) w W., do czasu ustaleni zasad korzystania z niej. Pismo dręczono K. P. (1) dnia 26 września 2018r. Po tej dacie byli wspólnicy zaczęli kierować groźby do A. P., nachodzić go w domu itp., uniemożliwili
mu korzystanie z nieruchomości, a przy każdej próbie wkroczenia na teren lub wejściu
na teren nieruchomości, w stronę wnioskodawców kierowano groźby, wyzwiska, obelgi
i pogróżki. W sprawie uporczywego nękania prowadzono postępowanie Ds. 261.2019.
Do dziś B. P. i K. P. (1) uniemożliwiają wnioskodawcą wstęp
na nieruchomość, sami nieustannie bezumownie korzystając z nieruchomości, prowadząc
na niej działalność gospodarczą i czerpią z niej pożytki. W ocenie wnioskodawcy proponowany podział nieruchomości jest nie tylko niezbędny ale także sprawiedliwy a nadto nie jest sprzeczny ani z przepisami ustawy ani z gospodarczo-społecznym przeznaczeniem nieruchomości i nie pociąga za sobą istotnej zmiany czy znacznego spadku wartości nieruchomości. Z uwagi na położenie działki nr (...) ustanowienie służebności przechodu i przejazdu jest konieczne i będzie służyć zwiększeniu użyteczności nieruchomości,
a pozostawienie dotychczasowej służebności jest konieczne cele ustanowienia drogi koniecznej. Dochodzona kwota 65.322,70 zł stanowi wynagrodzenie za korzystanie przez uczestników z nieruchomości, a jego wysokość obliczona została w oparciu o średnią cenę najmu powierzchni magazynowych oraz pozostałych użytkowych w miejscowościach podobnych.

W odpowiedzi na wniosek z dnia 27 września 2019r. uczestnicy K. i M. małż. P., reprezentowani przez pełnomocnika będącego adwokatem, wnieśli o zniesienie współwłasności (współużytkowania wieczystego) nieruchomości będącej współwłasnością A. i G. małż. P. oraz K. i M. małż. P., położonej
w W. przy ul. (...), stanowiącej działki o nr ewidencyjnych (...)
i (...), dla których Sąd Rejonowy w W. (...) prowadzi księgę wieczystą (...) wraz ze znajdującymi się na ich terenie budynkami poprzez przyznanie własności nieruchomości uczestnikom postępowania i zasądzenie od uczestników na rzecz wnioskodawców kwoty 270.350,00 zł tytułem spłaty, płatnej w terminie 6 miesięcy
od uprawomocnienia się postanowienia, oddalenie wniosku o zasądzenie kwoty 64.322,70 zł wraz z odsetkami oraz zasądzenie od wnioskodawców na rzecz uczestników kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wskazując, że aktualnie na terenie nieruchomości dzielność gospodarczą nadal prowadzą K. P. (1) i B. P. oraz, że jedynie przyznanie nieruchomości uczestnikom gwarantuje kontynuację prężnie rozwijającego się biznesu, z którego uczestnik K. P. (1) osiąga znaczne dochody. B. P. rozpoczął swoją działalność w spółce kontrolą finansów w wyniku której ujawniono szereg nieprawidłowości, co skutkowało wezwaniem A. P. do zapłaty kwoty 634.251,43 zł tytułem zwrotu pobranych bez podstawy prawnej środków,
a następnie zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa. Zniesienie współwłasności poprzez ewentualny podział fizyczny nieruchomości celem umożliwienia stronom prowadzenia obok siebie dwóch działalności gospodarczych przy tak głębokim konflikcie byłoby nieuzasadnione ekonomicznie i generowałoby dalsze konflikty. Uczestnicy zakwestionowali także roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości tak co do zasady jak i co do wysokości podnosząc, że nigdy nie uniemożliwiali wnioskodawcą korzystanie
z nieruchomości.

W piśmie procesowym złożonym z dnia 11 października 2019r. pełnomocnik wnioskodawców wskazał, że podtrzymuje dotychczasowe stanowisko w sprawie
oraz zaprzeczył twierdzeniom uczestników, w tym zaprzeczył jakoby wnioskodawca A. P. bezprawnie pobrał środki finansowe oraz wskazała, że zawiadomienie
o przestępstwie w tym zakresie zostało złożone przez uczestnika i B. P. dopiero po doręczeniu uczestnikom odpisu wniosku inicjującego niniejsze postępowanie. Nadto wskazano, że próby wkroczenia przez wnioskodawców na sporną nieruchomość zostały skutecznie zablokowane, odczuwali oni bowiem strach przed kierowanymi do nich przez uczestników groźbami, pogróżkami i nękaniem.

Postanowieniem z dnia 13 listopada 2019r. tut. Sąd skierował strony do mediacji, wyznaczając okres jej trwania na 2 miesiące.

Postanowieniami z dnia 17 stycznia 2020r., 24 kwietnia 2020r. i z dnia 31 lipca 2020r., Sąd Rejonowy w W. (...) przedłużał czas na przeprowadzenie mediacji, każdorazowo o 3 miesiące.

Pismem złożonym dnia 15 stycznia 2021r. mediator A. W. poinformowała o zakończeniu mediacji w wyniku braku zawarcia ugody mediacyjnej.

W toku rozprawy z dnia 14 czerwca 2024r. pełnomocnik wnioskodawców wskazał,
że wnioskodawcy wyrażają zgodę na podział nieruchomości w sposób proponowany przez uczestników tj. poprzez przyznanie własności nieruchomości na rzecz uczestników
z obowiązkiem spłaty wnioskodawców oraz, że podtrzymują roszczenie o zasądzenie
na swoją rzecz wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez uczestników
z nieruchomości.

W toku rozprawy z dnia 19 lipca 2024r. pełnomocnik wnioskodawców wskazał,
że wnioskodawcy podtrzymują swoje żądanie i wnoszą o przyznanie nieruchomości uczestnikom wraz z obowiązkiem spłaty udziałów oraz podtrzymują żądanie zasądzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Pismem procesowym złożonym dnia 18 października 2024r. pełnomocnik wnioskodawców dokonał rozszerzenia wniosku w ten sposób, że wniósł o zasądzenie
od K. P. (1) na rzecz wnioskodawców kwoty 171.816,30 zł za okres
od stycznia 2021r. do września 2024r., a nadto o zasadzenie od K. P. (1)
na rzecz wnioskodawców kwoty po 3.818,14 zł miesięcznie tytułem wynagrodzenia
za korzystanie z nieruchomości współwłaścicieli ponad swój udział począwszy
od października 2024r. do dnia wyrokowania.

W uzasadnieniu wniosku wskazano, że uczestnik nadal bezumownie korzysta
z nieruchomości, ponad przypadający mu we współwłasności udział, a stawka jednomiesięcznego czynu została przez wnioskodawców określona w oparciu o opinię biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego V. W. z dnia 09 stycznia 2023r., sporządzonej na potrzeby sprawy sygn. akt XIV C 27/21, prowadzonej przed Sądem Okręgowym w Poznaniu z powództwa A. P. i G. P. przeciwko K. P. (1) i B. P. o zapłatę za bezumowne korzystanie
z nieruchomości (...) za okres od 01 września 2019r. do 31 grudnia 2020r.

