Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Wągrowcu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w (...) I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sebastian Sawicki

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Joanna Lauber

po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2024 roku w (...)

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko M. B.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 7 761,14 zł (siedem tysięcy siedemset sześćdziesiąt jeden złotych i czternaście groszy),

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1 960,88 zł (tysiąc dziewięćset sześćdziesiąt złotych i osiemdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Sebastian Sawicki

Sygn. akt I C 444/24

Uzasadnienie wyroku z dnia 20 grudnia 2024r.

Pozwem wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym dnia 27 maja 2024r. powódka (...) Bank (...) S.A. (dalej także jako (...) lub Bank) wniosła o zasądzenie od pozwanej M. B. (dalej także jako (...)) kwoty 8 578,18 zł oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazano, że roszczenie wynika z umowy kredytu gotówkowego nr (...)- (...) zawartej dnia 18 lutego 2022r. Pozwana zobowiązała się do spłacania salda za dany okres rozliczeniowy, którego wysokość, wraz z terminem spłaty należności, określana była w wyciągu z rachunku, wysyłanym pozwanej, jednak z obowiązku tego się nie wywiązała. Na dochodzoną pozwem kwotę składają się kapitał w wysokości 8.023,30 zł, odsetki umowne w wysokości 461,43 zł i odsetki za opóźnienie w wysokości 93,45 zł. Zadłużenie stało się wymagalne najpóźniej z dniem rozwiązania umowy tj. 27 lutego 2024r. Pismem z dnia 11 kwietnia 2024r. powódka wezwała pozwaną do spłaty zadłużenia w terminie 14 dni, informując o możliwości restrukturyzacji zadłużenia. Pismo to pozostało jednak bez odpowiedzi.

Nakazem zapłaty wydanym w sprawie sygn. akt VI Nc-e 841357/24 Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w (...) zasądził zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wniosła o umorzenie postępowania podnosząc, że powódka nie udokumentowała należycie roszczenia, nie wykazała legitymacji czynnej i biernej oraz nie wykazała istnienia roszczenia zarówno co do zasady jak i co do wysokości.

Postanowieniem z dnia 24 czerwca 2024r., sygn. akt VI Nc-e 841357/24 Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w (...), wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu i utraty mocy nakazu zapłaty, umorzył postępowa nie w całości.

Nakazem zapłaty z 10 września 2024r., wydanym w sprawie sygn. akt I Nc 899/24 Sąd Rejonowy w (...) orzekł zgodnie z żądaniem powódki.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty M. B., reprezentowana przez pełnomocnika będącego adwokatem, wniosła o oddalenie powództwa w całości wskazując, że powódka nie wykazała, że dochodzona pozwem wierzytelność istniała lub nadal istnieje, nie wykazała również wysokości dochodzonego roszczenia ani faktu przekazania pozwanej określonej w umowie sumy pieniężnej. Dalej podniesiono, że umowa kredytu jest dotkniętą sankcją bezskuteczności zawieszonej, gdyż osoba działająca w imieniu pożyczkodawcy nie posiadała legitymacji do zawierania umów i składania oświadczeń w jego imieniu oraz, że powódka nie wykazała dokonania wypowiedzenia umowy kredytu, a przez to wierzytelność z niej wynikająca nie jest wymagalna ani nie skierowała do pozwanej wezwanie przed złożeniem wypowiedzenia umowy. Wreszcie strona pozwana podniosła, że umowa zawiera klauzule niedozwolone w zakresie postanowień o kosztach i opłatach.

Pismem procesowym złożonym dnia 14 listopada 2024r. (data stempla pocztowego) powódka podtrzymała powództwo w całości wskazując na niezasadność zarzutów pozwanej.

Sąd ustalił, co następuje:

Dnia 18 lutego 2022r. (...) zawarł z M. B. umowę kredytu gotówkowego nr (...)- (...), na mocy której Bank udzielił kredytu w kwocie 10 350,00 zł, w tym całkowita kwota kredytu wynosiła 9 000,00 zł, a całkowity koszt kredytu wynosił 2 541,14 zł. Oprocentowanie kredytu było stałe i wynosiło 8,99 % w skali roku, a (...) wynosiło 16,26%. M. B. zobowiązała się do spłaty pożyczkę w 60 równych ratach miesięcznych, płatnych do 19. dnia każdego miesiąca, przy czym pierwsza rata w kwocie 214,85 zł płatna do 19 marca 2022r., a ostania rata w wysokości 214,99 zł płatna do 19 lutego 2027r.

