Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Wągrowcu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 listopada 2019 r.

Sąd Rejonowy w Wągrowcu, Wydział III Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący: sędzia Katarzyna Szymczewska

Protokolant: Dominika Paszek

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2019 r. w Wągrowcu

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletnich O. P. i N. P. reprezentowanych przez matkę I. W.

przeciwko J. P.

o podwyższenie alimentów

1.  Zasądza od pozwanego J. P. na rzecz małoletniej powódki N. P. podwyższoną rentę alimentacyjną w kwocie 600,00 zł (sześćset złotych) miesięcznie oraz na rzecz małoletniej powódki O. P. podwyższoną rentę alimentacyjną w kwocie 600,00 zł (sześćset złotych) miesięcznie, łącznie rentę alimentacyjną w kwocie 1.200 zł miesięcznie, począwszy od dnia 21.05.2019 r., płatną z góry do 15-tego dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, do rąk przedstawicielki ustawowej małoletnich powódek I. W. – i to w miejsce rent alimentacyjnych ustalonych ostatnio ugodą zawartą przed Sądem rejonowym w Wągrowcu w dniu 27 czerwca 2017 r. w sprawie o sygn. III RC 243/16/1;

2.  Oddala powództwo w pozostałej części;

3.  Wyrokowi w pkt 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności;

4.  Wzajemnie znosi pomiędzy stronami koszty procesu;

5.  Nie obciąża pozwanego kosztami sądowymi.

sędzia Katarzyna Szymczewska

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 21.05.2019 r. przedstawicielka ustawowa małoletnich powódek I. W., wniosła o podwyższenie renty alimentacyjnej, zasądzonej od pozwanego J. P. na rzecz powódek wyrokiem Sądu Rejonowego w Wągrowcu III Wydział Rodzinny i Nieletnich wydanym dnia 27.06.2017 r. w sprawie sygn. akt III RC 243/16/1, z kwoty po 500 zł miesięcznie na rzecz małoletniej N. P. do kwoty po 800 zł miesięcznie oraz z kwoty po 400 zł miesięcznie na rzecz małoletniej O. P. do kwot po 700 zł miesięcznie oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletnich kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała, że w okresie minionych dwóch lat zmieniły się potrzeby małoletnich powódek, w szczególności w zakresie zakupu środków higieny i czystości, leczenia czy realizowania zainteresowań, co w połączeniu z ogólnym wzrostem cen towarów i usług sprawiło, że znacznie wzrosły koszty ich utrzymania. I. W. podniosła nadto, że zmianie uległa również sytuacja pozwanego, który obecnie pracuje w firmie (...) i zamieszkuje u swojej partnerki. Matka małoletnich utrzymuje siebie i córki z pensji za pracę w markecie D., ponosi przy tym koszty dojazdu do miejsca pracy, własnego utrzymania oraz spłaty kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na rzecz spłaty udziału pozwanego. Do pozwu przedstawicielka ustawowa małoletnich powódek dołączyła szczegółowe zestawienie kosztów utrzymania małoletniej.

W odpowiedzi na pozew złożonej dnia 19.07.2019 r., pozwany J. P. reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódek na jego rzecz zwrotu kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych podnosząc, że matka małoletnich zawyżyła niektóre koszty ich utrzymania, w tym: koszty utrzymania mieszkania, gdyż dziewczynki zamieszkują z matką w mieszkaniu stanowiącym jej własność, zakupu leków, gdyż żadna z małoletnich nie choruje, a nadto zakupu odzieży oraz wydatki kulturalne. Pozwany wskazał też, że obecnie zatrudniony jest w firmie (...) S.A. w B. na stanowisku montera podzespołów i uzyskuje z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie 3.600 zł brutto miesięcznie, zamieszkuje wspólnie z obecną partnerką M. M., która jest w 3 miesiącu ciąży i przebywa na zwolnieniu chorobowym pobierając świadczenie w wysokości ok. 1.300 zł netto miesięcznie, w wynajmowanym mieszkaniu w S., a jego comiesięczne wydatki obejmują czynsz najmu – 800 zł, woda – 70 zł, energia elektryczna – 80 zł, Internet – 60 zł, telefon – 60 zł, paliwo na dojazdy do pracy (21 km w jedna stronę) – 500 zł, ubezpieczenie OC samochodu – 60 zł, szambo – 150 zł, chemia gospodarcza – 200 zł, żywność dla 2 osób – 1.000 zł, odzież i obuwie dla 2 osób – 300 zł, wizyty lekarskie M. M. – 300 zł. W opinii pozwanego brak jest zatem podstaw do zmiany wysokości dotychczasowej renty alimentacyjnej.

W toku dalszego postępowania pełnomocnicy procesowi stron postępowania składali kolejne pisma procesowe w których powoływane były okoliczności na poparcie prezentowanego przez daną stronę stanowiska w sprawie oraz które zawierały polemikę ze stanowiskiem strony przeciwnej, a także kolejne wnioski dowodowe.