W odpowiedzi, pismem złożonym dnia 13 listopada 2024r. uczestnicy, reprezentowani przez pełnomocnika wnieśli o oddalenie wniosku w całości wskazując, że postanowieniem
z dnia 24 września 2024r. sprawa sygn. akt XIV C 27/21 została zawieszona do czasu prawomocnego zakończenia sprawy toczącej się przed tut. Sądem pod sygn. akt I Ns 498/19, a w reakcji na tą decyzję wnioskodawcy dokonali rozszerzenia roszczenia w sprawie niniejszej. W ocenie uczestników roszczenie jest bezpodstawne i niedopuszczalne, gdyż nigdy nie utrudniali wnioskodawcom korzystania z nieruchomości, wnioskodawcy raz dochodzą zapłaty wyłącznie od jednego wspólnika, a innym razem od dwóch wspólników, podczas gdy w spółce jest ich trzech, przy czym za każdym razem wskazują inną dochodzoną należność.

Na mocy postanowienia z dnia 29 listopada 2024r., wydanego w sprawie sygn. akt XIV C 27/21, Sąd Okręgowy w Poznaniu wyłączył od rozpoznania w sprawie sygn. akt XIV C 27/21 roszczenie powodów przeciwko K. P. (1) o zapłatę i w tym zakresie sprawę przekazał do rozpoznania tut. Sądowi w postępowaniu prowadzonym pod sygn. akt I Ns 498/19.

Pozwem z dnia 29 grudnia 2020r. A. P. i G. P., reprezentowani przez pełnomocnika będącego racą prawnym, wnieśli o zasądzenie od B. P.
i K. P. (1) in solidum kwoty 96.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi
za opóźnienie od dnia 06 listopada 2018r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie na rzecz powodów od pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych, a w uzasadnieniu wskazano, że pismem z dnia 24 września 2018r. A. P. dokonał wypowiedzenia umowy spółki cywilnej, jednocześnie zakazując pozostałym wspólnikom korzystania z nieruchomości (...) do czasu ustalenia zasad korzystania z niej. Pozwani nie dostosowali się do zakazu i pomimo jego wystosowania nieprzerywanie korzystali z nieruchomości. Dochodzona kwota stanowi wynagrodzenie
za bezumowne korzystanie przez pozwanych z nieruchomości.

Postanowieniem z dnia 06 grudnia 2024r., sygn. akt I Ns 498/19 Sąd Rejonowy
w W. oddalił żądnie odrzucenia pozwu (obecnie wniosku), zgłoszony w odpowiedzi na pozew w sprawie sygn. akt XIV C 27/21.

W toku rozprawy z dnia 06 grudnia 2024r. pełnomocnik wnioskodawców dokonał modyfikacji żądania w sprawie wskazując, że wnioskodawcy domagają się przejęcia spornej nieruchomości na własność z obowiązkiem spłaty na rzecz uczestników, ewentualnie domagają się sprzedaży licytacyjnej nieruchomości. Wnioskodawcy podnieśli, iż obawiają się, iż w razie przyznania wspólnego majątku na rzecz uczestników nie dojdzie do spłaty
na ich rzecz.

Sąd ustalił, co następuje:

Dnia 27 sierpnia 1990r. bracia A. P. i K. P. (1) zawarli umowę spółki cywilnej, której przedmiotem działalności miało być wykonywanie usług galwanicznych, a wypracowane przez spółkę zyski miały być dzielone pomiędzy
jej wspólników po połowie. Działalność spółki prowadzona była pod firmą Usługi (...) s.c. K. P. (1), A. P.” na terenie zabudowanej nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), składającej się z dwóch działek ewidencyjnych o nr (...) o łącznym obszarze 0,3399 ha, dla których Sąd Rejonowy w W. (...) prowadził księgę wieczystą (...), będącej własnością Skarbu Państwa, a stanowiącej prawo wieczystego użytkowania i własności budynków oraz urządzeń, które do dnia 05 grudnia 2089r. przysługuje do ½ części K. P. (1) i M. P. na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej oraz do ½ części A. P. i G. P., na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej. Na nieruchomości znajdują się: budynek hali warsztatowej o powierzchni 207,40 m ² i kotłowni o powierzchni 268,80 m ², droga betonowa o pow. 506 m ² oraz droga z masy bitumicznej o pow. 706 m ².

Okoliczności bezsporne, a nadto dowód: wydruk treści księgi wieczystej (...) (k. 17-25, 722-730), umowa spółki (k. 26, 731), opinia biegłego D. B. (k. 385-koperta);

Na podstawie umowy zawartej dnia 20 kwietnia 2012r. pomiędzy wspólnikami spółki
a (...) w W. na działce nr (...) posadowiony został maszt telefonii komórkowej. Teren pod masztem wynosi ok. 50m ² i jest wynajmowany przez operatora sieci komórkowej, za co uiszcza on czynsz w kwocie 666,66 zł netto miesięcznie. Umowa została zawarta na okres 10 letni, z możliwością jej przedłużenia o kolejne 5 lat. Maszt jest nadal posadowiony w tym samym miejscu.

dowód: umowa nr (...) (k. 688-690);

Dnia 17 lutego 2017r., przed notariuszem M. M. (2) w W., A. P. i K. P. (1) dokonali zmiany umowy spółki w ten sposób, że do spółki
w charakterze wspólnika przystąpił B. P., syn K. P. (1). Nastąpiła zmiana nazwy spółki na Usługi (...) s.c. K. P. (1), A. P., B. P.”. Wspólnicy ustalili, że A. P. będzie przysługiwało 50% udziału w zyskach spółki, a K. P. (1) i B. P. po 25% udziałów.

dowód: akt notarialny rep. A nr (...) (k. 27-30, 732-735),

Po przystąpieniu do spółki nowego wspólnika K. P. (1) i B. P. zaczęli podejmować decyzje i dokonywać czynności, których nie uzgadniali z A. P., a które stanowiły decyzje i czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu spółką
i w odczuciu A. P. były sprzeczne z jej interesami. Do decyzji tych należały m.in. zatrudnienie w spółce na podstawie umowy o pracę K. S. (1) – kolegi B. P., a także żony K. M. P., a także nawiązanie współpracę z J. P. (1), prowadzącą firmę (...). oraz z firmą (...). Działania K. P. (1) i B. P. sprawiały, że A. P. czuł się pomijany w procesie decyzyjnym, zaczęło dochodzić pomiędzy nimi
do konfliktów. Nadto K. P. (1) i B. P. zaczęli nękać A. P. i jego rodzinę, wysyłać im wiadomości sms o niepokojącej treści, obserwować ich, obrażać itp. Mężczyźni domagali się także zmiany sposobu podziału udziałów w spółce w ten sposób, że każdemu ze wspólników miała przypadać 1/3 udziałów w zyskach spółki.

dowód: akt notarialny rep. A nr (...) (k. 27-30, 732-735), wypowiedzenie (k. 167-168), potwierdzenie odbioru wypowiedzenia (k. 170-172, 173-174, 175-176), zeznania świadków: J. P. (2) (k.254v, 257-płyta CD), A. G. (1) (k. 255-255v, 257-płyta CD), A. G. (2) (255v-256, 257-płyta CD), zeznania wnioskodawców A. P. (k. 613-615, 619-płyta CD), G. P. (k. 615, 619-płyta CD), częściowo zeznania uczestnika K. P. (1) (k. 615-617, 619-płyta CD);

Pismem z dnia 24 września 2018r., doręczonym w dniu 26 września 2018r., A. P. dokonał wypowiedzenia umowy spółki na podstawie art. 869 § 2 k.c. bez zachowania terminu wypowiedzenia, z przyczyn leżących po stronie K. P. (1) i B. P., jednocześnie w treści wypowiedzenia wskazując, że zabrania wspólnikom korzystania z nieruchomości (...) do czasu ustaleni zasad korzystania z niej.
Po tej dacie byli wspólnicy zaczęli kierować do A. P. groźby, nachodzić
go w domu, stosować wobec niego i jego rodziny agresję słowną, wyzwiska i obelgi
w związku z czym dnia 18 stycznia 2019r. A. P. złożył na Komendzie Powiatowej Policji w W. zawiadomienie o uporczywym nękaniu go, jednak postępowanie prowadzone w tej sprawie pod sygn. Ds. 261.2019. zostało umorzone prawomocnym postanowieniem z dnia 26 czerwca 2019r.