W § 8 umowy przewidziano, że w przypadku nie spłacenia raty lub jej części w terminie Bank pobiera od kwoty zaległej raty kredytu odsetki według zmiennej stopy procentowej zadłużenia przeterminowanego, która odpowiada aktualnej wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie i w dniu zawarcia umowy wynosi dwukrotność sumy stopy referencyjnej (...) i 5,5 punktów procentowych tj. 16,5% w stosunku rocznym.

Dnia 18 lutego 2022r. Bank przelał na rachunek bankowy kredytobiorcy kwotę 9 000,00 zł tytułem kredytu oraz kwotę 1 350,00 zł tytułem podwyższenia kredytu. Tego samego dnia z konta M. B. Bank pobrał kwotę 1 350,00 zł tytułem składki ubezpieczenia na życie.

M. B. nie regulowała zobowiązań zgodnie z ustalonym harmonogramem spłat. W ramach spłaty umowy kredytu nr (...)- (...) uiściła łącznie kwotę 3 445,71 zł, przy czym ostatniej wpłaty dokonała 11 lipca 2023r. na kwotę 216,08 zł.

W piśmie z 07 grudnia 2023r., doręczonym dnia 13 grudnia 2023r. Bank wezwał M. B. do zapłaty zaległości w spłacie kredytu w kwocie 1 106,77 zł, w terminie 14 dni, pod rygorem wypowiedzenia umowy i postawienia całej wierzytelności w stan natychmiastowej wymagalności. Jednocześnie Bank poinformował kredytobiorcę o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia w terminie 14 dni roboczych.
W związku z brakiem spłaty wymagalnego zadłużenia pismem z 08 stycznia 2024r. (...) wypowiedział umowę kredytu za 30-dniowym terminem wypowiedzenia, liczonym od dnia doręczenia pisma i wezwał do spłaty zadłużenia w kwocie 8 413,74 zł.

dowody: umowa kredytu /k. 21-25/, harmonogram spłat /k. 29-29v, 30-30v/; wyciąg z ksiąg banku /k. 31/; historia rachunku /k. 32-44/; wezwanie do uregulowania zaległości z potwierdzeniem odbioru /k. 47-48/; wypowiedzenie umowy kredytu /k. 49/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów dołączonych przez stronę powodową, co do autentyczności i wiarygodności których Sąd nie miał wątpliwości. Szczegółowa ocena dowodów zostanie przeprowadzona poniżej.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo było częściowo zasadne.

W niniejszej sprawie nie ulegało wątpliwości, że strony postępowania łączyła umowa kredytu bankowego. Z dokumentów przedłożonych przez stronę powodową wynikało bowiem, że dnia 18 lutego 2022r. pozwana zawarła z powódką umowę kredytu gotówkowego numer (...)- (...). W toku postępowania powódka wykazała też, że spełniła świadczenie do którego była na podstawie tego kontraktu zobowiązana i w dniu 18 lutego 2022r. przekazała pozwanej środki pieniężne w łącznej kwocie 10 350,00 zł. Wynikało to z przedłożonych przez powódkę dokumentów. Jak wynika z treści samej umowy kredytu kredyt miał być spłacany na numer rachunku (...). Z wydruku wyciągu z tego rachunku wynika zaś, że dnia 18 lutego 2022r. Bank przelał na wskazany rachunek kwotę kredytu, a następnie pozwana dokonywała na niego wpłat kolejnych rat n(k. 40-43). Co istotne w tytule wpłat pozwana każdorazowo wskazywała nr umowy kredytowej. Nadto zarówno data każdej kolejnej wpłaty jak i ich wysokość niemal całkowicie odpowiadały harmonogramowi spłat, sporządzonemu przez Bank przy zawieraniu umowy numer (...). W tych okolicznościach twierdzenia powódki co do faktu zawarcia umowy i spełnienia obciążających ją z jej tytułu obowiązków Sąd uznał za udowodnione.

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu (Dz.U. 1997 Nr 140, poz. 939 ze zm.). Z kolei w myśl art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2014 roku, poz. 1497 ze zm.) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt bankowy w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę kredytu.

Kolejno Sąd zważył, że strona pozwana podnosiła zastosowanie w umowie kredytu niedozwolonych klauz umownych w zakresie opłat i kosztów.

Jak stanowi art. 385 ¹ k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, a nieuzgodnione indywidualnie, nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny (§1). Zgodnie z § 2, jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. (§ 3 i 4).