Podczas rozprawy, która odbyła się dnia 31.10.2019 r. strony postępowania podjęły negocjacje w celu ugodowego zakończenia sporu, jednakże pozwany który początkowo przystawał na podwyższenie dotychczasowych alimentów do łącznej kwoty 1.200 zł miesięcznie, ostatecznie odmówił zawarcia ugody.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia N. P. ur. (...) i O. P. ur. (...) są córkami I. W. i J. P., pochodzącymi z ich związku małżeńskiego, rozwiązanego poprzez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu XIV Wydział Cywilny z siedzibą w P. wydanym dnia 28.10.2013 r. w sprawie o sygn. akt XIV C 1134/13, zaś alimenty w obowiązującej dotąd wysokości, tj. w kwocie po 500 zł miesięcznie na rzecz małoletniej N. oraz w kwocie po 400 zł miesięcznie na rzecz małoletniej O. ustalone zostały ugodą zawartą przez rodziców małoletnich przed Sądem Rejonowym w Wągrowcu dnia 27.06.2017 r. w sprawie o sygn. akt III RC 243/16/1.

okoliczności bezsporne, nadto dowód: dokumenty z akt sprawy SR w Wągrowcu III Wydział Rodzinny i Nieletnich sygn. III RC 243/16/1

W tamtym okresie pozwany zamieszkiwał u swojej matki i z tego tytułu przekazywał jej kwotę 500 zł miesięcznie, a nadto pokrywał koszty własnego wyżywienia, dojazdów do pracy, zakupu odzieży, obuwia, środków czystości oraz korzystania z telefonu i internetu. J. P. zatrudniony był w firmie Fabryka (...) sp. z o.o. w K. na stanowisku operatora i na przełomie roku 2016/2017 uzyskiwał z tego tytułu wynagrodzenie w wysokości średnio około 2.607,98 zł netto miesięcznie. Natomiast małoletnie powódki zamieszkiwały wraz z matką w położonym w G. własnościowym lokalu spółdzielczym, który po podziale majątku wspólnego przypadł na własność I. W. w zamian za spłatę na rzecz pozwanego kwoty 55.000 zł. Obie dziewczynki były uczennicami szkoły podstawowej, a na zaspokojenie ich usprawiedliwionych potrzeb niezbędne były kwoty po około 1.415 zł miesięcznie dla każdej z nich. Na kwotę tę składały się zaś takie wydatki jak: wyżywienie - około 382 zł, utrzymanie mieszkania ( w tym telefon) - 455 zł, środki higieny i czystości - 51 zł, leczenie - 75 zł, wydatki kulturalne - 60 zł, zakup odzieży i obuwia - 140 zł oraz opiekunka - 250 zł. Matka małoletnich zatrudniona była w firmie (...) S.A. jako kierownik marketu i z tego tytułu otrzymywała wynagrodzenie w granicach kwoty 2.946,22 zł netto miesięcznie.

dowód: dokumenty z akt sprawy SR w Wągrowcu III Wydział Rodzinny i Nieletnich sygn. III RC 243/16/1

Obecnie małoletnie powódki nadal zamieszkują ze swoją matką w tym samym mieszkaniu i obie uczęszczają do szkoły podstawowej. Zarówno N. jak i O. znajdują się w okresie rozwoju fizycznego, rozpoczął się u nich także okres pokwitania i w związku z tym niezbędne jest systematyczne uzupełnianie ich garderoby, którą zużywają i z której wyrastają, w szczególności bielizna, korzystają one obecnie także z produktów drogeryjnych, tj. podpaski, balsam na rozstępy, czy antyperspiranty, przyjmują leki na bóle miesiączkowe, a małoletnia O. użytkuje aparat ortodontyczny i pozostaje pod opieką lekarza ortodonty. Średnio 1-2 razy w miesiącu I. W. zapewnia córkom wyjścia do kina lub na basen, od czasu do czasu wyjazdy na koncerty i wyjeżdża z nimi na wypoczynek letni. Okazjonalnie matka małoletnich nadal korzysta z usług opiekunki i ponosi z tego tytułu wydatki na sumę około 200 zł miesięcznie. Na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb każdej z powódek niezbędne są każdego miesiąca kwoty rzędu: 500 zł - wyżywienie, 100 zł - zakup środków higieny, czystości i kosmetyki, 85 zł – leki i leczenie, 95 zł – wydatki kulturalne, 210 zł – odzież i obuwie oraz 100 zł – opiekunka. Na pokrycie wydatków szkolnych, w tym opłacenie wycieczek, organizacji dla małoletnich wyjazdów wakacyjnych oraz remont i wyposażenie ich pokoju I. W. przeznacza kwotę po 100 zł miesięcznie dla każdej z dziewczynek.

dowód: zaświadczenie od lekarza ortodonty /k. 56/, zeznania I. W. /k. 103v, 145, koperta – 105 i 147/, świadka K. W. /k. 145, koperta – 147/

Małoletnie powódki nadal zamieszkują wraz z matka w lokalu, który I. W. otrzymała w wyniku podziału majątku wspólnego. Matka małoletnich nadal też spłaca kredyt zaciągnięty na spłatę pozwanemu kwoty stanowiącej równowartość jego udziału i którego rata wynosi około 450 zł miesięcznie, a pozostałe koszty utrzymanie tego lokalu tj. czynsz do spółdzielni, ryczałt za zużycie wody, ogrzewanie i wywóz odpadów komunalnych, koszty zużycia prądu, gazu oraz użytkowania TV, Internetu i telefonu wynoszą łącznie około 1.000 zł. Udział każdej z małoletnich powódek w tych wydatkach wynosi około 480 zł miesięcznie. I. W. posiada także samochód osobowy matki V. (...), rok prod. 2009, z którego korzysta celem dojazdu do pracy oraz dowozu małoletnich do szkoły, czy na wyjazdy typu kino lub basen. Udział każdej z powódek w kosztach paliwa wynosi 25 zł miesięcznie. Matka małoletnich nadal też zatrudniona jest jako kierownik marketu w (...) Sp. z o.o., a jej średnie miesięczne wynagrodzenie z tego tytułu wynosi obecnie 3.233,78 zł netto miesięcznie.