Bezpośrednio po wypowiedzeniu umowy spółki (...) zaczęli utrudniać A. P. pełne korzystanie z budynków posadowionych
na nieruchomości. A. P. posiadał pilota do bramy wjazdowej na grunt oraz klucze do drzwi wejściowych części warsztatowej budynku i po złożeniu wypowiedzenia dwukrotnie był jeszcze na spornej nieruchomości, nie mógł jednak wejść do żadnego innego pomieszczenia tj. ani do biura ani do magazynu. W czerwcu 2019r. A. P. przybył na teren nieruchomości, tym razem ze swoim synem J. oraz zięciem A. G. (2). Mężczyźni wjechali na teren nieruchomości, a następnie A. P. wraz z synem wszedł do części warsztatowej budynku, gdzie przy próbie rozbrojenia systemu alarmowego odkryli, że zmieniony został kod do systemu, co doprowadziło do jego uruchomienia. Po kilku minutach na teren nieruchomości przyjechał B. P., a za nim K. P. (1). Mężczyźni zamknęli bramę wjazdową, uniemożliwiając A. G. (2) wyjechanie z niej samochodem. Zajechali drogę pojazdowi, którym przybył A. P.. Zaczęli słownie atakować A. P. oraz jego syna, kierując
do nich pogróżki i obelgi oraz żądając opuszczenia przez nich nieruchomości. Ostatecznie A. P. wraz z synem i zięciem odjechali. Po tym zdarzeniu A. P. zaniechał prób dostania się na sporną nieruchomość.

dowód: wypowiedzenie (k. 31), potwierdzenie odbioru wypowiedzenia (k. 32-33), postanowienie o umorzeniu dochodzenia (k. 34-36), zeznania świadków: J. P. (2) (k.254v, 257-płyta CD), A. G. (1) (k. 255-255v, 257-płyta CD), A. G. (2) (255v-256, 257-płyta CD), zeznania wnioskodawców A. P. (k. 613-615, 619-płyta CD), G. P. (k. 615, 619-płyta CD), częściowo zeznania uczestnika K. P. (1) (k. 615-617, 619-płyta CD);

Po 24 września 2018r. A. P. i G. P. zostali pozbawieni posiadania nieruchomości przy ul. (...) w W., zapisanej w księdze wieczystej (...). Do dnia dzisiejszego B. P. i K. P. (1) uniemożliwiają im pełny wstęp na nieruchomość, jednocześnie sami nieprzerwanie z niej korzystają prowadząc na niej działalność gospodarczą i czerpiąc z niej pożytki. K. P. (1)
nie dzieli się uzyskanymi pożytkami z A. P. ani z G. P., w tym
z tytułu posadowienia masztu telefonii komórkowej.

dowód: zeznania świadków: J. P. (2) (k.254v, 257-płyta CD), A. G. (1) (k. 255-255v, 257-płyta CD), A. G. (2) (255v-256, 257-płyta CD), zeznania wnioskodawców A. P. (k. 613-615, 619-płyta CD), G. P. (k. 615, 619-płyta CD), częściowo zeznania uczestnika K. P. (1) (k. 615-617, 619-płyta CD);

Aktualna wartość nieruchomości przy ul. (...) w W., zapisanej
w księdze wieczystej (...), wraz z zabudowaniami wynosi 660 000,00 zł.

W okresie od 24 sierpnia 2018r. do 25 stycznia 2022r. K. P. (1) i M. P. dokonali na rzecz nieruchomości nakłady w postaci modernizacji i naprawy instalacji elektrycznej, wodociągowej, centralnego ogrzewania oraz wentylacji, a nadto zamontowali system monitoringu. Łączna wartość tych nakładów wynosiła 61 000,00 zł.

Wysokość jednorazowego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości (...), z wyłączaniem pożytków z tytułu umowy najmu gruntu pod masz telefonii, wynosiła: za okres od 26 września 2018r. do 20 sierpnia 2019r. - 40.000,00 zł,
a za okres od 01 września 2019r. do 31 grudnia 2020r. – 50 423,74 zł.

dowód: opinia biegłego D. B. (k. 385-koperta), opinie uzupełniające biegłego D. B. (k. 477-484, 518-koperta, 522-530), częściowo opinia biegłej V. W. (k. 659-687);

K. P. (1) utrzymuje się obecnie z emerytury oraz dochodów z prowadzenia działalności gospodarczej. Jego łączne średnie dochody wynoszą obecnie około 5.000,00 zł – 6.000,00 zł netto miesięcznie, w tym z tytułu świadczenia emerytalnego - 3.400 zł netto miesięcznie. M. P. jest obecnie emerytką i utrzymuje się ze świadczenia emerytalnego. Małżonkowie posiadają dom jednorodzinny, położony w W. przy
ul. (...), o pow. około 150 m ² , w którym zamieszkują wspólnie.

Dnia 29 grudnia 2021r., przed notariuszem K. S. (2) w W., K. P. (1) i M. P. zawarli umowę majątkową małżeńską, w której ustanowili rozdzielność majątkową i postanowili, że każdy z nich będzie zarządzać swoim całym majątkiem samodzielnie.

dowód: wypis aktu notarialnego rep. A 12. (...) (k. 626-632), częściowo zeznania uczestnika K. P. (1) (k. 615-617, 619-płyta CD);

A. P. i G. P. posiadają działkę rekreacyjną w L. o pow. 1517 m ² . A. P. zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę
na czas nieokreślony w firmie P. P.H.U. (...) w K.
na stanowisku specjalista ds. logistyki. W 2020r. uzyskiwał z tego tytułu wynagrodzenie
w wysokości 2 830,66 zł netto miesięcznie. G. P. zatrudniona jest na czas nieokreślony w Szkole Podstawowej im. S. S. w Ż. jako nauczyciela,
a w 2020r. uzyskiwała z tego tytułu wynagrodzenie w wysokości średnio 4 080,54 zł netto miesięcznie.

dowód: oświadczenie o stanie rodzinnym i majątku (k. 741-747), zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (k. 748-749).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wymienione dowody jak również pisemną opinię biegłego D. B. z lutego 2022r. wraz z opiniami uzupełniającymi oraz częściowo opinię biegłej V. W..