Za sprzeczne z dobrymi obyczajami uznaje się działania wykorzystujące np. niewiedzę, brak doświadczenia konsumenta, naruszenie równorzędności stron umowy, działania zmierzające do dezinformacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Chodzi więc o działanie potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające od przyjętych standardów postępowania (m.in. wyrok SA w (...) z dnia 27 stycznia 2011 r, VI ACa 771/10). Rażące naruszenie interesów konsumenta zachodzi natomiast w sytuacji, w których w rażący sposób została naruszona równowaga interesów stron umowy przez to, że jedna z nich wykorzystała swoją przewagę, formułując konkretne postanowienie umowy. Określenie „rażąco" należy stosować do znacznego odchylenia przyjętego uregulowania od zasady uczciwego wyważenia praw i obowiązków (m.in. wyrok SA w (...) z dnia 14 września 2011 r, VI ACa 291/11), czy rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym (m.in. wyrok SA w (...) z dnia 14 grudnia 2010 r, VI ACa 487/10).

W zakresie sformułowania „główne świadczenia stron” należy wskazać, że kodeks nawiązał tu do znanego w doktrynie terminu postanowień przedmiotowo istotnych (tak też SN w wyroku z 10.7.2014 r., I CSK 531/13 oraz w wyroku z 8.6.2004 r., I CK 635/03), przy czym dodatkowo sugeruje odwoływanie się do pojęcia świadczeń głównych i ubocznych; tylko w przypadku gdy chodzi o te pierwsze, uchylona zostaje kontrola ich postanowień, jeśli zostały sformułowane jednoznacznie (zob. (...) Komentarz KC, t. 1, 2008, s. 988).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy na wstępie należało ocenić treść umowy, a w szczególności wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego zgodnie z postanowieniami art. 36a Ustawy o kredycie konsumenckim. Zgodnie z tym przepisem, maksymalną wysokość kosztów pozaodsetkowych wyrażono wzorem:

w którym poszczególne symbole oznaczają:

(...) maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,

K - całkowitą kwotę kredytu,

n - okres spłaty wyrażony w dniach,

R - liczbę dni w roku.

Wysokość tych kosztów nie może jednocześnie przekroczyć wysokości całkowitej kwoty kredytu (ust. 2).

W przedmiotowym wypadku koszty pozaodsetkowe zamknęły się w kwocie 1 350,00 zł tytułem składki na ubezpieczenie. Tak więc koszty zastrzeżone w umowie były zgodne z regulacją art. 36a Ustawy.

Powyższe nie przesądzało jednak o braku możliwości zbadania zgodności postanowień umownych w świetle art. 385 ¹ k.c.

W zakresie zastrzeżenia składki na ubezpieczenie należy w pierwszej kolejności wskazać, że nie mogła ona zostać potraktowana jako świadczenie główne stron w rozumieniu art. 385 ¹ k.c. Jak wskazano wyżej, świadczenia główne odnosić należy do postanowień umownych przedmiotowo istotnych (essentialia negotii), a w wypadku umowy kredytu, ubezpieczenie na życie kredytobiorcy nie jest elementem koniecznym. Jako postanowienie dodatkowe podlegało badaniu pod kątem możliwości uznania go za klauzulę niedozwoloną.

Niemniej ostatecznie Sąd doszedł do przekonania, że postanowienia umowy kredytu dotyczące ubezpieczenia stanowiły postanowienia abuzywne. Co prawda sama kwota ubezpieczenia była stosunkowo niewysoka, jednakże umówiony zakres ochrony, jaki ubezpieczenie gwarantowało był bardzo wąski. Nadto powódka nie wykazała na jaki okres umowa ubezpieczenia została zawarta. Nie przedstawiono w tym zakresie żadnych dowodów. Z treści § 2 umowy kredytu wynikało, że przedmiotem ubezpieczenia były wyłącznie śmierć ubezpieczonego oraz jego śmierć w następstwie NW. Umowa chroniła zatem raczej samego kredytodawcę niż kredytobiorcę.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, że postanowienia umowy kredytu dotyczące ubezpieczenia były abuzywne. Sąd nie znalazł jednak podstaw do przyjęcia, że w związku z tym całą umowa kredytu była nieważna. Nawet bowiem po wyłączeniu postanowień dotyczących ubezpieczenia, umowa i tak mogła zostać zawarta (art. 58 § 3). W ocenie tut. Sądu unormowania odnoszące się do skutku w postaci niezwiązania strony abuzywnymi postanowieniami umowy stanowią bowiem „właściwy przepis przewidujący inny skutek” w rozumieniu art. 58 § 1 k.c.