dowód: zestawienie kosztów utrzymania /k. 5-10/, faktury, rachunki, potwierdzenia przelewów, dowody wpłat, rozliczenia /k. 52-55, 57-59, 88-99v/, zaświadczenie o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia /k. 63-68/, zeznania I. W. /k. 103v, 145, koperta – 105 i 147/,

Obecnie ojciec małoletnich powódek pozostaje w związku partnerskim z M. M. i wspólnie z nią zamieszkuje w wynajmowanym mieszkaniu w S., na koszty utrzymania którego składają się comiesięczne opłaty za: czynsz – 800 zł, zużycie wody – 70 zł, zużycie prądu – 80 zł, internet – 60 zł i wywóz nieczystości płynnych – 150 zł, zaś koszt jego ogrzania wynosi 100 zł miesięcznie, łącznie 1.260 zł miesięcznie. J. P. choruje na nadciśnienie i w związku z tym przyjmuje na stałe leki oraz pozostaje pod kontrolą lekarza kardiologa, nadto korzysta także z porad lekarza ortopedy, zaś miesięczny koszt jego leków i wizyt lekarskich oscyluje w granicach kwoty 200 zł. Pozwany zatrudniony jest obecnie w firmie (...) z siedzibą w miejscowości B. oddalonej od jego miejsca zamieszkania o niecałe 21 km. Na dojazdy do pracy oraz opłacenie ubezpieczenia OC samochodu J. P. przeznacza każdego miesiąca kwotę około 360 zł. Na zakup odzieży i obuwia pozwany i jego partnerka przeznaczają miesięcznie kwotę 300 zł, natomiast na chemię gospodarczą i środki higieny i czystości – 200 zł. Wyżywienie pozwanego to wydatek 500 zł miesięcznie, a koszt korzystania z telefonu – 60 zł miesięcznie.

dowód: paragony, rachunki, faktury, dowody wpłaty /k. 126-128, 141-142/, kopia umowy najmu /k. 129/, dokumentacja medyczna /k.130-132/, zeznania J. P. /k. 103v, 145, 105 i 147- koperta/, świadka M. M. /k. 103v, 105 – koperta/

M. M. jest obecnie w ciąży, spodziewając się dziecka pozwanego i w związku z tym średnio co 3-4 tygodnie odbywa kontrolne wizyty prywatne u lekarza ginekologa i wykonuje podstawowe badania oraz przyjmuje suplementy dla kobiet w ciąży co wiąże się z wydatkami rzędu 300 zł miesięcznie. Koszt jej wyżywienia wynosi zaś 600 zł miesięcznie. Partnerka pozwanego utrzymuje się obecnie ze świadczenia chorobowego w wysokości średnio 1.300 zł netto miesięcznie.

dowód: kopia karta ciąży /k. 34-35/, zeznania J. P. /k. 103v, 145, 105 i 147- koperta/, świadka M. M. /k. 103v, 105 – koperta/

J. P. zatrudniony jest w spółce (...) S.A. na stanowisku montera podzespołów i w okresie 6-ciu miesięcy do sierpnia br. z tego tytułu otrzymywał wynagrodzenie w średniej wysokości 4.091,93 zł netto miesięcznie, przy czym na kwotę tę składały się płaca podstawowa w wysokości 2.666 zł netto miesięcznie oraz premia i dodatki za nadgodziny.

dowód: kopia umowy o pracę /k. 33/, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu /k. 111-112, 116-117/, zeznania J. P. /k. 103v, 145, 105 i 147- koperta/

Powyższe okoliczności Sąd ustalił w oparciu o wymienione dowody z dokumentów oraz zeznania stron.

Na wstępie, przed omówieniem oceny zeznań stron należy zauważyć, że choć zasadniczo zgodnie z art. 299 k.p.c. dowód z przesłuchania stron winien mieć charakter jedynie pomocniczy, to specyfika spraw alimentacyjnych czyni dowody z dokumentów oraz zeznań stron zdecydowanie pierwszoplanowymi. Zwykle głównie same strony, a nie osoby postronne są zorientowane w skali życiowych potrzeb i wydatków ponoszonych na ich pokrycie. Również przy ocenie zeznań stron większe znaczenie niż w sprawach innego typu ma ich weryfikacja przez pryzmat doświadczenia życiowego. To oznacza, że Sąd analizuje zeznania stron w aspekcie przeciętnej wysokości podstawowych kosztów utrzymania osób dorosłych i dzieci w różnym wieku, znanej Sądowi w oparciu o własne doświadczenie życiowe, z doświadczenia związanego z prowadzeniem wielu innych postępowań alimentacyjnych oraz z uwagi na posiadanie powszechnie dostępnej wiedzy o cenach popularnych produktów i usług.