Zeznania wnioskodawcy A. P. i wnioskodawczyni G. P. Sąd uznał za wiarygodne niemalże w całości, albowiem korelowały one z pozostałym zgromadzonym w toku postępowania materiałem dowodowym. W szczególności Sąd dał wiarę, że po 24 września 2018r. K. P. (1) uniemożliwiał A. P.
i G. P. swobodny dostęp do całości nieruchomości przy ul (...)
w W., w tym przede wszystkim do tych części budynków w których znajdowały
się biuro i magazyn. Okoliczności te wynikały z zeznań samego wnioskodawcy, który w toku rozprawy z dnia 19 lipca 2024r. relacjonował, iż kiedy przybył na przedmiotowej nieruchomości krótko po wypowiedzeniu umowy spółki, to pomieszczenia biurowe były pozamykane, zaś on nie posiadał do nich kluczy. Zeznania te były spójne z zeznaniami świadka J. P. (2), który w toku rozprawy przeprowadzonej w dniu 18 maja 2022r. przez Sąd Okręgowy w Poznaniu , sygn. akt XIV C 27/21 również wskazywał, że kiedy był
z ojcem na przedmiotowej nieruchomości krótko po wypowiedzeniu przez wnioskodawcę umowy spółki celem wykonania dokumentacji fotograficznej, dostęp do niektórych pomieszczeń był ograniczony. Zresztą fakt, że dostęp wnioskodawcy do tych pomieszczeń
był ograniczony został potwierdzony przez samego uczestnika K. P. (1), który w toku rozprawy z dnia 19 lipca 2024r. podał, że wnioskodawca posiadał klucz oraz pilota
do bramy wjazdowej, przyznał jednak także, że przy użyciu tego klucza wchodziło
się do zakładu, natomiast klucze do biura zostały wymienione gdy A. P. odszedł ze spółki (01:57:00-01:57:30). Co prawda uczestnik zeznał, że klucz do części magazynowej były ogólnodostępne i leżały od lat zawsze w tym samym miejscu, nie zostało to jednak wykazane. Zarazem zeznania te wskazywały, że do magazynu dostęp odbywał się przy uzycoi klucza, który nie pozostawał w dyspozycji wnioskodawcy. Wreszcie uczestnik przyznał,
że po odejściu A. P. ze spółki zmieniony został kod do systemu alarmowego zainstalowanego w budynkach (01:57:30-01:58:00). Dalej za wiarygodne Sąd uznał zeznania A. P. co do przebiegu jego wizyty na terenie nieruchomości, którą odbył
w towarzystwie syna J. P. (2) i zięcia A. G. (3). Korelowały one bowiem z zeznaniami tych dwóch świadków przesłuchanych w toku rozprawy z dnia 26 marca 2021r. Zeznania tych osób Sąd uznał za wiarygodne, obaj świadkowie opowiadali o tym zdarzeniu swobodnie, podając wiele szczegółów, które zgodne były z zeznaniami wnioskodawcy.
Co więcej podkreślić należy, że zaistnienie tego incydentu potwierdziła w toku tej same rozprawy również sama uczestniczka M. P. (00:25:25-00:26:00) Za wiarygodne Sąd uznał także zeznania A. P. i G. P. co do okoliczności,
że konflikt pomiędzy nimi a uczestnikami, a w szczególności zachowania uczestnika K. P. (1) i jego syna B. P., polegające na zastraszaniu wnioskodawców, obrażaniu ich, wyśmiewaniu i ubliżaniu im miały miejsce jeszcze przed złożeniem przez wnioskodawcę wypowiedzenia umowy spółki z dnia 24 września 2018r.
W tym zakresie zeznania wnioskodawców potwierdzone zostały przez świadka A. G. (4), która w toku rozprawy z dnia 26 marca 2021r. podała, że problemy
w spółce zaczęły się od momentu przystąpienia do niej B. P. oraz, że zarówno uczestnik jak i jego syn zastraszali wnioskodawcę, grozili mu, ośmieszali i wyśmiewali.
W ocenie Sądu zeznania tego świadka zasługiwały na miano wiarygodnych były bowiem szczere, swobodne i emocjonalne. W efekcie zeznania K. P. (1) Sąd uznał
w tym zakresie za niewiarygodne.

Za przydatną dla rozstrzygnięcia uznał opinię biegłego z dziedziny nieruchomości
i gospodarki mieszkaniowej D. B. wydaną w lutym 2022r. Opinia ta była wyczerpująca, spójna, logiczna i jasna, a nadto została sporządzona przez kompetentny podmiot dysponujący odpowiednią wiedzą specjalistyczną i doświadczeniem zawodowym. Biegły sporządzając opinię oparł się na całokształcie zebranego w sprawie materiału dowodowego, z którego wyciągnął logiczne wnioski oraz na informacjach zgromadzonych podczas oględzin nieruchomości będących przedmiotem opinii. Przyjęte przez siebie wnioski biegły wyjaśnił w sposób jasny, spójny, logiczny i przekonujący. Nadto biegły swoją opinię główną uzupełnił i podtrzymał w kolejnych opiniach uzupełniających, wydanych dnia 15 grudnia 2022r., w marcu 2024r. i dnia 28 marca 2024r. W opiniach uzupełniających biegły szczegółowo odniósł się do zarzutów stawianych przez uczestników w kolejnych pismach. W ocenie Sądu argumenty powoływane przez biegłego były logiczne i przekonujące, zaś zarzuty stawiane przez uczestników K. P. (1) i M. P. nie zasługiwały na aprobatę. Podkreślić przy tym należy, że swoich zarzutów do opinii uczestnicy nie poparli żadnymi dowodami. W szczególności kwestionowanie opinii na podstawie innego operatu pochodzącego z innego okresu Sąd uznał za chybione. W efekcie Sąd uznał, że żadna ze stron postepowania nie zakwestionowała skutecznie opinii.

Z powyższych powodów Sąd na rozprawie w dniu 14 czerwca 2024r. oddalił wnioski pełnomocnika stron o zakreślenie terminu do ustosunkowania się do opinii biegłego D. B. z dnia 28 marca 2024r.

Co do zasady przyjęto, że dokumenty złożone i zgromadzone w sprawie są prawdziwe
i autentyczne. Nie ma bowiem żadnych podstaw, aby je kwestionować z urzędu, a żadna
ze stron nie podnosiła zarzutu ich nieprawdziwości. Wskazać także należy, że do sprawy przedłożono pisma stanowiące dokumenty urzędowe, które na mocy art. 241 k.p.c. korzystała z domniemania prawdziwości zawartych w niej treści.

Na podstawie art 242 k.p.c. oraz art. 235 ² § 1pkt. 5 k.p.c. w zw. z art 13 § 2 k.p.c. Sąd pominął dowód z zeznań świadka B. P.. W toku rozprawy z dnia 14 czerwca 2024r. Sąd dopuścił dowód z zeznań tego świadka, pod warunkiem przeprowadzenia
go na terminie kolejnej rozprawy uznając, że po upływie tego terminu dowód z zeznań B. P. mógłby być przeprowadzony tylko wówczas, gdyby nie spowodowało
to zwłoki w postępowaniu. Pomimo skierowania do świadka wezwania do stawienia
się na terminie rozprawy w dniu 19 lipca 2024r. (korespondencja odebrana w dniu 18 czerwca 2024r.) nie stawił się on na rozprawie. W tych okolicznościach Sąd uznał, że dalsze oczekiwanie na stawiennictwo świadka doprowadzi do nieuzasadnionej zwłoki.

Na podstawie art 302 § 1 k.p.c. i art 235 § 1 pkt 5 k.p.c. w zw. z art 13 § 2 k.p.c. Sąd pominął dowód z przesłuchania uczestniczki M. P.. Sąd miał na uwadze,
że w toku postępowania przeprowadzony został już dowód z przesłuchania uczestnika K. P. (1), natomiast uczestniczka M. P., pomimo odebrania w dniu 18 czerwca 2024r. wezwania do stawienia się na rozprawę w dniu 19 lipca 2024r. zarządzenia Sądu nie wykonała. W ocenie Sądu dalsze oczekiwanie na złożenie przez uczestniczkę wyjaśnienie doprowadziło by do nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. w zw. z art 13 § 2 k.p.c. Sąd pominął jako nieistotny dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy dowód wskazany w pkt 1 na k. 173 akt Sądu Okręgowego w Poznaniu sygn. XIV C 27/21, albowiem nie twierdzono, by dokonano potrącenia zgłoszonych w pozwie roszczeń z innymi wierzytelnościami, w tym z tymi mogącymi wynikać z przytoczonych w zarzutach okoliczności.