Kolejno Sąd zważył, że celem ustalenia kwestii wymagalności zobowiązania, konieczne było dokonanie analizy skuteczności wypowiedzenia umowy kredytu, tym bardziej, że strona pozwana kwestionowała skuteczność i ważność wypowiedzenia pozwanej umowy kredytu numer (...)- (...). W tym zakresie Sąd miał na uwadze, że z przedłożonego do akt materiału dowodowego wynika wprost, że pozwana zaprzestała spłacania kredytu w sierpniu 2023r. Z wydruku historii rachunku klienta wynika, ze ostatnia rat została uregulowana przez M. B. dnia 11 lipca 2023r. (k. 40-43). Zgodnie z § 8 ust. 4 umowy kredytu (k. 24) jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania Bank wzywa go do dokonania spłaty w terminie 14 dni roboczych, jednocześnie pouczając o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzacje w tym samym terminie. Z dokumentów przedłożonych do akt sprawy wynika, że takie wezwanie, datowane na dzień 07 grudnia 2023r., zostało skutecznie doręczone pozwanej w dniu 13 grudnia 2023r. (k 47-48). Zgodnie zaś z treścią § 7 ust. 3 pkt 1 umowy, Bank może wypowiedzieć umowę kredytu, gdy kredytobiorca nie zapłaci w terminie 14 dni od daty otrzymania wezwania, raty kredytu za co najmniej dwa okresy płatności. W tych okolicznościach Sąd ustalił, że na dzień wystosowania wezwania z dnia 07 grudnia 2023r. pozwana winna mieć uregulowane 21 rat kredytu w łącznej wysokości 3 922,39 zł, tymczasem do dnia 07 grudnia 2023r. M. B. uiściła na rzecz Banku kwotę łącznie 3 445,71 zł (k. 32), a zatem jej zaległość wynosiła łącznie 476,68 zł, czyli więcej niż za dwa pełne okresy płatności. Wezwanie było zatem uprawnione, podobnie jak wystosowane po nim wypowiedzenie umowy datowane na dzień 08 stycznia 2024r., a doręczono dnia 18 stycznia 2024r. (data I awizo). Okres wypowiedzenia wynosił 30 dni. Umowa został zatem wypowiedziana z dniem 17 lutego 2024r., kiedy to niespłacona część zobowiązania stała się natychmiast wymagalna (§ 7 ust. 4 - 6 umowy). To z kolei oznaczało, że oprócz niespłaconej kwoty 476,68 zł, od grudnia 2023r. wymagalne stały się wszystkie raty kredytu (od raty nr 22 do 60), a zatem łącznie 39 rat, z czego 4 raty w wysokości po 186,79 zł każda, a 35 rat w kwocie po 186,78 zł każda. Razem pozwana zobowiązana była zatem zapłacić kwotę 7 761,14 zł (7 284,46 zł + 476,68 zł).

Następnie Sąd zważył, że powódka nie domagała się od pozwanej zapłaty dalszych odsetek od dochodzonych kwot. Niemniej w niniejszej sprawie, poza kwotą kapitału powódka dochodziła także skapitalizowanych odsetek kapitałowych w kwocie 461,43 zł oraz odsetek umownych za opóźnienie w kwocie 93,45 zł. W ocenie Sądu roszczenie powódki w tym zakresie nie zasługiwało jednak na uwzględnienie. W pozwie nie naprowadzono bowiem dostatecznie dokładnych twierdzeń co do tego, w jaki sposób wyliczono te należności (k. 19). Nie wskazano ani wysokości kapitału od którego naliczono poszczególne kategorie odsetek, ani za jaki okres oraz według jakiej stopy procentowej. Niemożliwe stało się zatem zweryfikowanie prawidłowości dokonanego naliczenia odsetek pod katem zgodności z postanowieniami umowy oraz innymi dowodami zaoferowanymi w sprawie, co z kolei skutkować musiało oddaleniem powództwa w tym zakresie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził jak w pkt 1 wyroku z dnia 20 grudnia 2024r., w pozostałym zakresie powództwo oddalając (pkt 2).

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 100 k.p.c. w myśl którego w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Konsekwencją wygrania przez powódkę procesu w części (90,48 %) było uprawnienie do proporcjonalnego domagania się zwrotu poniesionych kosztów procesu od przeciwnika. Powódka poniosła łączne koszty w kwocie 2 358,38 zł na które złożyły się: opłata sądowa od pozwu – 500 zł, koszty zastępstwa procesowego – 1 800 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 51 zł oraz koszty notarialne – 7,38 zł. Powódka mogła zatem domagać się do pozwanej zwrotu kwoty 2 133,86 zł. Pozwana wygrała sprawę w pozostałej części (9,52 %), a skoro poniosła koszty w łącznej wysokości 1 817 zł, w tym 1 800 zł tytułem zastępstwa procesowego i 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, mogła domagać się od powódki zwrotu kwoty 172,98 zł. Po wzajemnym rozliczeniu Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1 960,88 zł (pkt 3 wyroku).

sędzia Sebastian Sawicki