Mając powyższe na uwadze, Sąd dał wiarę twierdzeniom I. W. w całości, gdyż jej zeznania były jasne i logiczne, a nadto korelowały z pozostałymi dowodami zebranymi w toku postępowania. W opinii Sądu matka małoletnich w sposób wyczerpujący i klarowny przedstawiła zakres potrzeb dzieci oraz strukturę wydatków jakie ponoszone są w ich wspólnym gospodarstwie domowym. Niemniej niektóre z kosztów wskazanych przez I. W. Sąd uznał za zawyżone, przy czym kwestia ta zostanie dokładnie omówiona w dalszej części tego uzasadnienia. Wątpliwości Sądu nie wzbudziły także twierdzenia matki małoletnich co do wysokości osiąganego przez nią dochodu, potwierdzonego dokumentem, oraz faktu, że choć obecnie pozostaje ona w związku z innym mężczyzną, to jednak nie zamieszkują oni wspólnie i nie zarządzają wspólnie swoimi dochodami; w tym zakresie poza własną opinią strona pozwana nie przedstawiła żadnego przekonującego dowodu.

Również zeznania J. P. nie wzbudziły co do zasady wątpliwości Sądu, w szczególności wskazane przez niego w toku rozprawy z dnia 29.08.2019r. koszty utrzymania mieszkania i zakupu chemii gospodarczej, potwierdzone przez świadka M. M. oraz niekwestionowane skutecznie przez stronę przeciwną. Co do zasady Sąd dał również wiarę twierdzeniom pozwanego co do stanu jego zdrowia i związanej z tym konieczności korzystania z porad lekarzy specjalistów oraz przyjmowania leków. Częściowo zaś jedynie Sąd uwzględnił stanowisko J. P. co do kwestii zmienności wysokości jego zarobków, przy czym okoliczności te zostaną szerzej omówione w dalszej części uzasadnienia. Za zawyżone Sąd uznał natomiast wskazane przez ojca małoletnich koszty zakupu paliwa na dojazd do pracy w wysokości 560 zł miesięcznie. W toku rozprawy z dnia 29.08.2019 r. zeznał on bowiem, że użytkowany przez niego samochód spala średnio 6-7 l/100 km oleju napędowego. Zgodnie zaś z G. M. odległość od miejsca jego zamieszkania do miejsca jego pracy wynosi w dwie strony 41 km. Skoro zatem średnio w miesiącu przejeżdża on około 900 km (22 dni pracujących x 41 km) i spala do około 63 litrów paliwa, a średnia cena oleju napędowego wynosi obecnie 5 zł/l, to łącznie ze średnim miesięcznym kosztem ubezpieczenia OC samochodu, wydatek ten nie powinien przekroczyć kwoty 360 zł miesięcznie.

Co do zasady Sąd za wiarygodne uznał także zeznania świadków K. W. oraz M. M.. Świadkowie ci bowiem z uwagi na bliskie stosunki jakie utrzymują ze stronami postępowania, niewątpliwie posiadają wiedzę na temat zakresu wydatków ponoszonych przez pozwanego i matkę małoletnich powódek. W szczególności świadek M. M., która pozostaje w związku partnerskim z pozwanym i wspólnie z nim zamieszkuje oraz gospodaruje. Co do zasady wątpliwości Sądu nie wzbudziła także fakt korzystania przez tego świadka z prywatnych wizyt ginekologicznych, przyjmowania suplementów dedykowanych dla kobiet w ciąży oraz wykonywania badań i ponoszenia przez nią związanych z tym kosztów oraz partycypowania w nich przez pozwanego, okoliczności te zostaną jednak omówione szerzej w dalszej części tego uzasadnienia.

Autentyczność przedstawionych przez stronę powodową i pozwanego oraz zgromadzonych dokumentów nie była kwestionowana przez strony, jak również nie wywołała żadnych uzasadnionych wątpliwości Sądu co do ich prawdziwości. Zgodnie z art. 245 k.p.c. stanowiły one dowód tego, że osoby, które je podpisały złożyły oświadczenie zawarte w ich treści. Fakt niekwestionowania przez strony treści kserokopii dokumentów znajdujących się w aktach sprawy pozwolił nadto na potraktowanie tychże kserokopii jako dowodów pośrednich istnienia dokumentów o treści im odpowiadającej.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie, jednakże jedynie w części.

Podstawą roszczenia małoletnich powódek jest art. 138 k.r.o., zgodnie z którym zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego można żądać jedynie w razie zmiany stosunków. Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zwiększenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie się możliwości zaspokojenia potrzeb własnymi siłami. Przy ocenie, czy zachodzą przesłanki do zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w myśl art. 138 k.r.o. należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków, a zwłaszcza możliwości zarobkowe i majątkowe stron oraz usprawiedliwione potrzeby uprawnionego. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci wynika z art. 133 § 1 k.r.o., w myśl którego rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zgodnie zaś z art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu, odpowiedni do jego wieku i uzdolnień, prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody. Dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie, czy też oddzielnie. Oznacza to, że im wyższy standard życia rodziców tym na wyższym poziomie powinni oni zaspokajać potrzeby dzieci i gwarantować zaspokojenie nie tylko potrzeb podstawowych, ale i potrzeb na wyższym poziomie. Ponadto ustawodawca w § 2 art. 135 k.r.o. przewidział możliwość wykonania obowiązku alimentacyjnego w całości lub części względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie także poprzez osobiste starania o jego utrzymanie lub wychowanie. W tym wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego ( por. teza IV i VII uchw. SN z 16.12.1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988r., nr 4, poz. 42 oraz orz. SN z 10.10.1969 r. III CRN 350/69, OSNCP 1970, nr 2, poz. 15 ).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że w okresie od zawarcia przez rodziców małoletnich powódek ugody przed Sądem Rejonowym w Wągrowcu w dniu 27.06.2017 r. w sprawie o sygn. akt III RC 243/16/1, regulującej dotychczasową wysokość renty alimentacyjnej należnej od pozwanego na rzecz małoletnich, nastąpił wzrost kosztów utrzymania N. i O. rodz. P., jednakże nie w takim zakresie w jakim wskazywano w treści pozwu. Dokonawszy bowiem szczegółowej analizy zestawienia kosztów utrzymania dzieci, załączonego do pozwu w sprawie sygn. III RC 243/16 z tym jakie matka małoletnich dołączyła do pozwu inicjującego niniejsze postępowanie, przez pryzmat zeznań I. W. złożonych w toku całego niniejszego postępowania i przy uwzględnieniu zasad doświadczenia życiowego oraz wiedzy o wysokości przeciętnych kosztów utrzymania dzieci w wieku małoletnich powódek posiadanej w związku z prowadzeniem wielu innych postępowań alimentacyjnych, Sąd ustalił, że wzrost ten nastąpił realnie o kwotę około 200 zł miesięcznie u każdej z małoletnich powódek, czyli z kwoty około 1.410 zł w 2016 r. do kwoty około 1.600 zł obecnie.