Na podstawie art. 235 ² § 1 k.p.c. w zw. z art 13 § 2 k.p.c. Sąd pominął dowód
z uzupełniającej ustnej opinii biegłej sądowej V. W., albowiem biegła
w sposób dostateczny odniosła się do zarzutów skierowanych wobec opinii uzupełniającej, wydanej na potrzeby postępowania prowadzonego przez Sad Okręgowy w Poznaniu
w sprawie sygn. akt XIV C 27/21. Biegła w tamtej sprawie w opinii głównej (k.363) wskazała, że na wynagrodzenie za bezprawne korzystanie za okres objęty pozwem składał się również element w postaci wynagrodzenia z korzystanie z gruntu pod masztem telefonii komórkowej, łącznie 61 090,30 zł. Wobec tej ekspertyzy obie strony złożyły zarzuty. Powodowie zgłosili zarzut co do braku waloryzacji wynagrodzenia w części odpowiadającej gruntowi oddanemu pod maszt telefonii komórkowej, gdyż takie uprawnienie wynikało
z umowy z operatorem sieci. Podali również, iż wynagrodzenie nie obejmowało znacznej części gruntu (niezabudowanej). Pozwani zarzucali z kolei, iż wyceniona kwota była rynkowo bardzo mało prawdopodobna do osiągnięcia, stopień zużycia budynków wskazany przez biegłą na poziomie 40% był zaniżony, lokalizacja nieruchomości pozostawała gorsza
niż to wynikało z opinii. Ponadto biegła niewłaściwie dobrała nieruchomości podobne,
a elementem wynagrodzenia nie powinno pozostawać wynagrodzenie za najem powierzchni pod maszt telekomunikacyjny. Nadto w ramach spornego wynagrodzenia należy uwzględnić koszty utrzymania nieruchomości przez pozwanych. W pisemnej opinii uzupełniającej (k.418) biegła odniosła się przekonująco do każdego zarzutu pozwanych. Były one zresztą gołosłowne, nie poparto ich przekonującym materiałem dowodowym. Biegła odniosła
się do zarzutu powodów wskazując, że wynagrodzenie ma charakter całościowy, a zatem
dla powodów należna była połowa wyliczonej kwoty. Biegła przekonująco wyjaśniła,
iż za niezabudowaną część spornego gruntu odrębne naliczanie wynagrodzenia nie było zasadne. Grunt otaczający budynki prpdukcyjno – usługowego jest traktowany na rynku nieruchomości jako cecha nieruchomości wpływająca na wysokość czynszu, klasyfikowana jako „udogodnienia dla najemcy” lub „wielkość działki” (k.358-360). Nie jest traktowana odrębnie w tym znaczeniu, że wysokość czynszu naliczano na rynku dodatkowo za 1m kw gruntu wokół budynków produkcyjno – usługowych, a osobno dla powierzchni budynków. Dlatego założenie biegłej było zasadne. Tym samym czynsz pozostaje wyższy, jeżeli teren wokół budynku produkcyjno – usługowego daje większe możliwości najemcy (np. posiada większa powierzchnię, jest utwardzony itd.). Słusznie powodowie zarzucali opinii uzupełniającej odwoływanie się do wojny na Ukrainie oraz wysokiej inflacji, podczas
gdy problemy te badanego okresu nie dotyczyły (komunikaty GUS za 2020 to inflacja
na poziomie 3,4 %, zwiększyła się ona wyraźnie dopiero za 2022 rok, a wojna na Ukrainie rozpoczęła się 24 lutego 2022 roku). Jednak te uwagi biegłej zostały poczynione niejako
na marginesie, jako dodatkowe argumenty pośród szeregu innych (pkt 4 na k.421). Dlatego powyższe mankamenty ekspertyzy nie zmieniły generalnej oceny opinii jako dostatecznie fachowej i dającej przekonujące odpowiedzi na postawione zarzuty. Dlatego złożony przez strony w tamtej sprawie wniosek o dopuszczenie dowodu z ustnej opinii uzupełniającej biegłej nie zasługiwał na uwzględnienie. Zwłaszcza, że zdjęcia złożone do tego wniosku przez pozwanych nie dowodziły stanu nieruchomości na określoną datę. Biegła wykonała natomiast oględziny, sporządziła dokumentację fotograficzną, a pismo powielało wcześniejsza argumentację z pisma datowanego na 20 lutego 2023 roku.

Sąd ocenił natomiast krytycznie opinie biegłej W. w takim zakresie,
w którym za element wynagrodzenia należnego A. i G. P. uznała dochód z czynszu należnego za posadowiony na gruncie maszt telekomunikacyjny.
W orzecznictwie słusznie podkreśla się, że wysokość wynagrodzenia przysługującego współwłaścicielowi za bezprawne korzystanie z rzeczy wspólnej przez innego współwłaściciela nie zależy od tego, czy wyzuty z posiadania właściciel w rzeczywistości poniósł jakąkolwiek szkodę, a posiadacz uzyskał jakąś korzyść, a także od tego,
czy posiadacz efektywnie korzystał z rzeczy. Wysokość wynagrodzenia jest niezależna
od rzeczywistych strat właściciela i rzeczywistych korzyści odniesionych przez posiadacza (tak prawidłowo SN w wyroku z dnia 18 maca 2008 roku, sygn. akt IV CSK 529/07 oraz SA w W. w wyroku z dnia 16 września 2015 roku, sygn.. akt VI ACa 1575/13). Uwidacznia to hipotetyczny charakter tego świadczenia, oderwanego od realnie uzyskiwanych przez współwłaściciela korzyści. Zdaniem Sądu Rejonowego czynsz dzierżawy gruntu powierzchni pod maszt stanowił natomiast pożytek cywilny o którym mowa w art. 207 i 224 § 2 k.c. Dlatego uczestnik jako posiadacz samoistny w złej wierze (bez tytułu prawnego w zakresie posiadania „ponad swój udział”) był zobowiązany zwrócić wartość pożytków które zużył. Chodziło zatem o połowę pożytków. Roszczenie z tytułu zwrotu pobranych niezużytych pożytków oraz roszczenie o zwrot wartości zużytych pożytków pozostaje natomiast odrębne od roszczenia o wynagrodzenie za bezprawne korzystanie
z rzeczy wspólnej. Świadczyło o tym brzmienie przywołanej regulacji art. 224 i 225 k.c. Ustawodawca w przywołanych regulacjach wymienia te roszczenia z osobna. W sytuacji,
gdy współwłaścicieli łączy już z podmiotem trzecim stosunek zobowiązaniowy najmu (dzierżawy) części gruntu wspólnego niewłaściwe pozostawało odwołanie się do „czynszu rynkowego możliwego do uzyskania”, hipotetycznego, stanowiącego element wynagrodzenia za bezprawne korzystanie z rzeczy wspólnej, lecz aktualizowało się roszczenie o zwrot pobranych na podstawie takiego stosunku cywilnego pożytków cywilnych.

Należało zatem zbadać, jakiego roszczenie zgłosili wnioskodawcy domagając
się zapłaty od K. P. (1)?

Z uzasadnienie wniosku inicjującego sprawę niniejszą oraz z uzasadnienia pozwu
w sprawie złożonej pierwotnie w Sądzie Okręgowym wynikało, że było to roszczenie
o wynagrodzenie za bezprawne korzystanie z rzeczy wspólnej, a nie roszczenie o zwrot pobranych pożytków. To wynikało również z tezy dowodowej zakreślonej przez wnioskodawców (k.275). Wnioskodawcy po raz pierwszy domagali się ustalenia wysokości należnego wynagrodzenia przy uwzględnieniu pobranych pożytków z dzierżawy pod maszt
w zarzutach do opinii biegłego (k.396) zgłoszonych w piśmie z dnia 20 kwietnia 2022 roku. Na rozprawie dnia 19 lipca 2024 r podtrzymano natomiast wyraźnie żądanie zapłaty „wynagrodzenia za bezumowne korzystanie” (k.612). Rozszerzenie żądania wniosku zawarte w piśmie z dnia 18 października 2024 roku wskazywało w pkt 2 oraz uzasadnieniu,
iż wnioskodawcom chodziło o wynagrodzenie za korzystanie ponad udział (k.636).