W toku niniejszego postępowania I. W. deklarując wzrost poszczególnych wydatków na rzecz córek wskazywała, że wynika on przede wszystkim z rozpoczęcie się u dziewcząt okresu pokwitania, co pociąga za sobą konieczność zakupu dodatkowych środków higieniczny, leków przeciwbólowych i częstszą wymianę bielizny, ale też z naturalnego rozwoju małoletnich i pojawienia się u nich nowych zainteresowań, chęci wyjazdów, zakupu kosmetyków i odzieży, korzystania przez nie z leczenia specjalistycznego, a także z konieczności remontu i zakupu nowego wyposażenia pokoju dzieci, i wreszcie z uwagi na ogólny wzrost cen towarów i usług, jaki miał miejsce w ostatnich latach. Natomiast strona pozwana kwestionowała deklarowaną przez matkę małoletnich wysokość kosztów zakupu dla dziewcząt odzieży i leków, a także wydatków kulturalnych i kosztów użytkowania mieszkania.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w toku postępowania jakie toczyło się pomiędzy rodzicami małoletnich w sprawie sygn. III RC 243/16 pozwany nie kwestionował ani wysokości kosztów utrzymania mieszkania ani też ich zakresu. Od tamtego czasu nastąpił natomiast zaledwie niewielki wzrost tych wydatków, bo z kwoty około 1.360 zł podniosły się do kwoty około 1.440 zł. Nadto wydatki te zostały co do zasady udokumentowane w sposób dostateczny. W związku z tym zarzuty strony pozwanej w kwestii wysokości kosztów mieszkania Sąd uznał za bezpodstawne. Podkreślić tylko należy, że Sąd nie miał żadnych wątpliwości zaliczając w ich poczet ratę kredytu spłacanego przez I. W., a zaciągniętego na spłacenie kwoty przypadłej pozwanemu z tytułu podziału majątku. Gdyby bowiem nie była ona właścicielem lokalu mieszkalnego, to niewątpliwie musiałaby taki lokal wynająć celem zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych małoletnich powódek, zaś czynsz najmu byłby niewątpliwe wyższy niż rata kredytu.

Przechodząc do poszczególnych kosztów utrzymania małoletnich należy wskazać, że na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego Sąd ustalił, że od 2016 r. wydatki na zakup samych tylko majtek dla dziewcząt wzrosły o ponad 10 zł miesięcznie, a na zakup pozostałej bielizny tj. rajstopy, skarpetki, staniki niezbędne jest obecnie około 40 zł miesięcznie, co wynika z faktu, że tego typu rzecz zużywają się szybciej niż odzież wierzchnia, natomiast ogólny koszt zakupu odzieży i obuwia oscyluje w granicach kwoty 210 zł. Tymczasem w toku poprzedniej sprawy o alimenty koszty zakupu bielizny dla każdej z powódek wynosiły ok. 30 zł na 3 miesiące. Kalkulując sumę niezbędnych wydatków na zakup odzieży i obuwia należy wziąć pod uwagę, że małoletnie powódki nadal znajdują się w okresie rozwoju fizycznego i zwyczajnie wyrastają z odzieży i obuwia; nadto z uwagi na różnice w budowie ciała dziewczynek praktycznie nie ma możliwości, aby O. nosiła rzeczy, z których wyrosła N.. Niemniej w opinii Sądu przeznaczanie na zakup odzieży i obuwia dla małoletnich kwoty 250 zł miesięcznie byłoby zbytkowne i nieadekwatne do poziomu życia rodziców małoletnich powódek, a tym samym sprzeczne z zasadą równej stopy życiowej. W tym zakresie Sąd podzielił częściowo stanowisko strony pozwanej i skorygował wydatki w porównaniu z deklaracjami strony powodowej. Co do kosztów leczenia małoletnich powódek, to Sąd miał na uwadze, że w 2016 r. tj. w okresie gdy toczyło się poprzednie postepowanie alimentacyjne, wydatki te oscylowały w granicach kwoty 50 zł miesięcznie dla każdej z małoletnich, zaś pozwany nie kwestionował ich ani co do zasady ani co do wysokości. Obecnie zaś w zgodzie z zestawieniem kosztów utrzymania dołączonym do pozwu koszty te oscylują w granicach kwoty około 85 zł. Mając na uwadze, że wzrost ten jest stosunkowo niewielki, a w toku przeprowadzonych rozpraw matka małoletnich w sposób dostateczny wyjaśniła zakup jakich leków wchodzi w skład tej kwoty, Sąd uwzględnił ten wydatek w całości. Niemniej nie uwzględniono w tej pozycji kosztów leczenia specjalistycznego dziewcząt. Choć bowiem O. korzysta z aparatu ortodontycznego, to jednak jego zakup był refundowany przez NFZ, podobnie zresztą jej wizyty u specjalisty realizowane są w ramach NFZ i w związku z tym nie generują dodatkowych kosztów. Natomiast wydatek z tytułu usunięcia znamion u małoletniej N. nie tylko nie został jeszcze poniesiony, ale przede wszystkim nie ma on charakteru wydatku stałego i regularnego, a jedynie takie zasługują na uwzględnienie przy ustalaniu wysokości świadczenia alimentacyjnego, którego celem jest zaspokajanie stałych, comiesięcznych kosztów utrzymania uprawnionego.

Sąd nie podzielił natomiast zastrzeżeń pozwanego co do wysokości wydatków kulturalnych dla małoletnich, ustalając je na poziomie kwoty 95 zł miesięcznie. Ich ponoszenie zrozumiałe jest z uwagi na wiek małoletnich, bowiem rozwój zainteresowań i hobby jest naturalnym następstwem rozwoju dziecka, nadto zaś fakt ich ponoszenia został wystarczająco wykazany zarówno zeznaniami I. W., jak i świadka K. W.. Ustalając wydatki na środki higieny i czystości, Sąd miał na uwadze, że poza podstawowymi produktami jak szampon czy pasta do zębów małoletnie korzystają obecnie także z takich jak podpaski, balsam do ciała czy antyperspirant i koszty te uwzględnił do kwoty 100 zł miesięcznie. Należało bowiem skorygować sumę wydatków z tej kategorii, gdyż w załączonym do pozwu zestawieniu przeszacowano jednostkowe koszty produktów drogeryjnych, a te – z uwagi na poziom dochodów rodziców powódek należało przyjąć w oparciu o ceny produktów ze średniej bądź tańszej półki. Mając na uwadze okoliczności przedstawione przez matkę małoletnich powódek, oraz kierując się wiedzą na temat cen popularnych towarów oraz na temat przeciętnej wysokości kosztów wyżywienia dzieci w wieku małoletnich powódek, Sąd uwzględnił w kosztach utrzymania dzieci wydatki na ich wyżywienie do wysokości 500 zł miesięcznie. Z uwagi na wiek dziewczynek, ich zapotrzebowanie oraz aktualne koszty zakupu żywności, wzrost tych wydatków jest bowiem realny, jednakże na poziomie nie wyższym niż 120 zł miesięcznie w porównaniu z kwotą ok. 380 zł w 2016 r. Sąd uwzględnił również udział każdej z małoletnich w kosztach zużycia paliwa na poziomie 25 zł miesięcznie, czyli znacznie niższym niż w zestawieniu strony powodowej (83 zł). Przyczyną jest fakt, że głównym i niemal wyłącznym użytkownikiem samochodu jest I. W., która dojeżdża do miejsca pracy, a małoletnie korzystają z pojazdu sporadycznie.

Poza wymienionymi wyżej kosztami utrzymania dzieci matka małoletnich nadal ponosi także wydatek związany z korzystaniem z usług opiekunki, która zajmuje się N. i O. w sytuacjach wpadkowych tj. choroba, co wiąże się z kosztem rzędu 200 zł miesięcznie, czyli po 100 zł miesięcznie na rzecz każdej z małoletnich, a zatem niższym niż w toku sprawy o sygn. III RC 243/16.

Nadto I. W. obciążają też inne wydatki – powtarzające się, lecz w większych odstępach czasu, tj. koszty wakacji, wycieczek szkolnych oraz koszty remontu i wyposażenia pokoju małoletnich, które niewątpliwie ponosiła także w czasie poprzedniego postepowania alimentacyjnego, a które na chwilę obecną kształtują się w granicach kwoty 120 zł miesięcznie dla każdej z małoletnich.

Ostatecznie zatem na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb każdej z małoletnich powódek niezbędna jest obecnie kwota około 1.700 zł miesięcznie. W opinii Sądu ustalone w toku niniejszego postępowania wydatki odzwierciedlają realne koszty utrzymania N. i O. rodz. P.. Wskazane wyżej kwoty nie tylko bowiem uwzględniają wzrost niektórych kategorii wydatków z uwagi na zwiększenie się potrzeb małoletnich, jak i z uwagi na ogólny wzrost cen i towarów w okresie minionych ponad dwóch lat, ale też poziom na jakim Sąd ustalił poszczególne wydatki na potrzeby małoletnich, adekwatny jest z uwagi na sytuację materialną ich rodziców oraz zgodny jest z zasadą równej stopy życiowej. Wskazać bowiem należy, że gdyby rodzice małoletnich nadal tworzyli rodzinę i wspólnie gospodarowali środkami z wynagrodzeń i świadczeń na dzieci, to każdego miesiąca dysponowaliby oni kwotą około 8.000 zł miesięcznie. Tym samym przeznaczanie przez nich na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb każdej z małoletnich córek kwoty 1.700 zł miesięcznie byłoby adekwatne z punktu widzenia zasady równej stopy życiowej.