Z tych względów Sąd ustalając wysokość należnego wnioskodawcom od K. P. (1) wynagrodzenia za bezprawne korzystanie z rzeczy wspólnej nie uwzględnił elementu w postaci czynszu należnego od operatora sieci komórkowej.

Za nieudowodnione co do wysokości Sąd potraktował roszczenie o zapłatę wspomnianego wynagrodzenia za okres od stycznia 2021 roku do dnia wyrokowania objęty przytoczonym pismem A. i G. P. z dnia 18 października 2024 roku. Celem wykazania dochodzonych kwot wymienieni domagali się dopuszczenia dowodu
z pisemnej opinii biegłej W. z dnia 9 sty 2023 roku sporządzonej na potrzeby wyliczenia wynagrodzenia za okres od września 2019 roku do końca grudnia 2020 roku.
W odpowiedzi na pismo zawierające rozszerzenie żądania uczestnicy domagali się oddalenia tego żądania, pominięcia dowodu z opinii biegłej W. wskazując,
że niedopuszczalne jest ustalenie wysokości wynagrodzenia na podstawie tego dokumentu. Przyjąć wypadało zatem, że wysokość należnego wnioskodawcom wynagrodzenia za okres od stycznia 2021 roku do dnia wyrokowania pozostawał sporny. Oparcie się wnioskodawców na opinii biegłego dotyczącej innego okresu czasu było zatem niewystarczające. Doświadczenie życiowe oraz zawodowe sędziego wskazywało, że sytuacja na rynku nieruchomości pozostaje dynamiczna w czasie – zmienia się z biegiem czasu. Zwłaszcza posiłkowanie się opinią dotyczącą zamkniętego okresu czasu na potrzeby ustalenia wynagrodzenia za kolejne niemal cztery lata jawiło się jako pozbawione racjonalnego uzasadnienia. Argumentów za wykorzystaniem opinii biegłej W. w analizowanym zakresie wnioskodawcy nie zaprezentowali. Tym samym Sąd Rejonowy ocenił jako nieudowodnione roszczenie o zapłatę w zakresie zmodyfikowanym pismem z dnia 18 października 2024 roku. Zatem na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 k.p.c. w zw. z art 13 § 2 k.p.c. Sąd pominął jako nieprzydatny dla wykazania opisanych tam faktów, dowód wskazany w pkt 3 pisma wnioskodawców, datowanym na 18 października 2024r.

Nadto Sąd pominął dowód z przesłuchania stron, złożony w pozwie i w odpowiedzi
na pozew w sprawie sygn. akt XIV C 27/21 albowiem osoby te już zeznawały w charakterze wnioskodawców i uczestników, obejmując swymi zeznaniami dochodzony pozwem okres czasu.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 195 k.c., własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). W myśl art. 210 § 1 zdanie pierwsze k.c., każdy
ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Z takim żądaniem wystąpili
w niniejszej sprawie A. i G. P. (wnioskodawcom oraz uczestnikom postępowania przysługiwało współużytkowanie wieczyste przedmiotowego gruntu
oraz związana z nim współwłasność posadowionych na nim budynków i urządzeń
ale na potrzeby niniejszego uzasadnienia wspólne prawo, z uwagi na daleką idące podobieństwo wynikające z art. 233 k.c., będzie omawiane w odniesieniu
do współwłasności).

Ustawodawca przewidział kilka sposobów i reguł sądowego wyjścia ze współwłasności: podział fizyczny rzeczy, przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli na wyłączną własność za spłatą albo podział cywilny. Każdy ze współwłaścicieli może bowiem żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości (art.211 k.c.). Jak stanowi art. 212 k.c., jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi (§ 1). Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego (§2). Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość
i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych (§ 3). Zgodnie z art. 622 § 2 k.p.c., Gdy wszyscy współwłaściciele złożą zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności, sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeżeli spełnione zostanie wymaganie, o którym mowa w art. 621, a projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych.

Między wnioskodawcami a uczestnikami postępowania nie było kontrowersji, co było przedmiotem wspólności praw. Było to bowiem wspomniane prawo współużytkowania wieczystego gruntu oraz własność związanych z nim budynków, dla których tutejszy Sąd prowadził księgę wieczystą o nr (...). Aktualną wartość przedmiotu zniesienia współwłasności (zgodnie ze słusznym stanowiskiem SN wyrażonym w uchwale z dnia 23 lutego 2018 roku, sygn. akt III CZP 103/17) na kwotę 660 000,00 zł Sąd ustalił na podstawie ocenionej wyżej opinii biegłego B. z marca 2024 roku (k.518). Nieprzekonujące było zwłaszcza kwestionowanie przez uczestników postępowania wartości merytorycznej analizowanej wyceny w odwołaniu się do innego prywatnego operatu szacunkowego. Jego treść nie wskazywała na to, by ekspertyza biegłego wymagała jakiejkolwiek korekty.
Jak słusznie zauważył sam biegły w opinii uzupełniającej (k.523), dane transakcyjne zawarte w prywatnym operacie przywoływanym przez K. i M. P. pochodzą z lat 2016-2017, podczas gdy transakcje użyte przez biegłego pochodziły z okresu 2020 – 2021. Już choćby z tego tytułu zarzuty kierowane względem wyceny Sąd uznał za chybione. Podobnie jak zarzuty względem ustalania cech rynkowych nieruchomości, które biegły dwukrotnie wyczerpująco wyjaśnił (k.525-526) (pkt 1 i 2 postanowienia).