Jest bezsporne, że małoletnie powódki nie są w stanie utrzymać się samodzielnie, a co za tym idzie obydwoje rodzice są zobowiązani do ich alimentowania zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. Jak już wskazano wcześniej, obowiązek ten obciąża rodziców małoletnich w stopniu uzależnionym od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców (art. 135 § 1 k.r.o. oraz art. 129 § 2 k.r.o.

Matka małoletnich powódek dokłada osobistych starań o wychowanie dzieci i w ten sposób częściowo realizuje swój własny obowiązek alimentacyjny (art. 135 § 2 kro), a nadto uczestniczy finansowo w pokrywaniu kosztów ich utrzymania, pracując na stanowisku kierownika marketu w sklepie (...) Sp. z o.o. i osiągając wynagrodzenie w wysokości średnio 3.233.,78 zł netto miesięcznie. Dodatkowo I. W. pobiera na rzecz małoletnich powódek świadczenie wychowawcze „500+” w kwocie 1.000 zł miesięcznie. Zgodnie z zasadą równej stopy życiowej z tak osiąganych dochodów winna ona pokrywać koszty własnego utrzymania oraz partycypować w utrzymaniu małoletnich powódek.

Jest oczywiste, że pozwany ojciec dzieci, będąc świadomy ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego względem małoletnich, powinien w pełni wykorzystać swoje możliwości zarobkowe i majątkowe oraz w sposób odpowiedni gospodarować posiadanymi środkami. Nadto zaznaczyć należy, iż obowiązek łożenia na zaspokojenie potrzeb dziecka jest obowiązkiem szczególnym, którego realizacja powinna wyprzedzać wszelkie inne zobowiązania (np.: kredyty i pożyczki na cele konsumpcyjne), co zostało potwierdzone w utrwalonej linii orzecznictwa Sądu Najwyższego. Zgodnie z przyjętą linią orzeczniczą dzieci mają w każdej sytuacji prawo do równej stopy życiowej z rodzicami. Oznacza to, iż oboje rodzice powinni zapewnić dziecku warunki materialne, w których sami żyją ( por .uch. SN z 16.12.1987 - III CZP 81/86 - OSNC 1988, z. 4 poz. 42).

Sąd ustalił, że każdego miesiąca J. P. ponosi na swoją rzecz wydatki w wysokości około 2.000 zł, w tym udział w kosztach utrzymania lokalu mieszkalnego w którym zamieszkuje z M. M. w wysokości 630 zł miesięcznie i wydatki na wyżywienie, zakup odzieży i obuwia, chemię gospodarczą i środków higieny oraz telefon w łącznej kwocie 810 zł, ustalone na podstawie informacji podanych w treści odpowiedzi na pozew z dnia 16.07.2019 r. (k. 29-31) oraz w trakcie zeznań złożonych zarówno przez samego pozwanego, jak i przez świadka M. M. i co do zasady niekwestionowane przez stronę przeciwną, a także koszty dojazdu do pracy i ubezpieczenia OC samochodu, które jak wskazano wcześniej Sąd ustalił na łączną kwotę 360 zł miesięcznie oraz koszty leczenia specjalistycznego i zakupu leków w wysokości około 200 zł miesięcznie, o których nie było mowy w treści odpowiedzi, jednak na konieczność ponoszenia których kilkakrotnie wskazywał sam pozwany w toku niniejszego postępowania.

Następnie Sąd miał na uwadze, że na mocy art. 141 krio pozwany zobowiązany jest do wsparcia w odpowiednim zakresie swojej ciężarnej partnerki. W toku niniejszego postępowania w oparciu o zeznania pozwanego i jego partnerki ustalono, że M. M. utrzymuje się obecnie z zasiłku chorobowego w średniej wysokości 1.300 zł netto miesięcznie, a na zaspokojenie swoich podstawowych usprawiedliwionych potrzeb jest jej niezbędna kwota około 1.550 zł miesięcznie, w tym odzież i obuwie, chemia gospodarcza i środki higieny oraz telefon – 320 zł miesięcznie, wyżywienie – 600 zł miesięcznie i udział w kosztach utrzymania mieszkania – 630 zł. Nadto z uwagi na ciążę pozostaje ona pod stałą kontrolą lekarza ginekologa, u którego wizyty odbywa prywatnie średnio co 3-4 tygodnie, ponosząc wydatek rzędu 180 zł (w tym badanie USG), zażywa suplementy dla kobiet w ciąży za kwotę 75 zł miesięcznie oraz przeprowadza podstawowe badania kontrolne za kwotę 45 zł miesięcznie. W tym miejscu wskazać należy, że Sąd nie uwzględnił w wydatkach związanych z ciążą M. M. kosztów badań prenatalnych. Choć bowiem z uwagi na zasadę równej stopy życiowej obowiązującą pomiędzy pozwanym a jego ciężarną partnerką, za uzasadnione Sąd uznał korzystanie przez M. M. z prywatnych wizyt lekarskich u specjalisty, to jednak wykonywanie dodatkowych badań co do których przeprowadzenia brak było szczególnych medycznych wskazań jak np. wiek powyżej 35 roku lub stwierdzone występowanie w rodzinie ciężkich genetycznych chorób, uznać należało już za zbytkowne. Zresztą wskazać należy, że sama M. M. przyznała w toku składanych przez siebie zeznań, że lekarz prowadzący ciąże jedynie zasugerował, iż można takie badania wykonać. Niemniej do pełnego zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb M. M. niezbędna jest każdego miesiąca kwota około 1.850 zł, a zatem średnio o 550 zł więcej, niż wynoszą jej aktualne dochody. Zgodnie z treścią art. 141 krio w tym zakresie to właśnie pozwany powinien pokrywać koszty utrzymania swojej partnerki.