Pierwotnie wnioskodawcy domagali się podziału nieruchomości w naturze (wniosek), lecz swoje stanowisko zmodyfikowali w toku rozprawy dnia 19 lipca 2024 roku domagając
się przyznania przedmiotu współwłasności na rzecz uczestników za spłatą (k.612). Taki sposób preferowali K. i M. P. na przestrzeni całego postępowania podnosząc, że przyznanie rzeczy uczestnikom gwarantuje kontynuowanie dobrze prosperującej działalności gospodarczej (k.117). Sam wnioskodawca w ramach złożonych przez siebie zeznań (k. 613) wskazał, że nie pozostaje ekonomicznie uzasadnione prowadzenie drugiej analogicznej działalności gospodarczej na spornym gruncie, nie jest on przystosowany technicznie do prowadzenia dwóch odrębnych działalności, a ponadto kolejny podmiot na lokalnym rynku galwanizacyjnym nie sprostałby wymogom konkurencji. Prócz działalności prowadzonej przez K. P. (1) funkcjonuje bowiem na tym rynku jeszcze inny podmiot z tej branży. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd postanowił dokonać zniesienia współwłasności w ten sposób, ze przyznać prawo współużytkowania wieczystego spornego gruntu wraz z prawem własności budynków uczestnikom postępowania w udziałach po ½ części (nie pozostają oni już w ustroju wspólności ustawowej małżeńskiej).
To K. P. (1) wraz z synem B. od lat kontynuuje prowadzenie działalności gospodarczej i nadal pozostaje zainteresowany jej prowadzeniem. Wnioskodawcy
i uczestnicy pozostają od lat w głębokim konflikcie, co wielokrotnie było widoczne podczas rozpraw. Podział fizyczny, nawet gdyby okazał się możliwy, był również z tego względu nieuzasadniony. Funkcjonowanie w bezpośrednim sąsiedztwie dwóch konkurencyjnych podmiotów gospodarczych prowadzonych przez zwaśnionych braci stanowiłoby w ocenie Sądu pole do pogłębienia konfliktów. Powyższej oceny nie zmieniła ponowna zmiana stanowiska A. i G. P., którzy na rozprawie dnia 6 grudnia 2024 roku domagali się przyznania nieruchomości na swoją rzecz ze spłata dla uczestników (k.752). Modyfikacja żądania nie została szerzej uzasadniona, poza obawą o brak pozyskania spłaty
ze strony uczestników postępowania. Istniejący między współwłaścicielami głęboki konflikt nakazywał przyjęcie przez Sąd, iż uczestnicy postępowania mogą mimo posiadania stosownych środków na spłatę celową ją utrudnić. Wskazywała na to m.in. postawa M. P. zaprezentowana na rozprawie w dniu 6 grudnia 2024 roku, zanim kobieta została wydalona z sali („[…] na nic się nie zgadzam! […]” 01:25:00-01:26:00). Tego typu zachowanie, charakteryzujące pozamerytoryczną niezgodę totalną, wzbudzało słuszną obawę wnioskodawców, iż niezależnie od warstwy merytorycznej rozstrzygnięcia sądu
i jej formalnej prawomocności, A. i G. P. mogą napotkać trudności
w uzyskaniu przyznanych im świadczeń. Dlatego Sąd na podstawie art. 212 § 3 k.c. ustalił sposób zabezpieczenia spłaty należnej wnioskodawcom poprzez ustanowienie hipoteki przymusowej. Zgodnie z treścią art. 110 pkt 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1984), hipotekę przymusową można uzyskać także na podstawie postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia. Przywołany przepis
nie rozróżniał, o jaki wypadek zabezpieczenia chodzi. Dlatego za dopuszczalne uznać należało, iż chodzi również o zabezpieczenie spłaty należnej współwłaścicielom w sprawie
o zniesienie współwłasności (pkt 3 i 8 postanowienia).

Zasądzając należną wnioskodawcom spłatę Sąd miał na względzie, iż uczestnicy ponieśli nakłady na wspólne mienie w zakresie przekraczającym obowiązek ich poniesienia wynikający z art. 207 k.c. W myśl tej regulacji pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. K. i M. P. wykazali, iż w latach 2018 - 2022 dokonali na sporną rzecz nakłady w postaci modernizacji i naprawy instalacji elektrycznej, wodociągowej, centralnego ogrzewania oraz wentylacji, a nadto zamontowali system monitoringu. Łączna wartość tych nakładów wynosiła 61 000,00 zł. Nie było sporu, by były to nakłady uzasadnione. Sąd postanowił rozliczyć nakłady w ten sposób, iż przyznał je uczestnikom postępowania, którzy w wyniku zniesienia współwłasności uzyskali również sporne mienie, na które nakłady poniesiono, pomniejszając wartość wspólnego mienia o wartość nakładów (taki sposób rozliczenia nakładów zaaprobowano w orzecznictwie, w tym m.in. w słusznej uchwale SN z 12 listopada 1963 roku, sygn. akt III CO 49/63). Dlatego ustaloną na kwotę 660 000,00 zł wartość podlegającego zniesieniu mienia Sąd Rejonowy pomniejszył o kwotę 61 000,00 zł.
Tak uzyskana kwotę 599 000,00 zł przyjął za podstawę wyliczenia należnej A.
i G. P. spłaty. Spłacie podlegała połowa tej wartości odpowiadająca udziałowi ½ w spornych prawach, które w wyniku zniesienia współwłasności wnioskodawcy utracili
na rzecz K. i M. P.. Spłata od każdego z uczestników na rzecz wnioskodawców wynosiła zatem po 149 750,00 zł. Zgodnie z obowiązkiem wynikającym
z art. 212 § 3 k.c. Sąd ustalił sposób i termin uiszczenia spłat oraz odsetek za opóźnienie. Sąd uznał, że najwłaściwsze będzie zasądzenie spłat jednorazowo, w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia znoszącego współwłasność. Był to termin, który pozostawał zgodny z żądaniem samych uczestników postępowania zawartym w odpowiedzi na wniosek. Zwłaszcza, ze wysokość zasądzonej spłaty nie odbiegała znacznie
od tej wynikającej z twierdzeń uczestników o wartości wspólnego mienia, które podnoszono od początku postępowania. Od chwili wszczęcia postępowania upłynęło wiele czasu,
a K. i M. P. od najwcześniejszego etapu sporu domagali się przyznania mienia dla siebie. Dlatego ocenić wypadało, iż mimo dość wysokiej kwoty spłat, wymienieni dysponowali odpowiednio długim odcinkiem czasu, by przygotować się na wypełnienie obowiązku spłaty. W tych okolicznościach ustalony przez Sąd termin spłat nie był zbyt krótki, a zarazem nie zmuszał wnioskodawców uprawnionych do otrzymania spłat do nadmiernego wyczekiwania na jej uzyskanie (pkt 4 i 5 postanowienia).