Reasumując łączne miesięczne koszty obciążające pozwanego z tytułu własnego utrzymania oraz wspierania M. M. oscylują w granicach kwoty około 2.600 zł.

Pozwany zatrudniony jest obecnie w firmie (...) S.A., gdzie w okresie ostatnich 6 miesięcy jego wynagrodzenie wynosiło na dzień 30.08.2019 r. średnio 5.778,69 zł brutto miesięcznie, czyli 4.091,93 zł netto, przy czym na kwotę tę składają się wynagrodzenie zasadnicze w wysokości około 2.665 zł netto miesięcznie, premia oraz wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych w łącznej kwocie około 1.430 zł. W toku przeprowadzonych rozpraw pozwany kilkakrotnie podnosił jednak, że obecnie jego zarobki są niższe, co wynika z faktu, że firma nie oferuje możliwości pracy w godzinach nadliczbowych. W opinii Sądu, nawet jednak w przypadku braku tego składnika płaca J. P. winna nadal oscylować w granicy kwoty 3.800 zł netto miesięcznie wynagrodzenie zasadnicze – 2.665 zł + premia – około 1.140 zł netto miesięcznie. Dlatego też Sąd uznał, że możliwości zarobkowe J. P., w rozumieniu art. 135 § 1 kro kształtują się na poziomie kwoty co najmniej 3.800 zł netto miesięcznie.

Skoro zatem możliwości zarobkowe pozwanego pozostają na poziomie kwoty 3.800 zł netto miesięcznie, to gospodarując posiadanymi środkami w sposób rozsądny i ekonomiczny, winien on być w stanie łożyć na rzecz małoletnich powódek podwyższoną rentę alimentacyjną w kwotach po 600 zł miesięcznie na rzecz każdej z nich. Sąd miał przy tym na uwadze, że ustalona w ten sposób kwota nie stanowi nawet 50 % wszystkich zsumowanych kosztów utrzymania małoletnich powódek, jednakże w pełni wyczerpuje ona możliwości zarobkowe pozwanego. Nadto pamiętać należy, że matka małoletnich pobiera na ich rzecz świadczenie wychowawcze 500+, które co prawda w myśl art. 135 § 3 krio nie ma wpływu na wysokość świadczeń alimentacyjnych, niemniej niewątpliwe stanowi znaczące wsparcie dla I. W. w zaspakajaniu usprawiedliwionych potrzeb jej małoletnich córek. Podkreślenia natomiast wymaga, że dla ustalenia wymiaru obowiązku alimentacyjnego kwestią całkowicie bez znaczenia był status materialny partnera I. W. i jego hipotetyczne wsparcie finansowe dla partnerki, gdyż nie jest on w jakikolwiek sposób prawnie zobowiązany do partycypowania w kosztach utrzymania małoletnich powódek. Sąd brałby ten aspekt pod uwagę jedynie w sytuacji przeprowadzenia przekonującego dowodu o zamieszkiwaniu i prowadzeniu przez niego wspólnego gospodarstwa domowego z I. W., jednak zebrany materiał dowodowy nie potwierdził takiego faktu.

W opinii Sądu po uiszczeniu przez pozwanego alimentów w tej wysokości, będzie on dysponował wystarczającą kwotą dochodu na pokrycie zgodnie z zasadą równej stopy życiowej, podstawowych kosztów swojego utrzymania, wspierania M. M. i partycypowania w kosztach utrzymania małoletnich O. i N. rodz. P..

W związku z powyższym należało orzec jak w pkt 1 wyroku, oddalając powództwo w pozostałym zakresie (pkt. 2 wyroku).

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. wyrokowi w pkt 1, zasądzającym alimenty, nadano z urzędu rygor natychmiastowej wykonalności.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. i art. 102 k.p.c., § 2 pkt 4 w zw. z § 4 ust. 1 pkt 9 i ust. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015 poz. 1804 ze zm.). W myśl art. 100 k.p.c. w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. W niniejszej sprawie przedstawicielka ustawowa małoletnich powódek wnosiła o podwyższenie renty alimentacyjnej o łącznie 600 zł miesięcznie, zaś pozwany domagał się oddalenia powództwa i utrzymania obciążającego go obowiązku alimentacyjnego na niezmienionym poziomie. W wyniku zapadłego rozstrzygnięcia i wzrostu sumy alimentów o 300 zł każda ze stron postępowania wygrała i przegrała sprawę w praktycznie równym stopniu. W związku z tym, mając na uwadze, że obydwie strony poniosły koszty zastępstwa w procesie, Sąd uznał, że brak jest podstaw do zasądzania kosztów postępowania od jednej ze stron na rzecz drugiej.

Strona powodowa została zwolniona od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych na podstawie na mocy art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.). Sąd, mając natomiast na uwadze sytuację materialną pozwanego, a w szczególności ciążący na nim obowiązek alimentacyjny oraz obowiązek wynikający z art. 141 krio, na podstawie art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążania go kosztami sądowymi.

sędzia Katarzyna Szymczewska