Zgodnie z brzmieniem art. 618 § 1 k.p.c., w postępowaniu o zniesienie współwłasności sąd rozstrzyga także spory o prawo żądania zniesienia współwłasności
i o prawo własności, jak również wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Rozstrzygając spór o prawo żądania zniesienia współwłasności lub o prawo własności, sąd może wydać w tym przedmiocie postanowienie wstępne. Do wzajemnych roszczeń współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy należało zgłoszone przez wnioskodawców wobec K. P. (1) roszczenie o zapłatę wynagrodzenia z tytułu bezprawnego posiadania wspólnego mienia w okresie od 26 września 2018 roku do 20 sierpnia 2019 roku, a nadto od września 2019 roku do końca grudnia 2020 roku, jak również w okresie od stycznia 2021 roku do dnia wyrokowania. A. i G. P. twierdzili, że w wymienionych okresach zostali przez uczestnika pozbawieni posiadania
oraz korzystania ze wspólnego mienia. W myśl art. 206 k.c., każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Przepis ten pozwalał ocenić sposób korzystania z rzeczy przez K. P. (1) w spornym odcinku czasu. Jak to przedstawiono we fragmencie poświęconym ocenie dowodów, w sprawie wykazano, iż A. i G. P. krótko
po wypowiedzeniu umowy spółki cywilnej zostali wyzuci z posiadania i korzystania przedmiotu współwłasności. Co prawda wnioskodawcy posiadali dostęp do nieruchomości, jednak nie był on dostępem pełnym oraz nieskrępowanym. Nie był to dostęp pełny, gdyż
nie pozwalał na wstęp na całą nieruchomość. Wnioskodawcy nie mogli dostać się zarówno
do pomieszczenia biura, jak i magazynu. Dostęp na nieruchomość nie był również
dla A. i G. P. nieskrępowany. Zmieniony bez ich wiedzy kod alarmu strzegącego budynku uniemożliwiał niezakłócone poruszanie się po budynku. Agresywne zachowanie K. P. (1) oraz jego syna podczas opisanej wcześniej wizyty A. P., jego syna i zięcia na spornym gruncie, kiedy to uczestnik
wraz z B. P. zamknęli bramę wjazdową i zastawili samochód – wskazywało
na brak możliwości wnioskodawców swobodnego decydowania kiedy pojawią
się na nieruchomości, oraz kiedy go opuszczą. Taki fragmentaryczny dostęp do wspólnego mienia nie realizował zdaniem Sądu Rejonowego uprawnienia wnioskodawców płynącego
z art. 206 k.c., a zarazem charakteryzował się ze strony współwłaściciela w osobie K. P. (1) przekroczeniem granic przysługującego mu z tego tytułu uprawnienia. Podstawę prawną roszczenia wnioskodawców o zapłatę wynagrodzenia stanowił art. 224 § 2 k.c. w zw. z art. 225 k.c. Zgodnie z tymi przepisami obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy (art. 225 zdanie pierwsze k.c.). Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz
w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny
za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył,
jak również uiścić wartość tych, które zużył (art. 224 § 2 k.c.). Słusznie przyjęto bowiem
w judykaturze, iż stwierdzenie […], że niektórzy współwłaściciele władali nieruchomością wspólną niezgodnie z granicami wynikającymi z art. 206 k.c. pozwala uznać ich w zakresie niezgodnym z wielkością przysługujących im udziałów we współwłasności za posiadaczy
bez tytułu prawnego zobowiązanych do zapłaty za korzystanie z niej na rzecz tych współwłaścicieli, którzy zostali pozbawieni możliwości współposiadania rzeczy wspólnej
i korzystania z niej odpowiednio do wielkości swoich udziałów (tak prawidłowo SN w post.
z dnia 14 października 2011 roku, sygn. akt III CSK 288/10). O wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy oraz czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia (por. słuszne wypowiedzi judykatury zawarte w uzasadnieniu uchwały SN (7) – zasada prawna – z 10.7.1984 r., III CZP 20/84, OSNCP 1984, Nr 12, poz. 209; uzasadnieniu uchwały SN z 7.1.1998 r., III CZP 62/97, OSNC 1998, Nr 6, poz. 91; uchwale SN z 13.3.2008 r., III CZP 3/08, OSNC 2009, Nr 4, poz. 53 oraz wyroku SN z 15.4.2004 r., IV CK 273/03). Słusznie wnioskodawcy przyjęli,
że legitymowanym biernie adresatem zgłoszonego roszczenia o zapłatę wynagrodzenia
za bezprawne korzystanie ze wspólnej rzeczy był ten współwłaściciel, który faktycznie władając rzeczą wspólną korzystał bezprawnie z wyłączeniem pozostałych współwłaścicieli pozbawiając ich współposiadania i współkorzystania. Był nim K. P. (1), który jako jedyny współwłaściciel w spornym okresie faktycznie władał nieruchomością wspólną prowadząc na niej działalność gospodarczą. W szczególności legitymowana biernie nie było współwłaścicielka M. P., która takiej działalności tam w spornych okresach
nie prowadziła. Wspólnymi gruntem oraz budynkami władali K. P. (1) z synem B. prowadząc galwanizernię.

Biorąc pod uwagę, że stan bezprawnego posiadania przez uczestnika wspólnego mienia trwał od 26 września 2018 roku do chwili obecnej, Sąd zasądził od K. P. (1) na rzecz wnioskodawców kwotę 45 211,87 zł z odsetkami ustawowymi
za opóźnienie liczonymi od kwoty 20 000,00 zł od dnia 13 września 2019 roku do dnia zapłaty oraz od kwoty 25 211,87 zł od dnia 10 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty.
W pozostałym zakresie Sąd żądanie oddalił. Jak to wskazano we fragmencie poświęconym ocenie dowodów, ustalając należne wnioskodawcom wynagrodzenie Sąd oparł się na opiniach biegłego B. co do okresu od dnia 26 września 2018 roku do dnia 20 sierpnia 2019 roku oraz opiniach biegłej W. co do okresu od września 2019 roku do końca grudnia 2020 roku. Wynagrodzenie za poszczególne okresy odpowiadało możliwemu
do uzyskania rynkowemu czynszowi najmu spornego mienia. Analizowane roszczenie to stało się wymagalne od momentu objęcia w bezprawne posiadanie w złej wierze przez uczestnik ale termin spełnienia świadczenia ustalony zostaje poprzez wezwanie do zapłaty (art. 455 k.c.) Nie było to świadczenie okresowe, lecz jednorazowe, ale opóźnienie mogło powstać odmiennie dla różnych okresów bezprawnego posiadania (tak słusznie SN w wyroku z 4 lipca 2012, sygn. akt I CSK 669/11). Uczestnik nie był przed postępowaniem zainicjowanym
w tej sprawie, jak i w sprawie wszczętej pierwotnie przed Sądem Okręgowym, wzywany
do zapłaty z tego tytułu. Zatem w obu przypadkach stan opóźnienia uczestnika w zapłacie powstał dnia następnego po doręczeniu mężczyźnie odpisu odpowiednio wniosku o zniesienie współwłasności i pozwu o zapłatę, tj. dnia 13 września 2019 roku oraz dnia 10 kwietnia 2021 roku. Dlatego Sąd w postanowieniu oznaczył w ten sposób początek biegu terminu odsetek
za opóźnienie (pkt 6 i 7 postanowienia).

W pkt 9-12 orzeczenia Sąd rozstrzygnął o kosztach postępowania. Na podstawie
art. 520 § 1 k.p.c. Sąd postanowił, iż zarówno wnioskodawcy, jak i uczestnicy postępowania ponoszą jego koszty w zakresie związanym ze swym udziałem w sprawie.
Sąd nie znalazł bowiem podstaw do odstąpienia od generalnej zasady ponoszenia kosztów postepowania w sprawach rozpoznawanych w trybie nieprocesowym. Zarówno wnioskodawcy, jak też uczestnicy postępowania domagali się zniesienia współwłasności, choć różnili się co do poszczególnych żądań zgłoszonych w jego ramach. Zarówno wobec żądań A. i G. P., jak i wobec żądań K. i M. P. Sąd częściowo wypowiedział się negatywnie (nie uwzględnił żądania). W sprawie nie wystąpiła zatem taka sytuacja procesowa, w której jedna ze stron sporu jednoznacznie przeważyła
w zakresie uwzględnionych lub oddalonych żądań. Dlatego Sąd Rejonowy zdecydował,
iż każdy ze współwłaścicieli ponosi koszty postepowania w zakresie związanym ze swym udziałem w sprawie, nie znajdując podstaw do zastosowania art. 520 § 2 i 3 k.p.c (pkt 12 postanowienia). Wnioskodawcy i uczestnicy postępowania pozostawali zobowiązani
do zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa w ich interesie. Uczestnicy postępowania nieprocesowego pozostają bowiem zobowiązani
do tego na podstawie 520 § 1 k.p.c. Norma tam przewidziana dotyczyła nie tylko kosztów wyłożonych przez samych uczestników, lecz również kosztów wyłożonych w ich interesie tymczasowo przez sąd. Do takich kosztów poniesionych w interesie wnioskodawców
i uczestników należały koszty związane z wynagrodzeniem biegłych. Każda opinia wydana
w sprawie czy to główna czy to uzupełniająca został wydana na wyraźne żądanie obu stron sporu. Dlatego słuszne było obciążenie wymienionych w równych częściach
tak wygenerowanymi kosztami, co odpowiadało zresztą wielkości posiadanych udziałów
we wspólnym mieniu. Łączne koszty opinii biegłych w sprawie to kwota Koszty opinii wyniosły łącznie 15 807,14 zł, a zatem obowiązek zwrotu co do każdego małżeństwa wynosił 7 903,57 zł. Jednak zauważyć należało, ze uczestnicy w toku sprawy uiścili na ten cel sumę 2000 zł zaliczki zmniejszać swoje zobowiązanie do kwoty 5 903,57 zł. Wnioskodawcy powinni zwrócić na rzecz Skarbu państwa kwotę 7 903,57 zł (pkt 9-11 postanowienia).

Dlatego orzeczono jak w postanowieniu.

sędzia Sebastian Sawicki